۳-۸- روایی ابزار اندازه‌گیری:
مقصود از روایی آن است که وسیله‌ی اندازه‌گیری به واقع بتواند خصیصه مورد نظر را اندازه بگیرد نه خصیه‌ای دیگر را. (هومن ۱۳۸۰)
برای به دست آوردن روایی پرسشنامه از نظرات استاد راهنما،‌ استاد مشاور و چندین تن از دیگر اساتید و متخصصین و کارشناسان استفاده شده است. و از آنها در مورد مربوط بودن سوالات، واضح بودن و قابل فهم بودن سوالات و اینکه آیا این سوالات برای پرسشهای تحقیقاتی مناسب است و آنها را مورد سنجش قرار می‌دهد، نظرخواهی شد و اصطلاحات مورد نظر در پرسشنامه اعمال گردید. علت استفاده از قضاوت متخصصان این است که (هیچ روش آماری برای تعیین ضریب روایی محتوایی وجود ندارد. در عوض برای تعیین روایی محتوای یک آزمون از قضاوت متخصصان در این باره که سوال‌های آزمون تا چه میزان معرف برنامه یا حوزه محتوایی هستند استفاده می‌شود، با این حال قضاوت‌های مربوط به روایی محتوانه قطعی هستند نه نهایی، آزمون‌ها از سطوح مختلف روایی برخوردار هستند و متخصصان در قضاوت‌های خود همیشه با هم توافق نظر ندارند.(سیف، ۱۳۸۰، ص: ۱۳۸۱-۳۸۰).

۳-۹- اعتبار پرسشنامه (پایایی):
اعتبار آزمون به دقت اندازه‌گیری و ثبات و پایایی آن مربوط است. به طور کلی آزمون در صورتی دارای اعتبار است که عاری از خطای اندازه‌گیری غیرنظام دار می‌باشد. خطای اندازه‌گیری غیرنظام‌دار که بر نمره‌های آزمون تأثیر می‌گذارند غیرقابل پیش‌بینی بوده و اعتبار تست را کاهش می‌دهد. مقصود از اعتبار یک وسیله اندازه‌گیری آن است که اگر خصیصه مورد سنجش را با همان وسیله (یا وسایل مشابه) تحت شرایط مشابه دوبار اندازه‌گیری کنیم، نتایج حاصله تا چه حد مشابه، دقیق و قابل اعتماد است.
در این تحقیق برای سنجش اعتبار پرسشنامه با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ اعتبار پرسشنامه برآورد گردید که این ضریب برابر با ۸۷۷/۰ می‌باشد بنابراین می‌توان گفت که پرسشنامه از ضریب بالایی برخوردار می‌باشد.

که در این فرمول داریم:
واریانس هر یک از سوالات =
واریانس کل پرسشنامه=
۳-۱۰- روش آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات
روش تجزیه و تحلیل داده‌های این پژوهش در دو سطح توصیفی و استنباطی صورت گرفته است در سطح توصیفی از فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و سایر آماره‌ها استفاده شده است و در بخش‌ استنباطی از آزمون‌های آماری مناسب استفاده شده است.
با توجه به نحوه ی سنجش سوالات و نیز حجم نمونه بکار گرفته شده در این تحقیق به منظور بررسی فرضیات پژوهش از آزمون t تک نمونه‌ای استفاده خواهد شد. در این آزمون که برای بررسی برابری میانگین یک جامعه با یک عدد یعنی آزمون  مورد استفاده قرار می‌گیرد از آماره  استفاده می‌شود، اگر مقدار قدرمطلق این آماره از  داده شده در جدول آزمون t بزرگتر بود فرض  را رد می‌کنیم و در غیر اینصورت فرض آماری پذیرفته می‌گردد. در این پژوهش به جای مقایسه آماره آزمون t با مقدار داده شده در جدول t از متغیری به نام سطح معنی‌داری استفاده می‌شود، در صورتی که سطح معنی‌داری به دست آمده از تحلیل داده‌ها از میزان خطای مجاز ۰۵/۰ کوچکتر باشد فرض صفر آماری را رد می‌نمائیم و در غیر این صورت فرض صفر آماری پذیرفته می‌گردد آزمون فریدمن آزمون دیگری است که برای بررسی یافته‌های فرعی پژوهش از آن استفاده می‌گردد. لازم به ذکر است کلیه مراحل تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط نرم افزار spss ورژن ۲۱ انجام شده است.
فصل چهارم
((تجزیه و تحلیل یافته ها))
مقدمه
انواع روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش، با توجه به نوع تحقیق، مسئله تحقیق،‌ماهیت فرضیه‌ها، نوع نظریه‌سازی، ابزار به کار رفته برای جمع‌ آوری اطلاعات و… متفاوت هستند، ولی با این وجود می‌توان اذعان نمود که این روش‌ها دارای مراحل مشترکی هستند. از این منظر، تجزیه و تحلیل و گزارش نویسی داده‌های پژوهش، فرآیندی چند مرحله‌ای است، که طی آن داده‌هایی که از طریق به کارگیری ابزارهای جمع‌ آوری اطلاعات فراهم آمده‌اند؛‌ خلاصه، کدبندی، دسته‌بندی و در نهایت پردازش می‌شوند، تا زمینه برقراری انواع تحلیل‌ها و ارتباط‌ها بین این داده‌ها به منظور آزمون فرضیه‌ها فراهم آید. در واقع تحلیل اطلاعات شامل سه عملیات اصلی می‌باشد: ابتدا شرح و آماده‌سازی داده‌های لازم برای آزمون فرضیه‌ها؛ سپس تحلیل روابط میان متغیرها و در نهایت مقایسه نتایج مشاهده شده با نتایجی که فرضیه‌ها انتظار داشتند(کامپن هود و کیوی،۱۳۸۷).
بر این اساس در پژوهش حاضر تفسیر و تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌ آوری شده از جامعه مورد مطالعه، در قالب آمار تحلیلی و به دو صورت آمار توصیفی و استنباطی انجام گرفته است. به طوری که ابتدا داده‌های مربوط به هر یک از متغیرها که از پاسخ پرسشنامه‌های استفاده شده منتج شده است، در قالب شاخص‌های عددی آماری توصیف گردیده و شناخت کافی از پراکندگی و ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و توصیف پاسخ‌دهندگان در بخش های مختلف پژوهش حاصل شده است. در ادامه به بررسی روابط بین متغیرهای موجود در مدل مفهومی پژوهش پرداخته شده است و از طریق الگوهای آماری مناسب، فرضیه‌های پژوهش مورد آزمون قرار گرفته‌اند. گذر از مراحل بالا مستلزم استفاده از روش‌های تحلیل آماری مناسب و اطمینان از دقت و صحت این استنباط‌ها است،‌ که در طی پژوهش با حساسیت بالایی، رعایت و بازنگری شده‌اند.
مبحث اول :یافته های توصیفی
الف: یافته‌های توصیفی
۴-۱ توصیف خصوصیات جمعیت نمونه:
۴-۱-۱- جنسیت
توزیع درصد فراوانی پاسخ گویان برحسب جنسیت آنان در جدول (۴-۱-۱) نشان داده شده است:
جدول (۴-۱-۱) توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان برحسب جنسیت آنها

