مفهوم گسترش کارکرد کیفیت برای اولین بار در اواخر سال­های ۱۹۶۰ و در اوایل سال­های ۱۹۷۰ در ژاپن مطرح شد (ترنینکو^[۲۳]، ۱۹۹۷). یوجی آکائو سعی داشت در ترسیم نمودار کنترل کیفیت تولید در مرحله­ طراحی محصول، ویژگی­های فنی محصول را به نقاط کنترل دقیق تبدیل نماید. بدین­منظور وی به رویکرد اولیه­ گسترش کارکرد کیفیت پی برد و آن را معرفی کرد (هیل^[۲۴]، ۱۹۹۴). QFD را می­توان به معنای تبدیل تقاضاهای مشتریان به ویژگی­های کیفیت و آماده ساختن یک طرح کیفیت برای محصول نهایی تعریف کرد. این کار از طریق گسترش سیستماتیک روابط بین تقاضاهای مشتری و ویژگی­های کیفیت محصول بیان می­ شود (شن و همکاران^[۲۵]، ۲۰۰۰).

روش QFD، یک فرایند نظام­مند برای شناسایی و درک نیازها و خواسته­ های مشتریان است. هم­چنین تیم­های چند وظیفه ­ای را دور هم جمع می­ کند تا با یکدیگر برای کسب رضایتمندی مشتری فعالیت و همکاری کنند. گسترش کارکرد کیفیت، رویکردی ساخت­یافته است که جهت ادغام نیازهای مشتری با ویژگی طراحی کالا و خدمات به­کار گرفته می­ شود (لم و ژائو^[۲۶]، ۱۹۹۸). در حقیقت QFD در پاسخ به چگونگی ارائه­ کالا و خدمات با کیفیت بر اساس نیازها و یا نداهای مشتریان بسیار مفید عمل می­ کند (وارنگ و تئو^[۲۷]، ۲۰۰۱).
مترجمانی که با بهره گرفتن از روشی به نام QFD، خواسته­ های مشتریان را به مشخصات کمی قابل ملاحظه در داده ­های طراحی تبدیل می­ کنند. QFD، یک ابزار کیفیتی پیشرفته است که هدف آن، افزایش سهم بازار از طریق جلب رضایت مشتریان واقعی محصول می­باشد. توسعه وایجاد یک زبان مشترک بین واحدهای مختلف سازمان، از جمله منافع بسیار با ارزش و اساسی QFD می­باشد. اغلب اوقات به دلیل عدم استفاده از چنین فرهنگ و زبان مشترک و به دلیل تعدد مراحل فرایند خدمت یا محصول رسیده به مشتری با محصول و خدمت مورد نیاز مشتری، متفاوت است. لذا QFD، ضمن توسعه فهرستی از لغات و اصطلاحات فنی مورد نیاز، از آن­ها در هر یک از مراحل فرایند استفاده می­نماید (رضایی و همکاران، ۱۳۸۴).
نیاز به ابزاری چون QFD و استفاده از آن، در راستای توجه به دو هدف مرتبط با هم به ­وجود آمده است (ریول و همکاران^[۲۸]، ۱۹۹۸). این دو هدف با مشتری آغاز می شود و با تولیدکننده خاتمه می­یابد. اهداف مذکور عبارتند از :

ارزیابی رقابتی
مشخصات محصول
نیازهای مشتری

ماتریس روابط

ارزیابی فنی و نتایج نهایی

 

 

 

• تبدیل خواسته­ های مصرف ­کننده (تقاضاهای مشتری) از محصول به مشخصه­های کیفی در مرحله طراحی.

 

• گسترش مشخصه­های کیفی شناسایی شده در مرحله طراحی به سایر فرآیندها با بهره گرفتن از تعیین و برقراری نقاط کنترلی و بازرسی ” قبل” از شروع فرایند.

 

در صورت دستیابی به اهداف فوق، نتیجه امر چیزی جز تطابق محصول طراحی شده با تقاضای مشتری نیست. مبنا و اساس ساختار ماتریسی QFD به جداول کیفیت بر می­گردد.

 

•  

 

 

 

• • • 1. 1. ماتریس خانه کیفیت HOQ

       

       

   

   

 

