نتایج نشان داد شکاف میان وضع موجود ارائه خدمات و سطح حداکثر انتظارات کاربران در هر سه بعد و تمام گزاره ها منفی شده است(جدول ۴-۱۲). قابل ذکر است که کتابخانه های دانشگاه شیراز از نظر کل ابعاد کیفیت خدمات حداکثر انتظارات کاربران خود را فراهم نکرده است (با شکاف برتری ۶۲/۱-). بنابراین مشخص می شود که کتابخانه‌های مورد بررسی فاصله زیادی با تأمین انتظارهای کاربران در رابطه با سطح حداکثر انتظارات از خدمات داشته اند. این مسئله تقریباً در کلیه پژوهش های انجام شده در داخل(۲۲/۲-)غفاری و کرانی؛ (۴۵/۲-) نجفقلی نژاد و حسن زاده؛ (۸۴/۲- ) هاشمیان و همکاران ؛ (۶۴/۱-) اشرفی ریزی، کاظم پور و شعبانی ) به چشم می خورد. همچنین نگاهی به پژوهش های خارجی نشان‌دهنده شکاف منفی میان خدمات کتابخانه‌ها و سطح حداکثر انتظارات کاربران است. اما نکته قابل ذکر این است که در کتابخانه‌های مورد بررسی در این پژوهش، فاصله خدمات ارائه شده با سطح ذکر شده بسیار زیاد است. این فاصله در برخی از کتابخانه‌های دانشگاهی در خارج از ایران به شرح زیر است: (۸۵/۰-) در دانشگاه آلاباما در پژوهش بیس و همکاران(۲۰۰۵)، (۸۸/۰-) در کتابخانه‌های علوم پزشکی در ایالات متحده (۲۰۰۴) ، ۰۸/۱- در دانشگاه گلاسکو در پژوهش انجمن کتابخانه‌های پژوهشی، (۲۰۰۶)، (۷۱/۰-) در پژوهش انجمن کتابخانه های پژوهشی در کتابخانه های ویرجینیا تک (۲۰۱۱).

چنان که ملاحظه می‌شود، شکاف مشاهده شده در کتابخانه‌های مورد بررسی در این پژوهش، از کتابخانه‌های دانشگاهی در خارج از ایران بسیار بیشتر است. بنابراین تلاش های مضاعفی در جهت کاهش این شکاف ها باید صورت پذیرد تا بتوان به سطح حداکثری انتظارات کاربران نزدیکتر شد.

 

 

•  

 

 

 

 

 

•  

 

 

•  

 

• پرسش ششم پژوهش: آیا تفاوت معناداری بین سطح موجود خدمات و حداقل انتظارات کاربران از خدمات وجود دارد؟

 

 

 

 

 