 

جنسیت	فراوانی	درصد
مرد	۴۹	۷/۸۱
زن	۱۱	۳/۱۸
کل	۶۰	۱۰۰

 

1. 1. مقدمه

 

 

 

همانطور که در فصل قبل گفته شد، توانایی سیستمهای تشخیص نفوذ در شناسایی فعالیت های نفوذی چه از درون و چه از بیرون از سیستم اطلاعاتی، سبب شده تا این سیستم ها از اجزای بسیار ضروری در حفظ امنیت ساختارهای اطلاعاتی گردند. سیستم های تشخیص نفوذ دارای سه عملکرد اصلی می باشند:

 

 

• نظارت و ارزیابی

 

 

 

• شناسایی نفوذ

 

 

 

• تعیین میزان خطر و اعلام آن

 

 

بر مبنای این که سیستم شناسایی نفوذ از چه روشی برای انجام عملکرد های فوق استفاده می کند و حوزه تحت بررسی آن، می توان این سیستم ها را دسته بندی کرد. در بخش ۲-۲ به بررسی معیارهایی می پردازیم که به ما در انجام این دسته بندی کمک می کنند. در این تحقیق تمرکز اصلی بر شناسایی نفوذگران در شبکه های کامپیوتری می باشد. در نتیجه در بخش ۲-۳ به معرفی جریان شبکه و بررسی بسته های داده می پردازیم. در ادامه جهت آشنایی بیشتر با فعالیت های نفوذگران در شبکه، در بخش ۲-۴ به بررسی انواع نفوذ و حمله در شبکه های کامپیوتری می پردازیم.

 

 

•  

 

• طبقه بندی سیستم های تشخیص نفوذ

 

 

 

همان طور که گفته شد، یک سیستم شناسایی نفوذ با نظارت بر فعالیت های کامپیوتری موجود در محیط و تحلیل آن، قادر به شناسایی فعالیت­های خبیثانه و آگاه کردن مدیر سیستم و یا مقابله با حمله می­باشد. این سیستم­ها را بر اساس معیارهای متفاوتی می­توان دسته­بندی کرد [۱۸]:

 

 

•  

 

 

 

 

 

•  

 

 

•  

 

• منبع اطلاعاتی^[۱۶]

 

 

 

 

 

