روش تحقیق در هر علمی، روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش قوانین هر علمی، شناختی مبتنی بر روش علمی است. در این فصل به روش شناسی تحقیق پرداخته می شود که در آن نوع تحقیق، جامعه آماری پژوهش (شامل حجم و روش نمونه گیری)، متغیرهای پژوهش (شامل طبقه بندی آنها)، ابزار اندازه گیری (شامل روایی و پایایی آنها)، روش جمع آوری اطلاعات و روش های تجزیه و تحلیل داده ها مورد بررسی قرار می گیرد.
۲-۳- روش تحقیق
روش این پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی است. تحقیق توصیفی، شامل مجموعه روش هایی است که هدف آنها، توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است (سرمد، بازرگان، حجازی، ۱۳۸۴). از آنجا که در این پژوهش رابطه میان متغیرهای رشد اخلاقی، شادکامی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مد نظر است، لذا می توان آن را پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی قلمداد کرد و از آنجایی که تحقیق موجود به توصیف شرایط موجود پرداخته است و در حقیقت می خواهد آنچه هست را مورد بررسی قرار دهد، از نوع تحقیقاتی توصیفی محسوب می شود. همچنین این پژوهش یک پژوهش پیمایشی نیز محسوب می شود زیرا که ویژگی های جامعه آماری درمورد هر یک از متغیرها را مشخص خواهد ساخت. هدف محقق از انجام تحقیقات پیمایشی، توصیف عینی، واقعی و منظم خصوصیات یک موقعیت یا یک موضوع است. به عبارت دیگر، محقق در این گونه تحقیقات سعی می کند تا آنچه هست را بدون هیچ گونه دخالت یا استنتاج ذهنی گزارش کند و نتایج عینی از موقعیت بگیرد (سیدعباس زاده، ۱۳۸۶). این تحقیق با روشن کردن رابطه مذکور، آگاهی و دانش دانشجویان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت آموزش عالی را نسبت به متغیرها افزایش داده و نهایتا به بهبود عملکرد و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کمک می کند. بر این اساس، تحقیق حاضر یک تحقیق کاربردی محسوب می شود.
۳-۳- نمونه آماری
روش نمونه گیری
روش نمونه گیری در این تحقیق خوشه ای طبقه ای تصادفی می باشد.
۳-۴- جامعه آماری
جامعه آماری عبارت است از اعضای واقعی یا فرضی که محقق علاقه مند به تحقیق در آنهاست و یافته های پژوهش را به آنها تعمیم می دهد (دلاور، ۱۳۸۵). همچنین جامعه آماری را می توان شامل گروهی از افراد دانست که دارای یک یا چند صفت مشترک هستند و این صفات مورد توجه محقق می باشد. جامعه ممکن است همه افراد یک نوع خاص و یا عده محدودتری از همان گروه را دربر بگیرد (بست، ۱۳۸۱). جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق کلیه دانش آموزان دختر متوسطه دوره دوم منطقه هفده شهر تهران محسوب می شوند که در سال تحصیلی ۹۴-۹۳ مشغول تحصیل می باشند و تعداد آنان ۳۰۸۰۹ نفر می باشد . با بهره گرفتن از روش نمونه در دسترس، دبیرستان دخترانه حضرت فاطمه (س) و هنرستان پروین اعتصامی در منطقه هفده شهر تهران انتخاب شد و تعداد ۲۳۰ پرسشنامه در این دبیرستان روی دانش آموزان پایه اول اجرا شد تا پس از ریزش، تعداد ۲۰۰ پرسشنامه باقی بماند.
تعیین حجم نمونه
باید توجه داشت اندازه نمونه به ماهیت پژوهش، ابزار اندازه گیری به کار برده شده و ویژگی جامعه مورد نظر بستگی دارد (دلاور، ۱۳۸۵: ۹۰). تعیین حجم نمونه مورد مطالعه یکی از مسایلی است که تحقیق با آن مواجه می شود. پژوهشگر برای این کار به نمونه یا افرادی نیاز دارد که به طور عملی در پژوهش شرکت دارند و معرف جمعیت بزرگتر هستند. در برآورد حجم نمونه باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:
| برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید. |
- نماینده واقعی بودن
- تصادفی بودن (دلاور، ۱۳۸۵: ۹۱).
حداقل حجم نمونه با توجه به جدول جسی مورگان معادل ۱۳۳ نفر برآورد شد. از طرفی با توجه به این که حجم نمونه مطلوب در پژوهشهای همبستگی ۲۰۰ نفر است (پاشا شریفی و شریفی، ۱۳۸۰)، حجم نمونه معادل ۲۰۰ نفر انتخاب شد.