ماتریس خانه کیفیت یکی از روش های اصلی QFD است. این ماتریس ابزاری است که می­توان از طریق آن، داده ­ها و مشخصات محصول را جمع­آوری نمود تا شانس موفقیت محصول افزایش یابد. هم­چنین تعیین می­ کند که برای نیل به این مقصود چه ویژگی­های از محصول باید تغییر یابد (رضایی و همکاران، ۱۳۸۴).
نیازهای مشتری: در بخش اول خانه­ی کیفیت موارد مختلفی که مشتری در رابطه با محصول در نظر می­گیرد، لیست می­ شود و در مقابل هر مورد، ضریب اهمیت آن قرار داده می­ شود. ضریب اهمیت باید توسط کارشناسان و متخصصان تعیین گردد (متقی، ۱۳۸۸).
ارزیابی رقابتی: کالاهای شرکت با رقبای خود مقایسه می­شوند. بدین­منظور گروه کاری یک آنالیز الگوبرداری کمی از ویژگی­های رقبا انجام می­دهد. نتایج در یک ردیف در پایین ماتریس خانه­ی کیفیت اضافه می­ شود (متقی و همکاران، ۱۳۹۰).
مشخصات محصول: در این بخش، ویژگی محصول لیست می­ شود. ویژگی­های محصول به نیازهای مشتری بسیار شبیه است، با این تفاوت که عبارت­های بکار رفته در ویژگی­های محصول، با زبان و عبارات مهندسی مربوطه همراه است و حالت تخصصی­تر دارد (متقی، ۱۳۸۸).
ماتریس تعادل: در ماتریس تعادل تمام ویژگی­های محصول دو به دو با یکدیگر سنجیده می­ شود و تعیین می‌شود که دو ویژگی مورد مقایسه با یکدیگر، رابطه مستقیم یا معکوس دارند و یا هیچ ارتباطی ندارند (متقی، ۱۳۸۸).
ماتریس روابط: عنصر مهم ماتریس، ماتریس روابط یا همان ماتریس ارتباطات^[۲۹] می­باشد. برای تکمیل این بخش HOQ، نیاز مشتریان و توانایی­های شرکت را برای برآورده­سازی این نیازها باید تعیین شوند. ارتباطات به‌وسیله­ نمادهای گرافیکی تعیین می­شوند که این نمادها مشخص می­ کنند هر ویژگی مهندسی با هر ویژگی مشتری چگونه و چه اندازه اشتراک دارد. معمولاً نمادها در قالب ۳ درجه از قدرت، یعنی (ضعیف، متوسط و قوی) بیان می­شوند که در یک طیف رتبه ­بندی مناسب مانند ۹-۳-۱ یا ۹-۵-۱ بیان می­ شود. توجیه خاصی برای انتخاب طیف رتبه ­بندی پذیرفته شده لازم نمی ­باشد. نبود نمادها نشان از نبود ارتباطات دارد (متقی و همکاران، ۱۳۹۰).
ارزیابی فنی و اهداف طراحی: در این قسمت ارزیابی نهایی جدول انجام می­گیرد و مطابق اطلاعات موجود در ماتریس تعیین می­گردد که محصول مورد مقایسه با محصولات دیگر، در چه ویژگی­هایی باید تغییر کند (متقی، ۱۳۸۸).
QFD تاکنون ابزار موفقی برای کمک به تیم طراحی و توسعه محصول در تبدیل سیستماتیک تحقیقات بازار و نیازهای مشتری به الزامات فنی که باید در طراحی محصول رعایت شوند، بوده است (تاین لی یو^[۳۰]، ۲۰۱۱). از طرفی در خانه­ی کیفیت، ارزیابی و قضاوت انسان راجع به اهمیت نسبی هریک از خواسته­ های مشتریان همیشه ذهنی و نادقیق است (کهرمان وهمکاران^[۳۱]، ۲۰۰۶). برای حل این مشکل تعدادی از محققان تئوری مجموعه­ فازی را بر QFD اعمال کرده و رویکردهای مختلف QFDفازی را توسعه داده­اند.

 

•  

۳

ایجاد پارک آب

 

۵

ایجاد باغ پرندگان

 

۶

ایجاد باغ پروانه

 

۷

ایجاد حوضچه­های پلاستیکی

 

۸

ایجاد پیست دوچرخه­سواری

 

۹

پرورش پرندگان نایاب

 

۱۰

ایجاد پیست اسب‌سواری

 

 

 

 

 

 

شرح ایده
پایه و اساس ساختاری سیستم ابر خشت^[۶۵] بر کیسه‌های شنی با درازای قابل تنظیم قرارگرفته است. این امر ازیک‌طرف با توجه به دسترسی به این نوع مصالح بدون مشکل عمده، موجبات تسهیلات در همه‌گیر شدن سیستم را فراهم کرده است. از طرف دیگر با توجه به انعطاف‌پذیری فرمی، به طرح معماری، قابلیت مانور را درزمینهٔ شکل‌دهی انحناهای زیبا،‌ موتی‌های طبیعی و ساختار یکپارچه را می‌دهد، این‌همه به معنای توانایی استفاده از قالب و قاب برای شکل دادن، پیچ‌وتاب دادن فرم‌ها و بهره‌گیری از روند طراحی آلی یا ارگانیک در عین لحاظ شدن ویژگی‌های لازم به جهت سازه‌ای است. در یک‌کلام با روشی بسیار ساده ساختن یک‌خانه از دیوارها و سقف و پی و در کل آنچه ” سفت‌کاری ” می‌نامیم به‌طور کامل با این روش، قابل‌اجرا است.