بر مبنای محل قرارگیری سیستم تشخیص نفوذ و نوع داده ای که مورد نظارت و بررسی قرار می گیرد، سیستم تشخیص نفوذ را می توان به دو گروه عمده تقسیم کرد:
سیستم تشخیص نفوذ مبتنی بر میزبان^[۱۷]
چنانچه اطلاعات مورد بررسی و تحلیل مرتبط با فعالیت­های یک سیستم کامپیوتری -مانند اطلاعات برنامه­ ها، منابع و یا رویدادها- باشد، در این حالت سیستم شناسایی نفوذ مبتنی بر میزبان نامیده می شود. این سیستم ها در قالب یک نرم افزار بر روی سیستم عامل میزبان مورد نظر نصب شده و شناسایی را انجام می دهد. این سیستم ها معمولا دارای یک سرویس می‌باشند که در پس زمینه فعالیت عادی سیستم عامل انجام می‌شود. عملکرد سیستم های مبتنی بر میزبان بر مبنای پایش لاگ‌های ماشین، رویداد‌های سیستمی، فعل و انفعالات نرم افزارهای کاربردی و ارتباطات میزبان در شبکه می باشد. این سیستم معمولا در میان سرور‌هایی که دارای کانال‌های رمزنگاری شده هستند و یا دارای ارتباط با سایر سرور‌ها هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
دو مشکل اساسی در سیستم های شناسایی مبتنی بر میزبان وجود دارد که به سادگی قابل برطرف کردن نیستند. اولین مشکل، وابستگی به ساختار سیستم میزبان است، اگر سیستم عامل میزبان شما دچار تغییرات ناگهانی در تنظیمات شود، منابعی که سیستم شناسایی نفوذ از آن‌ ها جهت شناسایی استفاده می‌کند دچار تغییرات می شود. در نتیجه نتایج تولید شده توسط سیستم دارای دقت نمی‌باشند. این باعث می‌شود که سیستم شناسایی نفوذ دچار اختلال شده و تصمیماتی که اتخاذ می‌کند صحیح نباشند. مشکل دیگری که در سیستم های مبتنی بر میزبان وجود دارد این است که بایستی برای تک تک سیستم‌هایی که نیاز به این سیستم دارند نصب و راه اندازی شود، همین موضوع می‌تواند مشکلات مدیریتی و دردسرهای نگهداری خاص خود را برای مدیران سیستم ایجاد کند.
یکی از مهم‌ترین و شاید بهترین قابلیت‌های سیستم های مبتنی بر میزبان، قابلیت گرفتن کد ایمنی^[۱۸] از فایل‌های موجود بر روی سیستم است. این قابلیت به مدیر سیستم این امکان را می‌دهد که متوجه شود که آیا فایل‌های روی سیستم دستکاری شده‌اند یا خیر. در این حالت بازگردانی اطلاعات کار نسبتا ساده‌ای خواهد بود زیرا مدیر سیستم می‌داند که کدامیک از فایل‌ها دچار دستکاری و تغییر شده‌اند. به خاطر داشته باشید که سیستم‌های تشخیص نفوذ تحت میزبان دارای واکنش غیرفعال هستند.
سیستم تشخیص نفوذ مبتنی بر شبکه^[۱۹]
در صورتی که سیستم شناسایی نفوذ در بخشی از شبکه نصب گردد و از ترافیک شبکه جهت شناسایی نفوذ استفاده کند، آن­گاه سیستم شناسایی نفوذ مبتنی بر شبکه نامیده می­ شود. سیستم های تشخیص نفوذ مبتنی بر شبکه نیاز به کلمه ی عبور برای برنامه های کاربردی، حقوق مربوط به سیستم عامل شبکه یا اتصالات مربوط به سیستم در هنگام اجرای نرم افزار ندارد. همچنین از آنجا که این سیستم ها در سطح لایه ی شبکه عمل می کنند، به سیستم عامل وابستگی ندارند. ضمناً هیچگونه سربار و تغییری روی سرویس دهنده ها و ایستگاه های کاری به وجود نمی آورند، چرا که برای این سیستم های تشخیص نفوذ نیازی به نصب ابزارهای اضافی نیست .عمدتا سیستم‌های تشخیص نفوذ تحت شبکه دارای واکنش فعال هستند.
سیستم های تشخیص نفوذ مبتنی بر شبکه از دو بخش ناظر^[۲۰] و عامل^[۲۱] تشکیل شده اند. ناظر قطعات و یا ترافیک شبکه را به منظور یافتن بسته های اطلاعاتی مشکوک بررسی می کند. عامل نرم افزاری است که معمولاً به طور جداگانه روی هر یک از کامپیوتر های مورد نیاز قرار می گیرد و نقش ارسال اطلاعات را به صورت بازخوردی به ناظر برعهده دارد. همچنین ممکن است بخش دیگری هم به نام کنسول مدیریت وجود داشته باشد که به شکلی مطمئن (با اعتبار سنجی و رمزنگاری) به ناظر متصل می شود و از آن گزارش دریافت می کند و نیز به تبادل اطلاعات مربوط به تنظیم پیکربندی سیستم می پردازد. این سیستم های تشخیص نفوذ با بهره گرفتن از تکنیک هایی مانند شنود بسته ها ، داده ها را از درون بسته های اطلاعاتی شبکه که در حال جریان و نقل و انتقال در شبکه می باشند، استخراج می کنند.
سیستم های شناسایی مبتنی بر شبکه دارای یک سری معایب هستند. به عنوان مثال به دلیل جمع آوری و تجزیه و تحلیل بسته های شبکه، در شبکه هایی با سرعت بالا دچار مشکل شده و قادر به عملکرد صحیح نیستند. به عنوان مثالی دیگر، چنانچه ترافیک شبکه رمز شده باشد، سیستم شناسایی نمی تواند حمله را تشخیص دهد. به طور کلی سیستم های شناسایی مبتنی بر شبکه، در شبکه های سوییچ شده دچار مشکل هستند.
بسته های داده در شبکه دارای دو بخش عنوان^[۲۲] و محتوا^[۲۳] می باشند. برخی سیستم شناسایی نفوذ تنها از اطلاعات موجود در قسمت عنوان استفاده می کنند که با نام روش های مبتنی بر جریان^[۲۴] شناخته می شوند. برخی دیگر از تمامی محتوای بسته اطلاعاتی استفاده می کنند که با نام روش های مبتنی بر بسته^[۲۵] شناخته می شوند. این دو روش در فصل ۳ به تفصیل بررسی می شوند.