نتایج پژوهش نشان داد میان سطح موجود خدمات با سطح حداقل انتظارات کاربران در کل ابعاد کیفیت خدمات اختلاف معناداری وجود دارد (جدول۴-۱۴). باباغیبی و فتاحی(۱۳۸۷) و نیز نجفقلی نژاد و حسن زاده(۱۳۸۸) در بررسی های خود به این نتیجه رسیدند که بین انتظارات دانشجویان و خدمات ارائه شده از سوی کتابخانه ها تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج هاشمیان و همکاران (۱۳۹۱) نشان داد که بین وضعیت موجود (سطح دریافت) و حداقل انتظارات کاربران تفاوت معناداری وجود دارد.
همچنین در این پژوهش سطوح حداقل انتظارات و موجود خدمات برای هر یک از ابعاد نیز مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاکی از این بود که تفاوت معناداری میان دو سطح ذکر شده در بعد تاثیر خدمات وجود ندارد. همچنین یافته های مربوط به بررسی در سطح هر یک از گزاره های بعد تاثیر خدمات، نشان داد در هیچ یک از گزاره های این بعد اختلاف معناداری میان دو سطح موجود خدمات و حداقل انتظارات کاربران وجود ندارد. به عبارت دیگر آشکار گردید، کیفیت خدمات ارائه شده در کتابخانه های مورد بررسی در سطح حداقل انتظارات کاربران است و شکاف میان دو سطح ذکر شده در گزاره های این بعد وجود ندارد(جدول ۴-۱۶). این یافته با پژوهش مردانی و شریف مقدم(۱۳۹۰) همسو است. آنان در پژوهش خود بیان کردند کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی تهران، انتظارات کاربران خود را تا حدی (به نسبت بقیه ی ابعاد) به لحاظ تاثیر گذاری خدمات برآورده ساخته اند. همچنین هاشمیان و همکاران (۱۳۹۱) در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و غفاری و کرانی(۱۳۹۰) در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه این بعد را بهتر از دیگر ابعاد دانسته اند.
نکته ی قابل توجه در سطح حداقل انتظارات کاربران در کتابخانه های دانشگاه شیراز این است که اگرچه در بعد تاثیر خدمات اختلاف یا شکاف حاصل از تفاوت میانگین ها وجود داشت اما نتایج آزمون ویلکاکسون معناداری را در این بعد نشان نداد. این یافته نشانگر این واقعیت است که گزاره های دارای کمترین فاصله با حداقل انتظارات کاربران، بیشتر با جنبه انسانی خدمات یعنی رفتار، توانایی ها و خدمات رو در روی کتابداران در رابطه با کاربران در ارتباط است. این بخش از یافته‌ها نشان می‌دهد کتابداران کتابخانه‌های مورد بررسی در ارائه خدمات به کاربران کتابخانه ها عملکرد نسبتاً موفقی داشته‌اند و شاید بتوان گفت کتابداران از نظر اخلاق کتابداری و رعایت جنبه‌های انسانی خدمات و همچنین بروز توانمندی های حرفه‌ای در شرایطی قرار دارند که در تمام گزاره ها دست کم در سطح حداقل مورد انتظار کاربران به فعالیت حرفه‌ای می پردازند.
این یافته‌ها، امیدواری بیشتری را در رابطه با بهبود شرایط کتابخانه‌های دانشگاه شیراز فراهم می‌کنند، زیرا فراهم‌آوری امکانات و تجهیزات برای دسترسی به اطلاعات و همچنین بهبود شرایط مکانی کتابخانه‌ها با صرف هزینه های مالی امکان پذیر است و آنچه تغییر شرایط و بهبود آن معمولاً دشوارتر است، جنبه‌های خدماتی نیروی انسانی است که در این کتابخانه‌ها شرایط نسبتاً مناسب‌تری در مقایسه با سایر ابعاد خدمات دارد. بنابراین می توان گفت کاربران در سطح حداقلی انتظارات خود از عملکرد کتابداران راضی بوده اند و نیازهای آنان در این سطح تامین شده است؛ اما این کافی نیست و باید کتابداران کتابخانه ها تا برآورده شدن سطح حداکثری انتظارت کاربران تلاش نمایند.
در ادامه نتایج پژوهش حاضر گفتنی است برای د­و بعد کنترل اطلاعات و کتابخانه به عنوان مکان تفاوت معنادار به دست آمد و حاکی از وجود شکاف میان سطح حداقل انتظارات و سطح موجود خدمات گردید(جدول۴-۱۵). همچنین در سطح هر یک از گزاره های دو بعدگفته شده تفاوت معنادار بین دو سطح موجود و حداقل انتظارات ملاحظه و موید وجود شکاف گردید. بررسی ها نشان داد که این شکاف ها در گزاره های مربوط به تجهیزات پیشرفته، مواد سمعی و بصری، دسترس پذیر کردن منابع الکترونیکی­ و فضای اجتماعی به منظور مطالعات گروهی، بیشتر ملاحظه شدند. نتایج حریری و افنانی(۱۳۸۷)، امیدی فر و موسوی زاده(۱۳۸۸) و غفاری و کرانی(۱۳۹۰) نیز نشان دادند که این کتابخانه ها در موارد ذکر شده ضعیف هستند. از دلایل آن می توان به عامل مهمی همچون بودجه و سرمایه گذاری ناکافی به منظور فراهم آوری امکانات و تسهیلات برای کتابخانه ها اشاره نمود. مسئولان و مدیران دانشگاه ها باید در برنامه ریزی های خود جایگاه درخور کتابخانه ها را فراموش نکنند و بودجه ی کافی را برای آنها در نظر بگیرند.
به طور کلی همان گونه که از این یافته ها برمی آید، کتابخانه های دانشگاه شیراز تنها در بعد تاثیر خدمات توانسته اند حداقل انتظارات کاربران خود را فراهم نماید. اما در دو بعد کنترل اطلاعات و کتابخانه به عنوان مکان این انتظارات فراهم نشده است. بنابراین می توان گفت کتابخانه های مذکور در ارائه خدمات عملکرد نسبتاً ضعیفی داشته اند و کاربران کتابخانه ها حتی در سطح حداقلی انتظارات خود از خدمات رضایت کامل ندارند.