نحوه اجرا بسیار ساده است، ابتدا پلان یا نقشه خانه موردنظر و در ابعاد مطلوب تهیه می‌شود. برای این منظور، نادر خلیلی خود تعدادی نقشه با تعداد اتاق‌ها و قابلیت‌های متنوع را پیشنهاد می‌کند، ولی درنهایت طراح یا سازنده بنا در این زمینه قدرت انتخاب نیز دارد. بعد از انتخاب پلان، نوبت به پیاده کردن آن بر روی زمین موردنظر برای ساخت می‌رسد، بعدازاین مرحله، ردیف اول از ابر خشت روی پلان جاگذاری می‌شود. کیسه‌هایی که معمولاً به‌صورت استاندارد برای این هدف منظور شده‌اند در حین جاگذاری، با خاک مرطوب پر و کوبیده می‌شوند و با روش بنایی زنجیره پیوسته^[۶۶] روی‌هم قرار می‌گیرند. دراین‌بین، بین هر دولایه از ابر خشت بعد از کوبش لایه پایینی، برای مهار کردن نیروهای کششی، دو ردیف سیم‌خاردار قرار داده می‌شود، هدف از این کار ایجاد نوعی سازه خود پشتیبان مقاوم در برابر نیروهای کششی است. ابر خشت، به‌راستی بسیار می­باشد همه‌چیز تقریباً در محل تأمین می‌شود و نیروی متخصص هم لازم نیست؛ مصالح خاک است و کیسه‌شن و سیم‌خاردار. کیسه‌هایی که طویل‌تر از کیسه‌های معمولی (مثلاً کیسه برنج قبل از بریده شدن) هستند با خاک پر می‌شوند، البته سیم‌های خاردار در بین این نوارهای فتیله‌ای کیسه‌شن، نقش اتصالات را بر عهده‌دارند و نیروهای کششی و جانبی را خنثی می‌کنند. از ویژگی­های ابر خشت می­توان به:
امکان استفاده در مناطق جنگ‌زده یا خسارت‌دیده زلزله
یکی از کاربردهای این روش، ساخت سرپناه برای خسارت دیدگان جنگ و زلزله است. این روش با سرپناه موقت مثل چادر یا حتی کانکس تفاوت داشته و به‌عنوان روشی دائمی­تر از آن‌ ها محسوب می­ شود.مقاومت در برابر سرما و گرما یکی از ویژگی­های مثبت این طرح، به دلیل استفاده از دیواره‌های خشتی و شکل خاص بنا، مقاومت در برابر سرما و گرما و مصرف انرژی پایین است، نکته‌ای که ضعف همه روش­های دیگر سرپناه‌های موقت می­باشد.
تکنولوژی پائین و اجرای سریع
استفاده از دسترسی‌ترین مصالح یعنی خاک و تکنولوژی پائین یک ویژگی مثبت این طرح است، ویژگی که به‌ خصوص در نقاط دوردست یا در شرایط پس از زلزله یا جنگ که حمل‌ونقل و تولید مصالح و توزیع برق در مناطق آسیب‌دیده مختل شده است کاربرد دارد. با این روش می­توان هر خانه را حداکثر در طی یک هفته یک سرپناه مقاوم و مناسب اجرا کرد.
مقاومت در برابر زلزله
به دلیل شکل خاص این بناها و نحوه انتقال نیرو به‌صورت فشاری، این ساختمان در برابر زلزله مقاوم است. این روش در ایلات متحده به‌عنوان یک روش ضد زلزله مورد تصویب قرار گرفته‌شده و آئین‌نامه‌ای نیز برای آن تدوین‌شده است .تقریباً از سال ۱۹۴۸ است که بحث سکونت در خارج جو زمین خصوصاً ماه و مریخ بخش مهمی از مطالعات و پژوهش­های خلیلی را تشکیل می­دهد. در همین سال طرح او برای ساخت مسکن در ماه با سیستم ابر خشت و گل تافتن در ناسا مطرح می‌شود و از آن زمان او از اعضای تیم تحقیقات طرح سکونت و ساخت‌وساز در ماه است. پروفسور خلیلی در سال ۱۹۹۱ موسسه­ی کال­ارس^[۶۷] را در بیابان­های هسپریا در کالیفرنیا بنیاد نهاد کال­ارس موسسه­ی آموزشی و پژوهشی­ای است که در آن او و همکارانش تحقیقات و آزمایش‌های خود را بر روی نمونه­های ابر خشتی و گل تافتن ادامه می­ دهند.(شکل ۴-۱۸)
شکل ‏۴‑۱۷- ابرخشت
محاسبه شاخص ارزش
پس از بررسی گزینه­ ها توسط اعضای تیم مهندسی ارزش به‌صورت مجازی، اعضای تیم بر اساس معیارهای تعیین‌شده در قسمت پیش مطالعه مهندسی ارزش به امتیازدهی به گزینه­ های تعیین‌شده از یک تا ده پرداختند. برای انجام این مرحله اعضای تیم مهندسی ارزش با نرم­افزار اسکایپ به بحث و امتیازدهی پرداختند و تسهیلگر پروژه به کمک نرم­افزار اکسل به محاسبه میانگین امتیازهای داده‌شده هر گزینه پرداخت.

و) از سبک‌ها و روش‌های مختلف تدریس استفاده گردد تا باعث ایجاد هیجان و جذابیت شود ز)معلمان و یا استادانی که کارآفرینی را تدریس می‌کنند، خودشان کارآفرین باشند(ذبیحی و مقدسی، ۱۳۸۵).
۲-۲۵- خود کارآمدی
در سال‌های اخیر شاهد توجه مجدد به پدیده خود ارجاعی^[۶۴] بوده‌ایم. یکی از دلایل گسترش فرآیندهای خود به بسیاری از حوزه‌های روان شناسی این است که فعالیت‌های خود- تولیدی^[۶۵] در مرکز فرآیندهای علی قرار دارند. فرآیندهای خود نه تنها در معنی دادن به تأثیرات بیرونی سهیم هستند بلکه به عنوان تعیین کننده‌های بلا واسطه انگیزش و رفتار انسان عمل می‌کنند. توانایی اعمال کنترل بر فرآیندهای فکری، انگیزش و رفتار خود یکی از ویژگی‌های ممتاز انسان است(جعفربیگی کندری، ۱۳۸۷).
در میان مکانیسم‌های کارگزاری^[۶۶] هیچ کدام پرنفوذتر از باورهای خود کارآمدی افراد در مورد ظرفیت‌هایشان برای اعمال کنترل بر سطح عملکرد رویدادهای مؤثر بر زندگی نیست. باورهای خود کارآمدی بر این که چگونه افراد احساس می‌کنند، و چگونه خود را بر انگیخته می‌کنند اثر می‌گذارد(همان). در واقع بندورا خود کارآمدی را به احساس عزت نفس و ارزش خود، احساس کفایت و کار آیی او در برخورد با زندگی تعریف می‌کند، او خود کارآمدی را ادراک ما از توانایی خود «در تولید و تنظیم رویدادها در زندگی» می‌داند. طبق نظر او، سطوح ادراک خود کارآمدی افراد تعیین کننده‌ی احتمال شروع به انجام کار و میزان تلاش و پافشاری در انجام کار می‌باشد(زمینی،۱۳۸۶).