 

 

•  

 

۲- نماینده مدیریت
مدیریت رده بالا باید یکی از مدیران خود را به عنوان نماینده مدیریت منصوب کند که جدا از سایر مسئولیت‌هایش باید دارای مسئولیت‌ها و اختیارات شامل موارد زیر باشد:
الف- حصول اطمینان از اینکه فرآیندهای مورد نیاز برای سیستم مدیریت کیفیت ایجاد و اجرا شده و برقرار نگهداشته می‌شود.

ب- گزارش‌دهی، مدیریت رده بالا در مورد عملکرد سیستم مدیریت کیفیت و هر نوع نیاز برای بهبود.
ح- حصول اطمینان از افزایش آگاهی در مورد خواسته‌ها مشتری و سرتاسر سازمان.
مسئولیت نماینده مدیریت می‌تواند شامل ارتباط با طرف‌های بیرونی در مورد موضوعات مربوط به سیستم مدیریت کیفیت باشد.
نکته قابل تأمل اینکه عموماً خواسته‌های مشتریان از طریق مشخصات فنی به درون سازمان انتقال می‌یابند. برای مثال مدیران از کارکنان می‌خواهند که محصول را مطابق با مشخصات اعلام شده تولید و ارائه نمایند.
انتقال اطلاعات در درون سازمان
مدیریت رده بالا باید اطمینان یابد که فرآیندهای مناسب انتقال اطلاعات در درون سازمان ایجاد شده و اینکه انتقال اطلاعات در خصوص اثربخشی سیستم مدیریت کیفیت انجام می‌گیرد. جهت انتقال اطلاعات و ایجاد فضای تبادل اطلاعات می‌توان به روش های زیر عمل نمود:
۱- آموزش‌های گروهی
۲- تابلو اعلانات، روزنامه یا مجلات داخلی
۳- وسایل الکترونیکی و وسایل سمعی و بصری نظیر پست الکتریکی و وب سایت و  …
۴- نظر از کارکنان و نظام پیشنهادات
بازنگری مدیریت
۱- کلیات: مدیریت رده بالا باید سیستم مدیریت کیفیت سازمان را در فواصل زمانی برنامه‌ریزی شده مورد بازنگری قرار دهد تا از تداوم مناسب بودن کفایت و اثربخشی آن اطمینان حاصل کند. این بازنگری باید ارزیابی فرصت‌های بهبود و نیاز به تغییر سیستم مدیریت از جمله خط‌مشی کیفیت و اهداف کیفیت را شامل گردد. سوابق بازنگری‌های مدیریت باید نگهداری نمود.
در جلسات بازنگری مدیریت اطلاعات از عملکرد سیستم به عنوان ورودی وارد گشته و پس از تجزیه و تحلیل توسط مدیران تصمیمات و اقدامات به عنوان خروجی این جلسات ایجاد می‌گردند. برگزاری دقیق این جلسات که شامل بازنگری در خط‌مشی و اهداف کیفیت نیز می‌شود در پیشبرد استراتژی سازمان نقش بنیادین دارد.
۲- درون دادهای بازنگری
درون دادهای بازنگری مدیریت باید اطلاعاتی راجع به موارد زیر باشند:
الف- نتایج ممیزی‌ها
ب- بازخور از مشتری
ج- عملکرد فرایند و انطباق محصول
د- وضعیت اقدامات پیشگیرانه و اصلاحی
هـ- اقدامات پیگیرانه مربوط به بازنگری‌های قبلی مدیرتی
و- تغییراتی که می‌تواند بر سیستم مدیریت کیفیت تأثیر گذارد.
ز- توصیه‌هایی برای بهبود.
برون دادهای بازنگری
برون‌دادهای بازنگری باید شامل هر نوع تصمیمات و اقدامات مربوط به موارد زیر باشد:
الف- بهبود اثربخشی سیستم مدیریت کیفیت و فرآیندهای آن
ب- بهبود محصول در رابطه با خواسته‌های مشتری
ج- نیازهای مربوط به منابع
مدیریت منابع
فراهم کردن منابع: سازمان باید اطمینان حاصل کند که منابع ضروری برای اجرای استراژی و دستیابی به اهداف سازمان، شناسایی شده و در دسترس قرار دارند. این امر شامل منابع مورد نیاز برای اجرا و بهبود سیستم مدیریت کیفیت، و جلب رضایت مشتریان نیز می‌گردد. منابع می‌توانند کارکنان، زیرساخت‌ها، محیط کار، اطلاعات، تأمین‌کنندگان و منابع مالی را در بر گیرند.
منابع انسانی:
کارکنانی که کارهای تأثیرگذار بر کیفیت محصول را انجام می‌دهند باید بر اساس تحصیلات، آموزش، مهارت‌ها، تجربه مناسب دارای شایستگی باشند در راستای تقویت مشارکت و توسعه کارکنان می‌توان از روشهایی مانند اجرای آموزشی‌های دائمی و برنامه‌ریزی سیر شغلی. تشویق و پاداش‌دهی و فراهم ساختن شرایطی که نوآوری را ترغیب کند.
سازمان باید نسبت به موارد زیر اقدام نماید:
الف- تعیین شایستگی‌های مورد نیاز کارکنانی که کارهای تأثیرگذار بر کیفیت را انجام می‌دهند.
ب- فراهم آوردن آموزش یا انجام سایر اقداماتی که برای برآورده کردن نیازهای آن لازم هستند.
ج- ارزیابی اثربخشی اقدامات انجام شده
د- حصول اطمینان از اینکه کارکنان از مرتبط بودن و اهمیت فعالیتهای خود و اینکه چگونه آنها در دستیابی به اهداف کیفیت مشارکت دارند آگاه هستند.
هـ نگهداری سوابق مناسب مربوط به تحصیلات، آموزش، مهارت و تجربه.
زیرساخت
سازمان باید زیرساخت مورد نیاز جهت دستیابی به انطباق با الزامات و یا خواسته‌های مربوط به محصول را تعیین، فراهم و برقرار نگدارند. زیرساخت‌ها منابعی نظیر اراضی کارخانه، فضای انجام کار، ابزارها و تجهیزات، خدمات پشتیبانی، تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، و تسهیلات حمل و نقل را در بر می‌گیرند.
محیط کار
سازمان باید اطمینان حاصل نماید که محیط کار، به گونه‌ای نسبت برانگیزه‌ها، رضایت و عملکرد کارکنان و در نتیجه ارتقای عملکرد سازمان تأثیر می‌گذارد.
ایجاد یک محیط کار مناسب، به عنوان ترکیبی از عوامل انسانی و فیزیکی باید حاوی ملاحظاتی از قبیل ۱- ایجاد روش های کاری خلاق و فرصت‌هایی برای مشارکت وسیعتر کارکنان، به منظور شکوفا کردن آنها در سازمان.
۲- ضوابط و راهنمایی‌های ایمنی، از جمله استفاده از تجهیزات حفاظتی، ۳- راحتی محیط، ۴- موقعیت محیط کار، ۵- تعامل اجتماعی، ۶- تسهیلات برای کارکنان سازمان، ۷- گرما، رطوبت، نور، جریان هوا، ۸- بهداشت، نظافت، سر و صدا، ارتعاش و آلودگی
پدیدآوری محصول
۱- طرح‌ریزی پدید آوری محصول
سازمان باید فرآیندهای مورد نیاز برای پدیدآوری محصول را طرح‌ریزی نموده و تکوین نماید. طرح‌ریزی پدیدآوری محصول باید با الزامات مربوط به سایر فرآیندهای سیستم مدیریت کیفیت
همخوانی داشته باشد در طرح‌ریزی پدیدآوری محصول سازمان باید بر حسب اقتضا موارد زیر را تعیین کند:
الف- اهداف کیفیت و الزامات و یا خواسته‌های مربوط به محصول
ب- نیاز به برقراری فرآیندها، ایجاد مدارک و فراهم‌آوری منابع مربوط به محصول
ج- فعالیت‌های تصدیق، صحنه‌گذاری، پایش، بازرسی و آزمون مربوط به محصول و معیارهای پذیرش محصول
د- سوابق مورد نیاز جهت فراهم آوردن شواهدی حاکی از اینکه فرآیندهای پدیدآوری و محصول حاصله الزامات را برآورده می‌کنند.
برون داد این طرح‌ریزی باید به صورتی که برای روش های مورد عمل در کار سازمان مناسب است باشد.
۲- فرآیندهای مرتبط با مشتری