 

 

•  

 

 

 

 

 

•  

 

 

•  

 

 

• پرسش هفتم پژوهش: آیا تفاوت معناداری بین سطح موجود ارائه خدمات و حداکثر انتظارات کاربران از خدمات وجود دارد؟

 

 

 

 

 

 

نتایج نشان داد میان دو سطح دریافت و حداکثر انتظارات تفاوت معناداری وجود دارد و بیانگر وجود شکاف قابل ملاحظه ای میان این دو سطح شد(جدول ۴-۱۹)؛ یعنی کتابخانه های دانشگاه شیراز از نظر کل ابعاد کیفیت خدمات(هر سه بعد مدل) حداکثر انتظارت کاربران خود را فراهم نکرده است. همچنین مقایسه سطوح حداکثر و موجود خدمات در تک تک ابعاد و نیز گزاره ها اختلاف معناداری نشان دادند.
به این ترتیب می توان گفت در اکثر پژوهش های داخلی بررسی شده در این پژوهش (بابا غیبی و فتاحی ۱۳۸۷؛ میرغفوری و مکی ۱۳۸۶؛ هاشمیان و همکاران ۱۳۹۰؛ اشرفی ریزی و همکاران ۱۳۸۷؛ مردانی و شریف مقدم ۱۳۹۰) و نیز در خارج از کشور (هیچینگهام و کنی ۲۰۰۲؛ بیس و همکاران ۲۰۰۵؛ انجمن کتابخانه های پژوهشی۲۰۰۶؛ کتابخانه های ویرجینیا تک ۲۰۱۱) بین سطح موجود ارائه خدمات و حداکثر انتظارات کاربران تفاوت معنادار و در نتیجه شکاف وجود داشته است.
در تبیین این یافته ها باید بیان نمود حتی کتابخانه های بسیار برخوردار نیز با محدودیت های عملیاتی و فنی مواجه هستند که باعث می شود خدمات همواره از کاستی هایی متاثر شود. در نتیجه نایل شدن به سطحی از خدمات که سطح حداکثری انتظارات کاربران را برآورده سازد را با مشکل رو به رو می نماید. این در حالی است که آرمان هایی که در ذهن کاربران شکل می گیرد محدودیتی نمی شناسد. به این ترتیب می توان دید که حداکثر انتظارات کاربران کشورهای در حال توسعه همان گونه که میلر(۲۰۰۸) بیان می دارد متاثر از واقعیت های آن جامعه باشد و نسبت به سطح حداکثری کشورهای پیشرفته کاهش یابد. به این ترتیب ما با دو مولفه وضع موجود و انتظارات حداکثری مواجه ایم که در یک کشور در حال توسعه مانند ایران هر دو پایین هستند. با این حال شکاف های مشاهده شده بیشتر از کشورهای توسعه یافته است.