۳-۵- ابزارهای پژوهش:
پرسشنامه رشد اخلاقی DIT
در این تحقیق برای سنجش رشد اخلاقی از آزمون رشد اخلاقی DIT که در سال ۱۹۷۲ توسط رست و همکاران تدوین و مورد استفاده قرار گرفته است، استفاده می شود. آزمون DIT برای اندازه گیری رشد قضاوت اخلاقی به کار می رود. آزمون دارای شش قصه اخلاقی و فرم کوتاه آن حاوی سه قصه اخلاقی است که هر کدام از قصه ها، آزمودنی را با تناقض اخلاقی روبرو می کند (رست، ۱۹۷۲). تجزیه و تحلیل جواب های آزمودنی و دلایل انتخاب جواب، جایگاه آزمودنی را در مراحل اخلاقی معین می کند. آزمون را می توان هم به صورت انفرادی و هم به صورت گروهی اجرا کرد. برای اجرای فرم کامل آن، یک ساعت وقت کافی است. و فرم کوتاه آن (سه داستان) حدود سی و پنج دقیقه زمان می برد.
نحوه اجرا بدین صورت است که آزمودنی ابتدا یک داستان را می خواند و سپس نظر خود را درباره ۱۲ عبارت که در ارتباط با موضوع داستان بیان شده، برحسب اهمیت بیان می کند. در انتها چهار تا از مهمترین عباراتی را که خوانده، انتخاب و اولویت بندی می کند (رست، ۱۹۸۵ به نقل از کمایی، ۱۳۷۶).
پس از اولویت بندی چهار عبارت مهم از دوازده عبارت مربوط به هر داستان توسط آزمودنی طبق جدول زیر، سطوح مراحل اخلاقی متناظر با هر عبارتی را می یابیم.
| ۱۲ |
۱۱ |
۱۰ |
۹ |
۸ |
۷ |
۶ |
۵ |
۴ |
۳ |
۲ |
۱ |
عبارات دوازدهگانه هر داستان |
| ۵ |
۳ |
۵ |
۱ |
۶ |
M |
۴ |
۳ |
M |
۲ |
۳ |
۴ |
داروسازی |
| ۴ |
۵ |
۱ |
۳ |
۴ |
۶ |
۳ |
۵ |
۵ |
۲ |
۴ |
۳ |
تصرف ساختمان |
| ۵ |
۵ |
۴ |
۳ |
۴ |
۳ |
M |
۶ |
۴ |
۱ |
۴ |
۳ |
زندانی |
| ۵ |
۴ |
۵ |
۴ |
۶ |
۳ |
M |
۵ |
۲ |
۱ |
۴ |
۳ |
پزشک |
| ۳ |
۴ |
۳ |
۵ |
۵ |
۵ |
۱ |
۶ |
۲ |
۳ |
۴ |
۴ |
مکانیک |
| ۳ |
۴ |
۵ |
۵ |
۳ |
۳ |
۵ |
M |
۴ |
۲ |
۴ |
۴ |
روزنامه نگاری |
پس از مشخص شدن مرحله قضاوت اخلاقی متناظر با هر عبارت و بر این اساس که در هر داستان در نهایت ما چهار عبارت اولویت بندی شده داریم، به مرحله ای که توسط آزمودنی به عنوان اولین اولویت انتخاب شده، چهار امتیاز می دهیم، به مرحله ای که اولویت دوم است سه امتیاز می دهیم، به مرحله ای که اولویت سوم را دارد دو امتیاز می دهیم و به مرحله اخلاقی ای که در آخرین اولویت قرار گرفته، یک امتیاز تعلق می گیرد. این امتیازها سپس به جدول زیر منتقل می شود.
جدول نمره گذاری آزمون DIT براساس اولویت های چهارگانه
| مراحل رشد اخلاقی |
داستان ها |
| P |
M |
A |
۶ |
۵ |
۴ |
۳ |
۲ |
| |
|
|
|
|
|
|
|
داروساز |
| |
|
|
|
|
|
|
|
تصرف ساختمان |
| |
|
|
|
|
|
|
|
زندانی |
| |
|
|
|
|
|
|
|
پزشک |
| |
|
|
|
|
|
|
|
مکانیک |
| |
|
|
|
|
|
|
|
روزنامه |
| |
|
|
|
|
|
|
|
نمره کل مرحله |
منظور از M سوالاتی است که به دلیل ظاهر جمله، بی انگیزه بودن و ابهام یا بی دقتی آزمودنی جزو اولویت ها قرار گرفته و جمع امتیاز آنها در ۶ داستان (فرم کامل) نباید از هشت بیشتر شود، چرا که در این صورت نتایج حاصله فاقد اعتبار است. A امتیاز مرحله قضاوت اخلاقی است. P نمره رشد اخلاقی (اخلاق اصولی) است که جمع نمره های مراحل ۵ و ۶ قضاوت اخلاقی می باشد.