همان­طور که در بخش قبل ذکر شد، روش کنترل مدل پیش بین یک استراتژی مشخص کنترل را معرفی نمی‏کند بلکه گستره وسیعی از روش­های کنترلی را که از مدل صریح سیستم برای کمینه کردن یک تابع هدف استفاده می‏کنند، شامل می‏شود، با این وجود همه الگوریتم­های کنترل مدل پیش بین دارای سه عنصر مشترک زیر هستند:

 

• • مدل پیش بینی شده

 

• • تابع هزینه

 

• • به دست آوردن قانون کنترل

 

۴-۲-۱- مدل پیش‏بینی شده
مدل فرایند اساس روش کنترل مدل پیش بین است. یک طراحی کامل شامل مکانیزم­ های لازم برای به دست آوردن بهترین مدل است که قادر به توصیف دینامیک­های فرایند باشد. ضرورت استفاده از مدل فرایند، پیش بینی خروجی آن فرایند در زمان‏های آینده است که وجود خطا در مدل فرایند باعث می گردد این خطا در هر نمونه تکرار شود و عمل کنترل، با دقت نامناسب صورت گیرد. روش­های مختلف کنترل مدل پیش بین می‏توانند از مدل­های مختلف برای نمایش رابطه بین خروجی­ها و ورودی­های قابل اندازه ­گیری استفاده کنند از جمله نمایش پاسخ پله، پاسخ ضربه و نمایش فضای حالت و تابع تبدیل و مدل­های غیرخطی.
۴-۲-۲- تابع هدف
الگوریتم­های مختلف کنترل مدل پیش­بین از توابع هدف مختلف برای به دست آوردن قانون کنترل استفاده می‏کنند. هدف کلی در روش کنترل مدل پیش ­بین این است که خروجی­های آینده (y) فرایند در افق تعیین شده، سیگنال مرجع (w) را دنبال کنند و البته میزان انرژی سیگنال کنترل نیز باید بهینه باشد. تابع هزینه به صورت­های مختلفی از جمله نرم ۱، نرم ۲ و یا نرم بی­نهایت تعریف می­ شود متداول­ترین فرم تابع هدف به صورت زیر در نظر گرفته می‏شود:
(۴-۱)
که در آن و به ترتیب مقادیر کمینه و بیشینه افق پیش بین، افق کنترل و پارامترهای و دنباله­هایی هستند که رفتار آینده تابع هدف را مشخص می‏کنند که معمولا به صورت مقادیر ثابت یا دنباله­های نمایی تعریف می‏شوند و مقادیر پیش ­بینی شده خروجی سیستم j مرحله جلوتر می­باشد.
در برخی روش­ها جمله دوم، که سیگنال کنترل را شامل می‏شود، در نظر گرفته نمی‏شود در حالی که در برخی دیگر مقادیر سیگنال کنترل (نه افزایش آن) به صورت مستقیم هم آورده می‏شود.
۴-۲-۳- به دست آوردن قانون کنترل
به منظور به دست آوردن مقادیر لازم است تابع هدف (۴-۱) کمینه شود. برای این منظور مقادیر خروجی­ پیش ­بینی شده ، با بهره گرفتن از مدل تخمین زده شده باید به صورت تابعی از ورودی‏ها و خروجی‏های گذشته و سیگنال­های کنترل آینده محاسبه و در رابطه تابع هدف جایگزین شوند و سپس مقادیر آینده سیگنال کنترل به گونه ­ای محاسبه شوند که خروجی پیش بینی شده فرایند به مسیر مرجع نزدیک و از طرفی سیگنال کنترل نیز بهینه شود. حل تحلیلی این رابطه برای تابع هدف مرتبه دوم و با در نظر گرفتن مدل خطی و مسئله بدون قید ساده است در غیر این صورت یک مسئله بهینه­سازی Iterative باید حل شود [۴۸].
شکل ۴-۱ ساختار کلی یک کنترل­ کننده مدل پیش بین را نشان می­دهد.
شکل۴-۱٫ ساختار کلی کنترل‏کننده MPC ]48[.
همانطور که در شکل مشاهده می‏شود از مدل فرایند جهت پیش بینی خروجی آینده سیستم استفاده می­ شود و سپس دنباله­ای از سیگنال­های کنترل از طریق حل مسئله بهینه­سازی در هر زمان نمونه­برداری محاسبه و به فرایند اعمال می‏گردد.

 

• • 1. 1. مزایا و معایب روش کنترل مدل پیش‏بین

     

     

 

از جمله مزایای روش MPC می توان به موارد زیر اشاره کرد :

 

• • در روش MPC نیازی نیست معادلات ^[۳۴]HJBحل شود و این حقیقت که یافتن پاسخ بهینه حلقه باز برای یک شرط اولیه داده شده، امری ساده می‏باشد، باعث شده روش MPC به عنوان روشی مناسب در بسیاری از کاربردها شناخته شود.

 

• • روش MPC زمان تأخیر سیستم را به صورت ذاتی جبران می‏نماید.

 

• • MPC روشی است که قابلیت مدیریت قیدهای ورودی و خروجی را به طور صریح در محاسبات و اجرای کنترل­ کننده دارد. یکی از مهم­ترین خصوصیات و مزایای روش MPC نیز این است که قیود مسئله چه از نوع ورودی باشد، چه از نوع خروجی، در طی محاسبات در نظر گرفته می‏شوند.

 

• • الگوریتم MPC می ­تواند به سادگی به حالت چندمتغیره تعمیم یابد.

 

• • اکنون که مباحث کنترل مقاوم^[۳۵] پایه و محور تحقیقات در زمینه های مختلف گردیده است، توانایی روش MPC در مباحث کنترل مقاوم و پایداری یکی از مزایای این روش جذاب می­باشد. MPC می ­تواند به عنوان روشی موثر برای طراحی سیستم کنترل مقاوم در حضور قیود مورد استفاده قرار گیرد.

 

• • اعمال قانون کنترل در این روش ساده است.

 

• • در مواردی که سیگنال مرجع آینده مشخص است مانند مباحث روباتیک و فرایند های دسته­ای^[۳۶] روش MPC مفید خواهد بود.

 

• • چون در هر نمونه قانون کنترل با حل مسئلۀ بهینه­سازی محاسبه می­ شود، بنابراین رفتار کنترل­ کننده همواره رفتاری بهینه خواهد بود.

 

• • در مباحث MPC روش کنترلی پیشرو^[۳۷] پیشنهاد می‏گردد که برای جبران اغتشاش قابل اندازه گیری^[۳۸] روشی مؤثر است.

 

• • روش MPC قابلیت اعمال شدن به فرآیندهای گوناگون را دارد، از فرآیندهای ساده گرفته تا فرایند های پیچیده با تأخیر زمانی زیاد و هم­چنین فرآیندهای نامینیمم فاز و یا ناپایدار.

 

• • روش MPC در به کارگیری نوع مدل محدودیت چندانی ندارد.

 

• • ماهیت کلی روش MPC به گونه‏ای است که اجازۀ بسط و پیشرفت کارهای آینده را می‏دهد.

 

با وجود مزایای بسیار روش MPC، یک عیب و کاستی این روش که تا کنون شناخته شده است، وجود پیچیدگی در محاسبات زمان واقعی^[۳۹] کنترل­ کننده و در نتیجه کند بودن الگوریتم MPC است. چون در روش MPC در هر نمونه یک بار مسئلۀ بهینه سازی حل می­ شود، پیچیدگی محاسباتی، به خصوص در حضور قیود بسیار بالا است که باعث می­ شود روش MPC را که با توجه به مزایای ارائه شده بسیار جذاب، مفید و کاراست، عمدتا بتوان به پروسه­های کند با زمان نمونه برداری بالا اعمال کرد.