 

 

•  

 

 

شکل ۱-۱ تاثیرات نسبیتی بر گشتاور دو قطبی و چهار قطبی مغناطیسی برای پتانسیل های متفاوت که در جدول ها داده شده است. تصحیحات دقیق نسبیتی با و تصحیحات تخمینی بر اساس بسط با نشان داده شده اند.

به هر حال از حل معادلات گشتاور­های چهار قطبی و دو قطبی مغناطیسی اتم دوترون با در نظر گرفتن تصحیحات نسبیتی می­توان به جواب هایی از حدود ۲/۰ % برای چهارقطبی و ۷/۰% برای دوقطبی نزدیک­تر به مقادیر تجربی رسید. تصحیحات محاسبه شده برای بسط حول توان­های تخمین­های غیر قابل اطمینانی برای تصحیحات نسبیتی را منجر می­ شود.[۱۳] برای نتایج بهتر از این روش باید تاثیرات درجات آزادی غیر هسته­ای را در نظر گرفت که باعث جریان بارهای دو ذره­ای می شوند. به هر حال در پایان این پایان نامه نیز با مقایسه­ مقادیر محاسبه می بینیم که نتایج از طریق مدل کوارکی ساده چقدر دقیق تر خواهد بود.
۱-۳ مدل کوارکی
آگاهی فیزیک­دانان از وجود ساختار در درون هستک­ها دریچه­ی جدیدی به روی شناخت از دنیای هسته­ای به روی آن­ها گشود. کوارک­ها که با نیرویی با بردی کوتاه با یکدیگر برهم­کنش انجام می­ دهند نقش اساسی در شکل گیری هستک­ها ایفا می­ کنند. از ترکیب کوارک­ها به طور کلی می­توان دو نوع از ذره با نام­های باریون­ها (متشکل از ۳ کوارک) که فرمیون هستند و مزون­ها (متشکل از ۲ کوارک) که بوزون هستند را ساخت. شش نوع متفاوت از کوارک­ها وجود دارند که ترکیبات آن­ها باریون­ها و مزون­های متفاوت را به وجود می­آورند. در این میان پروتون و نوترون پایدارترین این ذرات و از گروه باریون ها هستند. همین دو ذره هستند که هسته‌ی اتم مورد نظر ما یعنی دوترون را به وجود می­آورند.
مدل کوارکی ساده مدلی است که بدون در نظر گرفتن هرگونه دینامیک (برهم­کنش) بین کوارکی به بررسی خصوصیات ذره­ی ساخته شده از آن­ها می ­پردازد.
تاکنون با استفاده ازمدل ساده­ی کوارکی تلاشی توسط آقای یزدان کیش انجام شده که هنوز به چاپ نرسیده است. بدین ترتیب که با فرض این که دوترون از نوترون و پروتون تشکیل شده و هر کدام از آن­ها از سه کوارک تشکیل شده اند، تابع موج این دو هستک را تشکیل داده و در هم ضرب می­کنیم، که حاصل تابع موج دوترون می­ شود:
سپس با بهره گرفتن از قرار دادن جمع گشتاور مغناطیسی شش کوارک تشکیل دهنده‌ی نوترون و پروتون که شامل ۳ کوارک بالا و سه کوارک پایین است در بین تابع موج و محاسبه‌ی مقدار متوسط به این نتیجه می­رسیم:
با توجه به عملگرهای گشتاور مغناطیسی که متناسب با اسپین است و قابل محاسبه برای کوارک ها وقرار دادن آن در معادله بالا می­توان مقدار متوسط آن را محاسبه کرد که نتیجه بسیار خوبی است:
مقدار خطای نسبی این روش برابر است با:
فصل دوم
تقارن در مدل کوارکی ساده
۲-۱ تقارن
بهترین نمونه­های تقارن در فیزیک، کریستال­ها هستند. با این حال در اینجا برای ما تقارن دینامیکی در حرکت، مهم تر از تقارن ایستا در شکل جسم است. یونانی ها اعتقاد داشتند که تقارن در طبیعت، باید مستقیما در حرکت اجسام نمود بیابد. مثلا ستاره­ها در مدار­های دایروی می­چرخند، چون این شکل متقارن­ترین مدار موجود در طبیعت است. البته سیارات در مدارهای دایروی نمی­چرخند و این یک اشتباه واضح در نظریه­ آن­ها بود. نیوتون متوجه شد که تقارن­های بنیادین در طبیعت نه در حرکت اجسام مجزا، بلکه در چندین حالت از حرکت­های مختلف آن­ها قابل یافت است. تقارن­ها در ظاهر معادلات حرکت باید حضور داشته باشند و نه در برخی جواب­های خاص این معادلات. به عنوان مثال قانون جهانی گرانش نیوتون دارای تقارن کروی است؛ نیرو در تمام جهات یکسان است، با این حال حرکت سیارات در مدارهای بیضوی است. بنابر این تقارن پایه­ای موجود تنها به طور غیر مستقیم به ما نمایانده شده است. در سال ۱۹۱۷ مفهوم دینامیکی تقارن به طور کامل آشکار شد و در همان سال امی نودر^[۴۲] نظریه مشهور خود را که تقارن ها را به قوانین پایستگی مربوط می کرد را منتشر کرده است.