برداشت انسان در کارآمدی خود از طریق انتخاب فعالیت‌ها، میزان تلاشی که برای یک موقعیت صرف می‌کند، الگوی فکری و واکنش‌های هیجانی افراد هنگام انجام یک فعالیت بر عملکرد فرد تأثیر دارد. پژوهش‌ها نشان داده است که افرادی که خود کارآمدی ضعیفی دارند تفکر و احساساتی دارند که از تفکر و احساسات افرادی که خود را خود کارآمد می‌دانند بسیار متفاوت است(همان). افراد دارای احساس خود کارآمدی ضعیف، احساس خود کارآمدی ضعیف، احساس درماندگی دارند و در اعمال هرگونه نفوذ و تأثیر روی رویدادها و شرایطی که آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، ناتوان هستند. در نتیجه آن‌ ها معتقدند که هر کوششی هم که انجام دهند بی فایده و بی نتیجه است. از این رو وقتی با مانع یا مسئله‌ای روبه رو می‌شوند، اگر کوشش‌های اولیه آنان با ناکامی مواجه شود، به سرعت تسلیم می‌شوند و وامی دهند. این افراد دارای حتی کوشش نخواهند کرد که از عهده‌ی مسایل برآیند، زیرا اعتقاد عمیقی دارند که هر کاری نکنند، تفاوتی ایجاد نخواهند کرد(زمینی،۱۳۸۶).
در مقابل افرادی که از نظر احساس خود کارآمدی قوی هستند، معتقدند که قادرند به طور مؤثری از عهده رویدادهای زندگی خود برآیند، این افراد در غلبه بر مشکلات، انتظار موفقیت دارند، و در کوشش‌های خود به مراتب ثابت قدم ترند و به توانایی‌های خود اعتماد داشته و در تردیدهای خود غرق نمی‌شوند. در انجام تکالیف خود با پشتکارند و در نتیجه غالباً عملکرد آنان در سطح بالایی است، به علاوه آن‌ ها تکالیف دشوار را به عنوان چالش می‌بینند تا تهدید و فعالانه چالش می‌جویند و سخت می‌کوشند تا بر آن‌ ها غلبه کنند، بنابراین خود کارآمدی از جمله قوی‌ترین عوامل پیش بینی کننده رفتار افراد محسوب شده و همه جنبه‌های زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد(همان).
۲-۲۶- ابعاد خود کارآمدی
بندورا باورهای خود کارآمدی را دارای سه بعد سطح، عمومیت و نیرومندی می‌داند که در زیر هر یک از آن‌ ها مورد بحث قرار می‌گیرد:
الف) سطح^[۶۷]
سطح اولین بعد خود کارآمدی می‌باشد. کارآمدی یک فرد در یک قلمرو ممکن است در حد کارهای ساده، متوسط، یا شامل سطوح مشکل گردد. اگر هیچ مانعی وجود نداشته باشد انجام کار ساده بوده و هر کس ممکن است خود کارآمدی بالایی در مورد آن داشته باشد(ناصر نعیمی، ۱۳۸۶).
ب) عمومیت^[۶۸]
دومین تفاوت باورهای خود کارآمدی در بعد تعمیم پذیری است، برخی از تجارب باورهای خود کارآمدی محدودیت ایجاد می‌کنند و برخی دیگر از تجارب خود کارآمدی تعمیم یافته تری را به دنبال دارند. افراد ممکن است در یک قلمرو و یا بخش کوچکی از آن خود را کارآمد بدانند. بعد عمومیت در خود کارآمدی از عواملی مانند شباهت فعالیت‌ها، حیطه بروز آن‌ ها، کیفیت، شرایط و خصوصیات اشخاصی که فعالیت به آن‌ ها مربوط است تأثیر می‌پذیرد(همان).
ج) نیرومندی^[۶۹]
باورهای خود کارآمدی ضعیف در اثر تجارب ناموفق به آسانی بی اعتبار می‌شوند، اما کسانی که باورهای خود کارآمدی نیرومند دارند در برابر تجارب تضعیف کننده، آن را حفظ می‌کنند، باورهای خود کارآمدی هر قدر نیرومندتر باشند، دوام بیشتری پیدا می‌کنند و با رفتار، بیشتر ارتباط می‌یابند(ناصرنعیمی،۱۳۸۶).
۲-۲۷- منابع خود کارآمدی
بندورا معتقد است که داوری‌های ما درباره سطح خود کارآمدی مبتنی بر چهار منبع اطلاعاتی است که در ذیل به آن‌ ها اشاره می‌گردد:
۱)دست‌یابی به عملکرد^[۷۰]
۲) تجربه‌های جانشینی^[۷۱]
۳) قانع سازی کلامی^[۷۲]
۴) انگیختگی فیزیولوژیکی^[۷۳]
۱)دست‌یابی به عملکرد
با نفوذترین منبع داوری احساس خود کارآمدی، دست‌یابی به عملکرد است. تجربه‌های موفقیت آمیز پیشین در تکالیف مختلف، نشانه‌های مستقیمی از سطح و قابلیت‌های ماست. پیشرفت‌های پیشین نشانگر قابلیت‌های ماست و این فرایند احساس‌های خود کارآمدی ما را نیرومند می‌سازد. شکست‌های پیشین، به ویژه شکست‌های مکرر، احساس خود کارآمدی ما را کاهش می‌دهد(زمینی،۱۳۸۶).
۲) تجارب جانشینی
دومین منبع برای ایجاد نیرومندسازی باورهای خود کارآمدی تجربه جانشینی می‌باشد که به واسطه الگوهای اجتماعی فراهم می‌گردد و باورهای خود کارآمدی تحت تأثیر مشاهده رفتار و پیامدهای رفتار دیگران قرار دارد، به خصوص افرادی که به عنوان الگو پذیرفته می‌شوند. افراد از این اطلاعات برای شکل دهی باورهایشان در رفتارها و پیامدهای رفتارهایشان بهره می‌گیرند و این امر کاملاً وابسته به این است که افراد چقدر خودشان را شبیه فردی بدانند که آن را مشاهده می‌کنند(صفری، ۱۳۸۸ ).
۳) قانع سازی
قانع سازی کلامی سومین منبع اطلاعاتی در خصوص قضاوت در مورد خود کارآمدی است. قانع سازی کلامی به منظور متقاعد کردن مردم در مورد این که توانایی خاصی را دارند که آن‌ ها را قادر می‌سازد آن چه را که به دنبالش هستند به دست بیاورند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. تشویق و ترغیب اجتماعی به تنهایی تأثیر محدودی در ایجاد و افزایش خود کارآمدی پایدار و مداوم دارد ولی می‌تواند روی عملکرد مؤثر باشد به شرط آنکه واقع بینا نه باشد. افرادی که از طریق قانع سازی کلامی متقاعد شده‌اند که دارای توانایی‌های لازم هستند، تلاش‌های پیگیر و مداوم‌تری از خودشان نشان می‌دهند. بر عکس کسانی که به توانایی‌های خود شک دارند در مقابله با شکست کمبودهای شخصی خود را در نظر می‌گیرند، کم‌ترین تأثیر را از قانع سازی کلامی دریافت خواهند کرد(به نقل از راثی، ۱۳۸۲).