 

• 1. روش کنترل مدل پیش‏بین تعمیم‏یافته برای فرآیندهای تک متغیره

فلاحیان، ناحید، پرتوی مقدم، عباس (۱۳۹۲). کتاب معلم، مطالعات اجتماعی.
فیضی، طاهره (۱۳۸۴). مبانی سازمان و مدیریت، انتشارات پیام نور.
قاسمی، وحید، برندگی، بدری (۱۳۸۸). بررسی جامعه‌شناختی شخصیت قدرت‌طلب، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و دوم، شماره:۴۳، ص:۴۰-۲۳٫
کاوه، محمد (۱۳۹۱). آسیب‌شناسی بیماری‌های اجتماعی (جلد اول)، تهران: نشر جامعه شناسان، چاپ اول.
کردنائیچ، اسداله، زالی، محمد رضا، هومن، حیدر علی، شمس، شهاب الدین (۱۳۸۶). ابزار سنجش ویژگی‌های کارآفرینان تهران، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
کرلینجر، ف.ا. (۱۳۸۲). مبانی پژوهش در علوم رفتاری (جلد دوم)(ترجمه :ح.پ. شریفی؛ ج. نجفی زند). تهران: آوای نور.
کریپندروف، کلوس (۱۳۸۳). تحلیل محتوا (مبانی روش‌شناسی)(نایب، مترجم)، تهران، نی.
کشتی دار، محمد، جهانگیری، محمد، رحیمی، محمد (۱۳۸۹). نقش هدف‌گرایی و هویت اخلاقی در پیش‌بینی کارکردهای اخلاقی مثبت و منفی در فوتبال، نشریه مدیریت ورزشی، شماره ۷ ص ۵-۲۳٫
کوچانی، قاسمعلی (۱۳۷۶). فرهنگ اخلاق، موسسه فرهنگی انتشاراتی الحوراء.
کوراتکو، دانلد اف، هاجتس، ریچارد ام (۱۳۸۳). نگرشی معاصر بر کارآفرینی، مترجم: ابراهیم محرابی، محسن تبرایی، تهران: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