« هر گونه تقارنی در طبیعت به یک قانون پایستگی منجر می شود؛ و بلعکس، هر قانون پایستگی پرده از تقارن نهفته بر می دارد. »
به عنوان مثال قوانین فیزیک تحت تحول زمانی^[۴۳] ناوردا می مانند. آن­ها امروزه همان طور کار می­ کنند که دیروز می­کردند. نظریه نودر این ناوردایی را به پایستگی انرژی مربوط می­ کند. اگر سیستم تحت جا به جایی در فضا ناوردا بماند آن گاه تکانه خطی پایسته است و اگر تحت دوران حول یک نقطه متقارن بود، آن گاه تکانه زاویه­ای پایسته می­ماند. و به طور مشابه، ناوردایی الکترو دینامیک تحت تبدیلات پیمانه­ای باعث پایستگی بار می­ شود (که به آن بر خلاف تقارن­های فضایی، تقارن داخلی می گوییم). تقارن در واقع عملی است که اگر آن را روی سیستم انجام دهیم، سیستم ناوردا بماند. مثلا در مورد توابع زوج و فرد بودن می تواند نوعی تقارن به حساب بیاید.[۱۴]
۲-۱-۱ اسپین
مهم­ترین سیستم­های اسپینی، سیستم­های با اسپین هستند. پروتون­ها، نوترون­ها، الکترون­ها، تمام کوارک­ها و لپتون­ها اسپین دارند. به علاوه وقتی کار با اسپین را بلد باشیم، کار با بقیه­ی سیستم­ها برای ما بسیار آسان­تر خواهد بود. ذره­ای با اسپین می ­تواند مقادیر را برای مولفه محور خود داشته باشد:
گاهی گفته می شود که یک ذره با اسپین می تواند در یکی از این دو حالت وجود داشته باشد، در حالی که این طور نیست. کلی ترین حالت اسپینی که این ذره می تواند در آن قرار گیرد به شکل زیر است:
که در آن و اعداد مختلط هستند. این درست است که با اندازه گیری روی می­توان مقادیر را به دست آورد، ولی بدین ترتیب نمی­ توان ثابت کرد که قبل از اندازه گیری در کدام حالت قرار داشته است. در حالت کلی احتمال اندازه گیری و احتمال اندازه گیری است. از آنجایی که این دو حالت تنها حالت های قابل دسترس برای ذره هستند، بنابراین:
غیر از فرض تعامد، قید دیگری در اینجا فرض نکرده ایم.
حال فرض کنید که می­خواهیم مقدار عملگر های و را برای حالت محاسبه کنیم. تقارن به ما می­گوید تنها مقادیری را که می­توان به دست آورد همان است. چون هیچ ترجیحی بین راستاهای محور­های مختصات وجود ندارد و ما می­توانستیم از ابتدا هرکدام از جهت­های دیگر را در نظر بگیریم. اما محاسبه­ی احتمال به این سادگی نیست. برای هر مولفه ی اسپین یک ماتریس اختصاص می دهیم:
مقادیر ویژه ی ، خواهد بود و ویژه توابع متناظر با آن ها عبارتند از:
یک اسپینور دلخواه را می­توان بر حسب این ویژه توابع بسط داد:
که در آن:
احتمال این که بعد از اندازه گیری، مقدار برابر با بشود است و احتمال این که بدست آوریم است. به طور مشابه .
فرایند کلی که این مثال یکی از انواع آن بود به شکل زیر است:
ماتریس که نمایش گر مشاهده پذیر مورد پرسش است.
مقادیر مجاز برای را ویژه مقادیر می­گویند.
حالت سیستم را به صورت ترکیب خطی از ویژه توابع می­نویسیم. سپس مجذور هرکدام از ضرایب را محاسبه می­کنیم. احتمال وقوع هرکدام از حالتها برابر با مقدار مجذور ضریب مربوطه است.
برای کار­های ریاضی ضریب را از ماتریس­های اسپین حذف می­کنیم. به باقی مانده ماتریس­ها، ماتریس­های پائولی^[۴۴] می­گویند که دارای خواص ریاضی ویژه­ای هستند:
به این ترتیب می توان گفت:
به صورتی می­توان گفت که اسپینور­ها حالتی بین اسکالر (یک مولفه) و بردار (سه مولفه) دارند. اما اسپینور­ها تحت دوران رفتار دیگری از خود نشان می­ دهند به طوری که برای این ذرات در صورت داشتن اسپین برابر تحت دوران ۳۶۰ درجه با علامت مخالف ظاهر می­شوند که به همین دلیل در گروه شبه بردار­ها قرار می گیرند.