۴) انگیختگی فیزیولوژیکی
منبع چهارم اطلاعات در مورد خود کارآمدی، سطح انگیختگی فیزیولوژیکی است. افراد غالباً اطلاعاتی از قبیل سطح ترس یا آرامش را در یک موقعیت فشار زا به عنوان پایه‌ای برای توانایی خود در سازگاری مورد استفاده قرار می‌دهند.
بندورا اشاره می‌کند که مردم وقتی بیشتر مستعد داشتن انتظار موفقیت هستند که به وسیله‌ی انگیختگی آزار نده احاطه شده باشند تا وقتی که دارای تنش بوده و از نظر احشایی آشفته باشند. در فعالیت‌هایی که مستلزم قوت و استقامت هستند، مردم خستگی و دردهای خود را به صورت شاخص‌هایی از کار آیی بدنی می‌بینند(زمینی،۱۳۸۶).
با به کار بردن این چهار منبع اطلاعاتی، بندورا دریافته است که امکان دارد بتوان سطح خود کارآمدی یک فرد را به راه‌های ویژه‌ای بالا برد:
۱) با قرار دادن او در معرض تجربه‌های موفق از طریق ترتیب دادن هدف‌های قابل دسترس و بدان وسیله افزایش دادن امکان حصول عملکرد او.
۲) با قرار دادن شخص در معرض الگوهای مناسبی که در عمل موفق هستند و بدان وسیله افزودن به تجربه‌های جانشین موفق او.
۳) با فراهم کردن متقاعد سازی و تشویق‌های کلامی، از قبیل گفتن به او که توانایی عملکرد موفق را دارد
۴) با تقویت برانگیختگی فیزیولوژیکی از طریق مثلاً، رژیم غذایی یا برنامه‌های ورزشی و بدان وسیله افزایش دادن نیرومندی و انرژی حیاتی(همان).
۲-۲۸- فرآیندهای فعال شونده مرتبط با خود کارآمدی
بنا به نظر بندورا باورهای خود کارآمدی عملکردهای آدمی را به واسطه فرآیندهای چهارگانه شناختی،انگیزشی، عاطفی و گزینش(تصمیم گیری) تنظیم می‌کند، این فرآیندهای متفاوت، در جریان و روند تنظیم عملکردهای آدمی به صورت وحدت یافته و یکپارچه و هماهنگ عمل می‌کنند.
الف) فرآیندهای شناختی^[۷۴]
باورهای خود کارآمدی شخص که بر الگوهای فکری که ممکن است خود کمک کننده یا خود تأثیر ساز باشد اثر می‌گذارند. یکی از راه‌های این تأثیرات شناختی- تنظیم رفتار به وسیله اهداف از پیش تعیین شده و آگاهانه می‌باشد و این تعیین هدف شخصی تحت نفوذ خود ارزیابی‌های ظرفیت‌های فردی قرار دارد. نیرومندی کارآمدی ادراک شده به افزایش سطح اهدافی که اشخاص برای خود برمی گزینند و تحکیم تعهدشان به آن اهداف منجر می‌شود. در چنین مواردی برای غلبه بر پیچیدگی‌های فرایند پردازش شناختی اطلاعات چند بعدی که حاصل ابهامات و تردیدها و فرایند حل مسأله می‌باشد افراد باید از حس خود کارآمدی بالایی برخوردار باشند تا در موقعیت‌های تصمیم گیری پیچیده در تفکر تحلیلی خود کارآمد باشند. هر قدر کارآمدی ادراک شده آن‌ ها بالاتر باشد کوشش بیشتری برای پردازش شناختی تکالیف و تفکر تحلیلی اختصاص می‌دهند(جعفربیگی، ۱۳۸۷).
به اعتقاد بندورا یکی از کارکردهای عمده تفکر این است که افراد را قادر می‌سازد تا رخداد حوادث را پیش بینی کنند و ابزار یا روشی را برای اعمال کنترل روی این حوادث مؤثر بر زندگی خلق نمایند. باورهای خود کارآمدی در پیش بینی حوادث و خلق ابزار مناسب جهت کنترل این حوادث نقش مهمی ایفا می‌کند(همان).
ب ) فرآیندهای انگیزشی^[۷۵]
باورهای خود کارآمدی نقش کلیدی در خود نظم جویی انگیزشی دارند، بیشتر انگیزه‌های انسانی زائیده شناخت می‌باشند. افراد اهداف خود را بر می‌گزینند و اعمال مورد انتظار خود را از طریق اندیشیدن هدایت می‌کنند. آن‌ ها باورهای خود را مطابق با آن چه که می‌توانند انجام دهند شکل داده و اعمال بعدی خود را پیش بینی کرده و هدف برمی گزینند و برای تحقیق بخشیدن به اهداف، رشته اعمالی را طراحی می‌کنند(زمینی،۱۳۸۶).
به نظر بندورا سه نوع انگیزاننده شناختی وجود دارند که عبارتند از :
اسنادهای علی، اهداف ادراک شده، انتظارات پیامد، و باورهای شناختی بر هر سه نوع انگیزش شناختی تأثیر می‌گذارد. در رابطه با اسنادهای علی افرادی که خود را کارآمد تلقی می‌کنند، شکست هایشان را به توانایی کم خود نسبت می‌دهند، در رابطه با اهداف، افراد با باورهای خود کارآمدی بالا، اهداف بزرگ‌تر را انتخاب کرده و برای رسیدن به آن تلاش و پافشاری بیشتری نشان می‌دهند، در مقابل افرادی با باورهای خود کارآمدی ضعیف، اهداف سطح پایین‌تری را انتخاب کرده و در مواجه با مشکلات فوراً دست از تلاش برمی دارند. در نظریه ارزش انتظار، افراد هم بر اساس باورهای خود درباره آنچه که قادرند انجام دهند و هم بر اساس باورهای خود درباره پیامدهای اجتماعی مناسب عملکرد، رفتار می‌کنند. به نظر بندورا انگیزش پیامد، تحت تأثیر باورهای فرد از توانایی‌هایش قرار دارد(ناصر نعیمی،۱۳۸۶).
ج) فرآیندهای عاطفی^[۷۶]
باورهای افراد درباره قابلیت‌های کنار آمدنشان بر این که آن‌ ها در موقعیت مشکل و تهدید کننده چه مقدار تنیدگی و افسردگی را تجربه می‌کنند، تأثیر بسزایی دارد. کارآمدی ادراک شده در تمرین مهار تنیدگی زاها و در برانگیختگی اضطراب نقش مهمی دارد. افرادی که باور دارند تهدیدهای بالقوه غیر قابل کنترل هستند، اکثر جنبه‌های محیطشان را خطرناک و مخاطره آمیز تلقی می‌کنند و کارآمدی و توانایی کنار آمدنشان را ناچیز می‌پندارند، به واسطه چنین تفکرات ناکارآمدی افراد خودشان را درمانده می‌بینند و سطح عملکردشان پایین می‌آید و برعکس افرادی که باور دارند می‌توانند تهدیدهای بالقوه را تحت کنترل در آوردند، به خوبی با شرایط سازش یافتگی پیدا می‌کنند. پیشرفت‌ها و سلامت روانی مثبت آدمی نیازمند باورهای کارآمدی شخصی خوش‌بینانه می‌باشد(جعفربیگی،۱۳۸۷).