گوتک، جرالد (۱۳۸۰). مکاتب فلسفی و آراء تربیتی، ترجمه دکتر محمدجعفر پاک سرشت، تهران: سمت.
لاری، امیر، علیمیری، مصطفی، عربیون، ابوالقاسم (۱۳۹۰). تحلیل محتوای کتاب‌های مدل آموزش کارآفرینی KAB ازبعد میزان توجه به نگرش کارآفرینانه، ماهنامه اقتصادی اجتماعی کار و جامعه، شماره ۱۳۶، ص ۸۰-۶۶.
مانهایم، یارول و ریچ، ریچارد (۱۳۸۵). روش‌های تحقیق در علوم سیاسی، ترجمه لیلا سازگار.
محمد، رضا (۱۳۷۶). کنجکاوی و رفتار اکتشافی، مجله رشد معلم، شماره ۱۲۷، ص ۴۹-۴۸٫
محمود فتحعلی (۱۳۸۲) مباحثی در باب کارآمدی، قم، مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مرادی، حسن (۱۳۸۸) تحلیل محتوای کتاب درسی، آییثر.
مزیدی،محمد، گلزاری،سیما(۱۳۹۰). بررسی میزان برخورداری کتاب‌های فارسی دوره‌ی ابتدایی از مؤلفه‌های خلاقیت، مجله علمی-پژوهشی: پژوهش های برنامه درسی ،دوره اول شماره۱ ،صص:۱۰۹-۶۹٫
مسعودنیا، ابراهیم (۱۳۸۶). بررسی اعتبار پارادایم‌های شخصیتی در مطالعه و پیش‌بینی کارآفرینی، ماهنامه دانشور رفتار، سال چهاردهم، شماره ۲۳،صص:۶۴-۵۳٫
مشایخ، فریده (۱۳۷۵). فرایند برنامه‌ریزی آموزشی. تهران: مدرسه.
مطهری، علی (۱۳۶۵). کارآفرینی، خلاقیت و نوآوری، نشر آزاد .
مطهری، مرتضی (۱۳۷۲). مجموعه آثار استاد مطهری (مدیریت و رهبری در اسلام)، جلد ۳، تهران: انتشارات صدرا.
معاونت پژوهش (۱۳۸۲). در جستجوی راهکارهای تدوین متون درسی. تهران: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مقیمی سید محمد (۱۳۸۴). کارآفرینی در سازمان‌های دولتی، تهران: مرکز کارآفرینی دانشگاه تهران.
ملکی،حسن (۱۳۷۴).سازمان‌دهی محتوای برنامه درسی ،با تأکید بر مطالعات اجتماعی ،تهران،نشر قو.
مهرمحمدی، محمود، عابدی، لطفعلی (۱۳۸۹). الگوهای یادگیری: ابزارهایی برای تدریس، ویرایش اول، تهران: سمت.
میانجی، نسرین، صمدی، پروین (۱۳۹۲). پایان‌نامه میزان توجه به فرهنگ کار در کتاب‌های درسی دوره متوسطه شاخه کار و دانش، دانشگاه الزهرا، تهران، رشته علوم تربیتی، گرایش برنامه‌ریزی درسی.
نادری، عزت اله، شهبازی وهاب (۱۳۷۳).بررسی محتوای کتاب‌های درسی تعلیمات اجتماعی و فارسی دوره ابتدایی از نظر انطباق با اهداف راهنمایی شغلی در این دوره از نظر رابرت هاپاک،پایان‌نامه کارشناسی ارشد ،گرایش علوم تربیتی ،دانشگاه تربیت‌معلم تهران .
نصراله پور، غلام رضا (۱۳۸۹). پایان‌نامه بررسی و تحلیل محتوای کتب درسی پایه پنجم دبستان با توجه به مهارت‌های کارآفرینی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول،رشته تحصیلی علوم تربیتی، گرایش برنامه‌ریزی درسی.
نوروزی، محمد رضا (۱۳۸۹). نقش دانشگاه در فرهنگ‌سازی و ایجاد زیرساخت‌های عملی برای تربیت نیروهای کارآفرین، مجله کار و جامعه، شماره:۱۲۲، ص:۲۳ تا ۳۰٫
نوریان، محمد (۱۳۸۶). تحلیل محتوای کتب فارسی سال اول دبستان در ایران، فصلنامه روان شناسان ایرانی، ۱۲،صص: ۳۵۷ - ۳۶۶.
نوریان، محمد (۱۳۸۷). بررسی چگونگی به‌کارگیری اصل تأکید در طراحی تصاویر کتاب‌های درسی پایه دوم و پنجم دوره ابتدایی. اندیشه‌های نوین تربیتی. دوره ۴، شماره ۳،صص:۱۴۴ ـ ۱۲۷٫