۲-۱-۲ طعم
اما تقارن در سایر قسمت­ های فیزیک نیز می ­تواند وجود داشته باشد. از دیگر خاصیت­های بنیادین ذرات که می­توان در مورد تقارن آن صحبت کرد طعم است که بیانگر آیزو اسپین می­باشد.
برای صحبت در این مورد از سال ۱۹۳۲ شروع می­کنیم، جایی که خاصیت شگفت انگیز دیگری از نوترون، غیر از بی بار بودن آن ذهن هایزنبرگ^[۴۵] را به خود مشغول کرده بود و آن این بود که نوترون بسیار شبیه پروتون است و از لحاظ جرمی نیز بسیار به هم نزدیکند. هایزنبرگ نظر خود را چنین اعلام کرد که نوترون و پروتون می توانند حالت­های مختلف از یک ذره به نام هستک باشند. و از آن جا که انرژی ذخیره شده در میدان الکترو مغناطیسی طبق نظریه­ انیشتین می ­تواند عامل افزایش لختی باشد اختلاف جزیی بین دو ذره ناشی از باردار بودن پروتون است. اما مشکل این نظریه این است که طبق آن باید پروتون از نوترون سنگین­تر باشد که این طور نیست. اگر بتوان به طریقی از بار موجود صرف نظر کرد طبق نظریه­ هایزنبرگ این دو ذره باید غیر قابل تمیز باشند و یا به عبارت دیگر نیروی قوی که توسط پروتون احساس می­ شود باید با نوترون یکی باشد.
برای این مقصود هستک را به صورت یک ماتریس ستونی دو مولفه­ای در نظر می­گیریم:
که در آن
مسلما این چیزی جز یک نمایش جدید نیست اما با بررسی دقیق­تری می­توان به تشابهات آن با بحث اسپینورها پی برد و به همین طریق می­توان آیزو اسپین را معرفی نمود. با این که یک بردار در فضای معمولی در راستای محور­های مختصات نیست اما می­توان در فضای مجازی آیزو اسپینی آن را با مولفه­های ، و مشخص کرد. یک هستک دارای آیزو­اسپین و مولفه­ی سوم دارای ویژه مقدار به معنای پروتون و به معنای نوترون است.
بنا­بر­این پروتون دارای آیزو اسپین بالا و نوترون دارای آیزو اسپین پایین است. اما فیزیک از اینجا وارد ماجرا می­ شود که طبق گفته­ی هایزنبرگ باید نیروی قوی تحت دوران در فضای آیزو اسپینی ناوردا باشد. این یک نوع تقارن داخلی است چون که نه به فضا و نه به زمان معمولی ارتباطی ندارد و فقط به ارتباط دو ذره مربوط است. یک دوران ۱۸۰ درجه حول محور ۱ نوترون را به پروتون و پروتون را به نوترون تبدیل می کند. طبق نظریه ی نودر اگر نیروی قوی تحت دوران در فضای آیزو اسپینی ناوردا بماند، آیزو اسپین در تمام بر همکنش­های قوی پایسته می­ماند، درست مانند پایستگی تکانه­ی زاویه­ای تحت دوران در فضای معمولی.
به زبان نظریه­ گروه ها، هایزنبرگ اعلام کرد که بر همکنش­های قوی تحت یک گروه داخلی ناوردا هستند و این که هستک­ها به یک نمایش دو بعدی آیزو اسپین تعلق دارند.
برای کوارک­ها نیز آیزواسپین وجود دارد که همان طعم آن­ها است. برای محاسبه‌ی آیزواسپین کل یک هسته‌ی متشکل از چند کوارک به طریقی که تا اندازه‌ای شبیه محاسبه‌ی اسپین کل است عمل می‌کنیم.
آیزواسپین کل اتم دوترون برابر با صفر است، بنا براین ما در محاسباتمان حالت را جستجو می‌کنیم که به آن حالت یگانه می‌گویند. به عنوان مثال اگر هسته­ی دوترون را فقط متشکل از نوترون و پروتون بگیریم با توجه به این که آیزو اسپین نوترون و آیزو اسپین پروتون است می‌توان تابع موج نهایی هسته‌ی دوترون را به شکل های زیر ساخت، حالت سه گانه:
و حالت یگانه:
کاملا واضح است که حالت سه گانه برای دوترون قابل دسترس نیست، چرا که اگر قرار بود که این تابع موج متقارن باشد باید ذرات دوترونی متشکل از دو پروتون و یا دو نوترون نیز در طبیعت وجود می‌داشتند که این طور نیست. پس تنها حالت قابل دسترس حالت کاملا پادمتقارن یگانه است.