برقرار باشد که در آن گسترش تاخیر کانال و طول سمبل ارسالی می باشد. در نتیجه نرخ ارسال داده (برای دریافت سیگنال در گیرنده بدون ISI) برای یک مدولاسیون مشخص توسط گسترش تاخیر کانال محدود می گردد:

 

(۲-۲)

که در آن نرخ ارسال سمبل می باشد. با افزایش نرخ داده در سیستم مخابراتی تک حامل، لاجرم دریافت سیگنال در گیرنده همراه باISI خواهد بود که علاوه بر افت عملکرد گیرنده، موجب تبدیل کانال با محوشدگی یکنواخت فرکانسی به کانال با محوشدگی گزینشگر فرکانسی می گردد که نیازمند به کار بستن همسان ساز^[۵۸]های با پیچیدگی بالا جهت آشکارسازی داده های ارسالی در گیرنده می باشد. مخابره ی چند حامل^[۵۹] با تقسیم کردن رشته داده ی ارسالی به چند زیر رشته با نرخ ارسال پایین تر و ارسال آن ها بر روی چند زیرحامل^[۶۰] مجاور (بدون افزایش پهنای باند)، امکان افزایش نرخ داده بدون داشتن ISI در گیرنده را فراهم می کند. در نتیجه پیچیدگی گیرنده در این نوع مخابره با نرخ داده ی بالا نسبت به مخابره ی تک حامل با همان نرخ داده به طور چشمگیری کاهش می یابد. به عبارت دیگر، این روش مخابره موازی داده درحوزه ی فرکانس است بدون آن که تاثیری برروی کل پهنای باند مورد نیاز بگذارد. با در نظر گرفتن به عنوان کل پهنای باند، هر زیر حامل دارای پهنای باند خواهد بود که در آن تعداد زیر حامل ها می باشد. در واقع با افزایش طول سمبل ارسالی باضریب ، افزایش نرخ ارسال داده با ضریب بدون تجاوز از معیار نایکوﺋیست فراهم می گردد و در نتیجه پیچیدگی همسان ساز مورد استفاده در گیرنده بسیار کاهش می یابد [۱۳].
تسهیم تقسیم فرکانسی متعامد^[۶۱] (OFDM)، شکل خاصی از مخابره ی چند حامل زمان-محدود^[۶۲] بوده که در آن تمامی زیر حامل ها بر یکدیگر عمود می باشند. OFDM با تبدیل کانال محوشدگی گزینشگر فرکانسی به مجموعه ای از کانال های با محوشدگی یکنواخت فرکانسی، پیچیدگی گیرنده را بسیار کم نموده به گونه ای که با بهره گرفتن از همسان ساز یک شاخه^[۶۳] اثر کانال را می توان جبران نمود. در ادامه به بررسی اصول سیستم های OFDM می پردازیم.
مخابره ی چند حامل [۱۳]
تعامد
سیگنال های نمایی مختلط زمان-محدود را که نشان دهنده ی زیر حامل های مختلف در در سیگنال OFDM هستند را برای در نظر می گیریم. این سیگنال ها نسبت به هم متعامد تعریف می شوند اگر [۱۴]:

 

(۲-۳)

که در آن تابع دلتای دیراک^[۶۴] بوده که به صورت زیر تعریف می شود:

 

(۲-۴)

تعامد یک شرط اساسی برای سیستم های OFDM می باشد. ویژگی تعامد در OFDM این امکان را می دهد که زیر حامل ها به گونه ای کنار هم قرار گیرند که باند های کناری^[۶۵] زیر حامل های مجاور با یکدیگر هم پوشانی داشته باشند ولی دریافت سیگنال در گیرنده بدون اثر تداخل بین حاملی^[۶۶] باشد. این ویژگی، موجب صرفه جویی هر چه بیشتر در پهنای باند ارسالی برای یک نرخ داده ی مشخص نسبت به دیگر سیستم های تسهیم تقسیم فرکانسی^[۶۷] (FDM) می شود. به همین دلیل گفته می شود که OFDM به شکل بسیار کارایی از پهنای باند در دسترس استفاده می کند [۱۳].
مقایسه ی پهنای باند مصرفی در سیستم های FDM و OFDM در نرخ داده ی ثابت
مدولاسیون و دمدولاسیون OFDM
در فرستنده ی OFDM بیت های ارسالی پس از تصویر بر روی سمبل های یک مدولاسیون خطی مانند QAM یا PSK، از طریق مبدل S/P به رشته ی موازی تبدیل شده و سپس هر کدام بر روی یک زیر حامل ارسال می شود. سیگنال پیوسته زمان^[۶۸] OFDM درباند پایه^[۶۹] به صورت زیر بیان می شود [۱۲][۱۴]:

