هر آن کس را که مذهب غیر جبر است نبّی فرمود: کو مانند گبر است
چنان کآن گبر، یزدان و اهرمن گفت همین نادان احمق، ما و من گفت
نبودی تو که فعلت آفریدند تو را از بهر کاری برگزیدند
زقدرت بی سبب دانای برحق به علم خویش کاری کرده مطلق
(۵۲۸-۵۴۲/۲۶۰)
مرقی کاشانی در رسالۀ ینبوع الحیاه از زبان هرمس دربارۀ اختیار می نویسد: «ای نفس، سپردن راه نجات از تو بود، و سپردن راه هلاک هم از تو بدان قدر که شناخته ای و دانسته ای؛ اگر شناخت و دانش تو تا به محسوسات بود و بس، پس با آن گردی که دانسته ای، و روی تو در آن بود، و بدان باز بسته شوی؛ و اگر شناخت و دانش تو به معقولات رسید و آن را بر هر چه جز از وی گزیدی، پس بدان روی نهادی، و باز آن گردی، و بدان باز بسته شدی. ای نفس، اینست سرای محسوسات و سرای معقولات، هر دو پیش تو و هر دو را آزمودی، برگزین هر کدام که خواهی بی دفعی و معنی و برو سوی آنکه سودمندتر» (کلباسی اشتری، ۱۳۸۶، ۲۱۹)
۴-۳۰ تقدس عدد هفت
تعدادی از اعداد هستد که نه تنها در نزد مسلمانان و ایرانیان بلکه نزد سایر ادیان و مذاهب دیگر مورد تقدس و اهمیت می باشند مانند اعداد، ۳، ۹، ۷، ۴۰، ۵۰، و ….
عدد هفت در نزد ایرانیان از دیرباز تاکنون عددی مقدس و مشهور بوده است. از میان همۀ اعداد، عدد هفت همیشه مورد توجه مشرق زمین و به خصوص ایرانیان قرار داشته است، اغلب در امور ایزدی و نیک و گاه در ا مورد اهریمنی و شر به کار می رفته است و در اکثر موارد در جهت نیت پاک و روحانی و مقدس استفاده می گردیده.
همانگونه که هفت، مرحله سلوک در آیین میترا هست

1. کلاغ : منسوب به عطارد، نماد هوا و باد
2. همسر: منسوب به زهره، نماد آب
3. سرباز: منسوب به مریخ، نماد خاک
4. شیر، منسوب به مشتری، نماد آتش
5. پارسا: منسوب به قمر
6. خورشید: منسوب به مهر، ستارۀ صبح
7. پیر و مرشد: منسوب به زحل

می دانیم در قرآن آیات متعددی، تعداد آسمان ها هفت ذکر شده است مثلاً در آیه ۱۱۲ سورۀ طلاق داریم: «خدا کسی است که هفت آسمان را آفرید »یا اینکه هفت سوره از سوره های قرآن با تسبیح شروع شده اند.

1. سُبحانَ الَّذی اَسری (سورۀ اسراء)
2. سَبّحَ لِلهِ ما فِی السَّماوات (سوره حدید- حشر- صف)
3. یُسَبّحُ لِلّهِ ما فِی السَّماوات (جمعه- تغابن)
4. سَبِّحِ اسمَ رَبِّکَ الاَعلی (اعلی)

یا اینکه مراتب خلقت انسان در هفت مرتبه و مرحله است. در آداب دینی و اسلامی هفت مقدس است مثلاً :

1. هفت سنگ به شیطان در زیارت مسلمانان در ایام حج
2. هفت محرم در دین اسلام
3. هفت بار طواف بر گرد کعبه
4. هفت در و طبقه دوزخ در قرآن
5. هفت عضوی که در سجده باید بر زمین نهاده شود

عدد هفت جایگاه بسیار والایی در آئین عرفان و تصوف ایرانی دارد مثلاً مراحل هفتگانۀ عرفان و همچنین دهها ضرب المثل و کلمات عامیانه ایرانی مانند : هفت پشت- هفت نسل- هفت جد- هفت رنگ- هفت خط- هفت قلم آرایش- هفت خال و …
و شهرهایی که با هفت شروع می شوند مانند : هفت تپه (بخشی از شوش)- هفتکل (شهرستانی در خوزستان) – هفت خان- هفت شهیدان (بخشی از منطقه مسجدسلیمان)- هفت سار( بخشی از منطقه ارومیه) هفت کوه ( بخشی از زرین آباد ایلام) و …
در نزد مصریان هفت، نماد زندگانی جاودان و ابدی بوده و به همین دلیل حرف z که چیزی جز دو ۷ نیست، مانند زئوس، گرامی بوده است. به نظر می رسد هرمس به تقدس بودن عدد هفت اعتقاد داشته، چرا که از هفت مدیر، که تقدیر و سرنوشت آدمی را اداره می کند صحبت می کند، که شامل پنج سیاره و خورشید و ماه است و هرمس آنها را خدا می داند.
هرمس می گوید:
عقل کیهان
از آتش و هوا پدید می آید،
هفت مدیر
که تقدیر را اداره می کند