و بردارهای وارون متناظر نیز به صورت هستند.
و (۳-۹)
نقاط ابر متقارن منطقه اولیه بریلوئن شبکه مثلثی دارای مختصات و K= و M=( هستند.
۳-۲ تئوری بلاخ ^[۵۹]
مطالعه انتشار موج در محیط های متناوب سه بعدی اولین بار توسط فیلیکس بلاخ در سال ۱۹۲۸ انجام گرفت. وی با توسعه تئوری یک بعدی فلوکونت^[۶۰] ثابت کرد که امواج در چنین محیط های بدون پراکندگی منتشر می‎شوند و حاصلضرب یک تابع پوش متناوب (پریودیک) در یک موج مسطح، رفتار آنها را توصیف می‎کند. هرچند کار بلاخ روی شبکه های کریستالی اتمی و مکانیک منجر به این نتیجه جالب شد که، در یک هادی الکترونها توسط نقص های کریستالی( و نه یونهای منظم متناوب) پراکنده می‎شوند، تکنیک مشابهی را می‎توان در الکترومغناطیس با جایگذاری معادلات ماکسول به جای معادلات شرودینگر در مسائل مقدار ویژه اعمال نمود.
فرض کنید که میدان الکترومغناطیسی یک وابستگی زمانی هماهنگ به صورت دارد]۵۹[.
معادلات کرل ماکسول در دامنه فرکانس به صورت زیر نوشته می شود.
(۳-۱۰)
که E میدان الکتریکی، H میدان مغناطیسی، فرکانس زاویه ای، نفوذپذیری مغناطیسی و ثابت دی الکتریک وابسته به مکان بلور فوتونی هستند. با حذف E از معادلات بالا می‎توان به معادله زیر رسید]۵۹[.
(۳-۱۱) H
معادله فوق یک معادله ویژه مقداری است که در آن سرعت نور در خلاّ است. در اینجا نفوذپذیری مغناطیسی و گذردهی الکتریکی خلاّ می باشد.
به این ترتیب واضح است که این یک مساله ویژه مقداری، با ویژه مقدار () و عملگر می باشد. این عملگر هرمیتی است. بنابراین، همان تئوری جبر خطی حاکم در مکانیک کوانتوم، قابل اعمال در مورد امواج الکترومغناطیس می‎باشد. این واقعیت که در این مساّله ویژه مقداری به ازای است و ویژه عملگر نیز هرمیتی است، ایجاب می‎کند که فرکانس های ویژه حاصل از حل این مساله، حقیقی باشند و همچنین عمود بودن ویژه توابع را نتیجه می‎دهد.