 

(۲-۵)

که در آن سمبل ارسالی ام در زیر حامل ام می باشد. با نمونه برداری از در که ، سیگنال گسسته زمان OFDM در سمبل ارسالی ام در زیر حامل ام بدین صورت می باشد[۱۲] [۱۴] :

شکل ۳-۲ سمبل p-n varactor و مدل ساده شده ی آن
۳-۳- ساختارهای Varactor با بهره گرفتن از ترانزیستورهای MOS
ساختارهای متفاوتی جهت طراحی Varactor ها با ترانزیستورهای MOS وجود دارد به طوریکه بتوان به ضریب کیفیت مناسبی رسید[۱۷].
اولین ساختار مورد مطالعه‏،‏ساختار D-S-Bمی‏باشد. طبق شکل ۳-۳- الف‏،‏این ساختار از یک ترانزیستور PMOS که در آن درین و سورس و bulk به هم وصل شده‏اند و یک نود خازن را تشکیل می‏دهند و نیز نود دیگر که همان وصل به گیت می‏باشد،‏تشکیل شده است. با توجه به اینکه این ساختار در هر سه ناحیه معکوس ، کاهشی و افزایشیمی تواند کار کند‏،‏طبق شکل ۳-۳- ب ‏،‏ خازن به دست آمده به صورت غیر یکنواخت تغییر خواهد کرد. خازن ماکزیمم به دست آمده در ناحیه غیر معکوس، با C_ox تخمین زده می‏شود که برابر است با :
(۳-۳)
که در پروسه ی m? ۰٫۱۸، مقدار ضخامت اکسید گیت می‏باشد. به علت این تغییر غیر یکنواخت‏،‏از این مدل استفاده نخواهیم کرد.

(ب) (الف)
شکل ۳-۳ (الف) ساختار D=S=B (ب) نمودارC-V ساختار D=S=B
دومین ساختار مورد مطالعه که در شکل ۳-۴- الف نشان داده شده است‏،‏ساختار افزایشی یاAMOS (accumulation-mode MOS) می‏باشد‏. در این ساختار برخلاف PMOS معمولی، نواحی p+ درین و سورس با n+ جایگزین شده‏اند‏. ‏این عمل سبب می‏شود که از نفوذ حفره‏ها به کانال جلوگیری شده و از معکوس شدن جلوگیری شود. به علت اینکه این مدل تنها در دو ناحیه‏ی کاهشی و افزایشی کار می‏کند، طبق شکل۳-۴- ب، دارای منحنی خروجی یکنواخت خواهد بود. ولی به علت اینکه این مدل رفتار یک ترانزیستور معمولی MOS را ندارد‏، رفتار فیزیکی آن دقیقا قابل برآورد نبوده و لذا مورد استفاده واقع نخواهد شد.

(ب) (الف)
شکل ۳-۴ (الف) ساختار حالت افزایشی (ب) نمودارC-V ساختار حالت افزایشی
سومین مدل‏،‏استفاده از IMOS (inversion mode MOS) می‏باشد که در شکل ۳-۵-الف نشان داده شده است. در این مدل که همانند یک MOS می‏باشد‏،‏درین و سورس به هم وصل شده، یک نود و گیت ترانزیستور نود دیگر را تشکیل می‏دهند.‏ همچنین bulk به ولتاژ V_dd وصل می‏شود. با توجه به اینکه قسمت n-well به بالاترین ولتاژ یا حداقل ولتاژی برابر ولتاژ گیت وصل می‏شود، بنابراین، این مدل فقط در حالت معکوس کار خواهد کرد. منحنی یکنواخت این مدل در شکل۳-۵- ب نشان داده شده است. همچنین با توجه به اینکه n-well به V_dd وصل بوده و به ولتاژ tune وصل نخواهد بود،‏در نتیجه، در این مدل‏،‏ترانزیستور نسبت به حالت latch-up، کمتر آسیب پذیر خواهد بود‏. بنابراین، در این پایان نامه از این مدل استفاده خواهیمکرد.

(ب) (الف)
شکل ۳-۵ (الف) ساختار I-MOS (ب) نمودارC-V ساختار I-MOS
۳-۴- طراحی Varactor استفاده شده
ابتدا در این قسمت به طراحی Varactor ساخته شده در حالت IMOS بصورت single می‏پردازیم و در نهایت حالت تفاضلی این مدل را مطرح و بررسی خواهیم کرد.
با توجه به اینکه مدار کل پیشنهادی در فرکانس ۴GHz باید طراحی گردد‏،‏با فرض L=4nHو با توجه به رابطه (۲-۱۴) ، به محاسبه ی میزان خازن شبکه ی LC می‎پردازیم :
(۳- ۴)
برای طراحی Varactor در حالت single‏،‏مطابق شکل ۳-۶- الف، خازن Varactor از دو ترانزیستور PMOS سری شده ساخته می‏شود که معادل شکل ۳-۶- ب می‏باشد. با توجه به رابطه‏ی (۲-۱۳) ، می‏توان کل خازن مدار سلفی-خازنی را برابر مقدار زیر در نظر گرفت :