رست و همکاران (۱۹۷۸، ۱۹۸۶) از طریق گروه ملاک، آزمون DIT را اعتباریابی کردند، جلیلیان (۱۳۷۰) نیز برای اعتباریابی آزمون DIT از روش گروه ملاک استفاده کرد؛ آزمون توانست میان کارگران، مدیران، سرپرستان از لحاظ مراحل ۲، ۳، ۴ و اخلاق اصولی و مرحله ۵ و ۶ رشد قضاوت به طور معناداری با F برابر ۳۹۰/۳۰، ۳/۱۶، ۴/۸۰، ۴/۷ تفاوت قایل شود (نقل از پاشا و گودرزیان، ۱۳۸۷).
داویسون و رابیسون (۱۹۸۷به نقل از پاشا و گودرزیان، ۱۳۸۷) نشان دادند که پایایی نمره های اصول اخلاقی (مراحل ۵ و ۶) آزمون DIT از طریق روش بازآزمایی بالاتر از ۷۰% است و شاخص های آلفای کرونباخ برای همسانی درونی آزمودنی ها نیز بالاتر از ۷۰% است.
در تحقیق پاشا و گودرزیان (۱۳۸۷) ضرایب پایایی آزمون با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ و تصنیف محاسبه شد که به ترتیب برابر با ۷۴/۰ و ۸۲/۰ بود.
پرسشنامه شادکامی آکسفورد:
پرسشنامه شادکامی آکسفورد ابزاری مناسب و یک معیار پیچیده و چند گزینه ای با پایایی و روایی بالا می باشد. پرسشنامه شادکامی آکسفورد در ۱۹۸۹ توسط آرگایل و لو[۱۱۲] تهیه شده و در ۱۹۹۰ منتشر شده است. از آنجا که آزمون افسردگی «بک» یکی از موفق ترین مقیاس های افسردگی است، آرگایل پس از رایزنی با «بک» جملات مقیاس افسردگی او را معکوس کرد. بدین ترتیب ۲۱ ماده تهیه شد و ۱۱ ماده دیگر نیز به آنها افزود تا سایر جنبه های شادکامی را دربر گیرد. سپس بر روی تعدادی از دانشجویان اجرا نمودند و با توجه به روایی صوری پرسش ها و حذف چند ماده، در نهایت فرم نهایی ۲۹ ماده سوالی پرسشنامه آماده گردید.
آرگایل و همکاران ضریب آلفای ۹۰/۰ را با ۳۴۷ آزمودنی و فارهنایم و برونیگ[۱۱۳] (۱۹۹۰) آلفای ۸۷/۰ را گزارش کرده اند. فرانسیس (۱۹۹۸) آلفای ۹۳/۰ را در یک بررسی میان فرهنگی در چهار کشور مختلف با ضرایب ۸۹/۰، ۹۰/۰، ۸۹/۰، ۸۹/۰ به دست آورده است. الیانت (۱۹۹۳) ضمن به دست آوردن پایایی آزمون ۸۳/۰ پس از سه هفته دریافت که پایایی بازآزمایی این پرسشنامه از پایایی پرسشنامه سلامت عمومی و مقیاس افسردگی نیز بیشتر است (به نقل از مرادبخش، ۱۳۹۲).
پرسشنامه شادکامی آکسفورد توسط علی پور و نوربالا (۱۳۷۸) به فارسی ترجمه شده است و درستی برگردان آن توسط هشت متخصص (روان شناس و روانپزشک) تایید گردیده است، سپس به صورت مقدماتی بر روی تعدادی دانشجو اجرا گردیده و اصلاحاتی بر روی آن انجام گرفته است. همچنین این آزمون توسط محمود گلزاری در سال ۱۳۸۲ به فارسی ترجمه شد و در سال ۸۳ روی ۴۴۶ دانشجوی دختر و پسر اجرا شد با σ=۹۲۹۵ و در تحلیل عاملی، چهار عامل بدست آمد. با اجرای فرم نهایی آزمون، شاخص های آماری از جمله همسانی درونی آزمون و آلفای کرونباخ آن محاسبه گردید