نیک نفس، سعید، علی آبادی، خدیجه (۱۳۹۲). نقش تحلیل محتوا در فرایند آموزش و طراحی کتاب‌های درسی، مجله جهانی رسانه، شماره ۱۶، صص:۱۵۰-۱۲۴٫
نیکلس، ادری، نیکلس، هاروارد، (۱۳۷۷). راهنمای علمی برنامه ریزی درسی.(دهقان، مترجم) تهران، قدیانی.
وادزورث، باری (۱۳۷۸). روان شناسی رشد، تحول شناختی و عاطفی از دیدگاه پیاژه، مترجمان جواد صالحی قدردی، امیر امین یزدی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
الوانی، سید مهدی، مقیمی، سید محمد، آذر، عادل، رحمتی، محمدحسین (۱۳۹۰) خط مش گذاری در نظام آموزش کارآفرینی در ایران، مجله اقتصاد کار و جامعه، شماره ۱۴۰،صص:۳۰-۴٫
هادی زاده مقدم، اکرم و رحیمی فیل آبادی، فرج‌الله (۱۳۸۴). کارآفرینی سازمانی، انتشارات جانان.
هارجی، اون ، و همکاران (۱۳۷۷). مهارت‌های اجتماعی در ارتباطات میان فردی، مترجم خشایار بیگی و مهرداد فیروزبخت، چاپ اول، رشد، تهران.
هاشمیان بجنورد، ناهید و منهاج، محمدباقر (۱۳۸۶). دانش چیست؟ مرور ادبیات، مقایسه تعاریف؛ ارائه تعریفی جدید، فصلنامه رهیافت، شماره ۴۰،صص:۲۴-۱۸٫
هرسی، پال و بلانچارد، کنت (۱۳۷۵) مدیریت رفتار سازمانی: کاربرد منابع انسانی، (ترجمه علی علاقه بند)، موسسه انتشارات امیرکبیر.
هزار جریبی، جعفر (۱۳۸۴). کارآفرینی، انتشارات پژوهشکده امور اقتصادی، چاپ اول.
هولستی، اوله (۱۳۷۳). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه نادر سالار زاده امیری، تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی،۱۳۸۰٫
هیسریچ، رابرت دی و پیترز، مایکل پی(۱۳۸۳). کارآفرینی(جلد اول)، ترجمه ی سید علیرضا فیض بخش و حمیدرضا تقی یاری، انتشارات علمی دانشگاه صنعتی شریف.
یار علی، جواد، شواخی، علی رضا، عریضی، فروغ (۱۳۸۵). بررسی مهارت‌های ارتباطی کتب درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی تحصیلی، فصلنامه تعلیم و تربیت شماره ۱۹۱،۹۳،صص:-۲۲۱٫
یارمحمدیان، محمد حسین (۱۳۸۶). اصول برنامه ریزی درسی. تهران: یادواره کتاب.
یعقوبی نجف آبادی، اشرف (۱۳۸۹). ضرورت آموزش کارآفرینی در همه مقاطع تحصیلی، مجله مشاور مدرسه شماره ۴۰ ،صص:۴۲-۲۸٫
یوسف پور، رضا (۱۳۸۷). شیوه‌های تجزیه‌وتحلیل کتاب‌های درسی، جغرافیا، جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره ۷، صص: ۱۴۰-۹۷٫
Chan, Kara (2006). Consumer socialization of Chinese children in schools: analysis of consumption values in textbooks. Journal of Consumer Marketing, 23, 125–۱۳۲٫
Erdogan, Mehmet, Kostova, Zdravka, Marcinkowski, Thomas (2008). Components of Environmental Literacy in Elementary Science Education Curriculum in Bulgaria and Turkey. Eurasia Journal of MathematicsScience and Technology Education, 5, 15-26.
Hasan,Ali S.Raddatz, Volker (2008).Analysis of EFL elementary textbooks in Syria and Germany: cognitive, affective and procedural aspects in their inter cultural context Journal of Intercultural Communication,17,20-30.