(ب) (الف)
شکل ۳-۶ (الف) اتصال سری varactor ها (ب) علامت اتصال سری varactor ها
با توجه به طراحی اسیلاتور انجام شده‏،‏مقدار خازن پارازیتیک در حد ?.?pF خواهد بود.بنابراین ، طبق روابط (۴-۳) و (۵-۳) و مقدار خازن پارازیتیک ،مقدار C_varactor برابر?.???pF باید درنظرگرفته شود.
با توجه به رابطه (۳-۳)و مقادیر ،،در پروسه یm ? ۰٫۱۸،خواهیم داشت :
بنابراین مقدار اندازه ی هر کدام از ترانزیستورهای شکل ۳-۶-الف ، برابر به دست می آیند. هر کدام از این ترانزیستورهای pmos سری شده را مطابق شکل ۳-۷ ، از ? ترانزیستور موازی شده با تعداد انگشتی هرکدام ?? عدد و با اندازه یw=?µm ساخته شده ایم. برای تست کردن مقادیر خازن ، مطابق شکل‏،‏ولتاژ dc مشترک ?.?v با ورودی سینوسی با دامنه‏ی ??mv و فرکانس ?GH به دو طرف مدار اعمال می کنیم. شکل ۳-۸، مشخصه C-V خازن varactor طراحی شده در حالت singleرا نشان می‏دهد.

شکل ۳-۷ خازن varactor طراحی شده در حالت single به همراه مدار آزمایش
شکل ۳-۸ مشخصه C-V خازن varactor طراحی شده در حالت single
همانطور که در شکل ۳-۸ دیده می‏شود‏،‏تغییرات مقادیر خازن در بازه‏ی بسیار کوچکی از ولتاژ tune بوده ودر نتیجه، رنج تغییراتفرکانس سیگنال های خروجی‏کمترخواهد بود. بنابراین، برای افزایش محدود‏ه ی ولتاژ tuneو در نتیجه ، افزایش رنج تغییراتفرکانس سیگنال های خروجی از حالت تفاضلیVaractorهامطابق شکل ۳-۹ استفادهمی‏کنیم. همچنین یکی دیگر از مهم ترین مزایای استفاده از ساختار تفاضلی، کاهش قابل توجه اعوجاج در ساختار Varactorها می باشد.
در این حالت، مطابق شکل ۳-۹، در قسمت PMOS، هرکدام از ترانزیستورها‏،‏دارای طول و عرضL=?.??µm وw_p=???µm خواهند بود. مطابق شکل‏،‏هرکدام از ترانزیستورهای PMOS،‏از دو ترانزیستور موازی با اندازه‏ی w=5µm و تعداد انگشتی N=20 ساخته شده‏اند. همچنین با توجه به اینکه می‎باشد،هرکدام از ترانزیستورهای NMOS سری شده دارای w=100µm هستند. بنابراین، هرکدام از این ترانزیستورهای NMOS، از دو ترانزیستور موازی با اندازه w=5µm و تعداد انگشتی N=10 ساخته می شوند.
مشخصه C-V خازن varactor طراحی شده در حالت تفاضلی، مطابق شکل ۳-۱۰ می‏باشد. همان طور که دیده می شود رنج تغییرات ولتاژ tune و در نتیجه ، رنج تغییراتفرکانس سیگنال های خروجیافزایش خواهد یافت. مطابق شکل‏،‏مقادیر به ترتیب برابر و می‏باشند.بنابراین طبق رابطه (۳-۵) و با توجه به اینکه مقدار خازن پارازیتیک در حد ?.?pFمی باشد، حدودا بین مقادیر وتغییر خواهد کرد.
در نتیجه، مطابق رابطه (۳-۴)، مقادیرf_min و f_max برابر خواهند بود.بنابراین طبق رابطه زیر مقدار رنجtuning فرکانس خروجی، حدودا برابر .?۱۲% خواهد بود :
(۶-۳)

شکل ۳-۹ خازن varactor طراحی شده در حالت تفاضلی
شکل ۳-۱۰ مشخصه C-V خازن varactor طراحی شده در حالت تفاضلی
شکل Layout ساختار خازن varactor طراحی شده در حالت تفاضلی، مطابق شکل ۳-۱۱ می‏باشد. همچنین، مشخصه C-V مربوطه بعد از extract شدن، مطابق شکل ۳-۱۲ می‏باشد.
شکل ۳-۱۱ Layoutخازن varactor طراحی شده در حالت تفاضلی
شکل ۳-۱۲ مشخصه C-V خازن varactor در حالت تفاضلیبعد از extract شدن
برای تعیین ضریب کیفیت‏،‏به محاسبه ی مقاومت سریخازنها می‏پردازیم. طبق رابطه‏ی زیر‏،‏R_s برابر است با [۱۸] :
(۷-۳)
که R_ch مقاومت معادل کانال معکوس شده و R_poly مقاومت معادل contactهای اعمال شده به پلی سیلیکان است؛ N نیز نشان‏دهنده‏ی تعداد انگشتی است.R_ch از رابطه‏ی زیر به دست می‏آید‏[۱۹] :
(۸-۳)
برای قسمت PMOS با و Vth=?.?? v و ، R_chحدودا برابر Ω?????خواهد بود.بنابراین می‏توان در رابطه )۳-۵ (ازR_poly صرف نظر کرد. با توجه به ,L=?.??µm w=?µmوN=??، R_sبرابر ?.?Ωبه دست می‏آیدکه در حالت سری دو مقاومت،?.?Ωخواهد شد.
همچنین در طرف NMOS،‏با توجه به، R_ch حدودا برابر ?.??kΩ خواهد بود. با توجه به N=?? , L=?.??µm , w=?µm، R_s برابر ?.??Ω به دست می‏آیدکه در حالت معادل سری دو مقاومت،?.??Ωخواهد شد.
در این حالت برای دو شاخه موازی، مقاومت معادل برابر R=1.??Ω خواهد بود.
در حالت کلی، ضریب کیفیت یک شاخه RC سری برابر است با :
(۹-۳)
با توجه به اندازه ی درمحدوده ی بین مقادیر وو فرکانس نوسان به دست آمده در محدوده ی ‏،‏Qحدودا بین مقادیر ??.و?? خواهد بود که نشان دهنده‏ی بالا بودن ضریب کیفیت varactorها می‏باشد.