۳-۲-۱ اثبات تئوری بلاخ
تئوری بلاخ برای مدهای ویژه مربوط به بلورهای فوتونی منظم است. در اینجا اثبات می‎کنیم که جواب معادله(۳-۱۲) به صورت(۳-۱۳) است]۵۹[:
E (۳-۱۲)
(۳-۱۳)
ابتدا ویژه تابع میدان الکتریکی را به صورت انتگرال فوریه زیر می‎نویسیم.
(۳-۱۴)
معادله ویژه مقداری میدان الکتریکی (معادله(۳-۱۱)) را با اندکی تغییرات به شکل زیر می‎نویسیم.
(۳-۱۵)
(۳-۱۶)
سپس بسط تابع دی‎الکتریک را به صورت سری فوریه می‎نویسیم.
(۳-۱۷)
با جایگذاری رابطه های (۳-۱۴) و (۳-۱۷) در (۳-۱۶) عبارت زیر به دست می‎آید]۵۹[:
(۳-۱۸)
چون رابطه (۳-۱۸) برای همه rها جواب دارد، پس باید عبارت زیر برقرار باشد]۵۹[:
k(3-19)
این معادله نشان می‎دهد که تنها آن دسته از ساختارهای فوریه، توسط بردارهای تقلیل ناپذیر شبکه، مساله ویژه مقداری را تشکیل می‎دهند که یک مجموعه از معادلات ویژه مقداری خطی هستند. بنابراین تنها آن ساختارهای فوریه برای بیان ویژه مدهای رابطه (۳-۱۴) لازم هستند.
(۳-۲۰)
اگر را به صورت زیر تعریف کنیم به رابطه (۳-۲۱) می‎رسم.
(۳-۲۱)
رابطه (۳-۲۱) یک عبارت دوره ای است.
(۳-۲۲)
(۳-۲۳)
۳-۳ امواج بلاخ و ناحیه بریلوئن
همانگونه که در قسمت قبل اثبات شد، در مواردی که بلور فوتونی معادل یک تابع دی الکتریک به صورت وa بردار اولیه شبکه می‎باشد، تئوری بلاخ ایجاب می‎کند که جواب معادله(۳-۲۴) به صورت (۳-۲۵)باشد.
E (۳-۲۴)
(۳-۲۵)
ویژه مقادیر یک تابع پوش متناوب است که در معادله زیر صدق می‎کنند.
()(۳-۲۶)
که این خود به یک مساله ویژه مقداری دیگری روی سلول های شبکه، به ازای هر بردار موج k ، منجر می‎شود. اگر ساختار در همه جهات متناوب باشد، حل این معادله به مقادیر ویژه گسسته که با n=1,2,.. مشخص می‎شوند می‎انجامد. این مقادیر ویژه توابع پیوسته ای از k بوده و تشکیل باندهای گسسته ای را داده که اگر نسبت به k رسم شوند، حاصل ساختار نواری^[۶۱] نام دارد. شکل زیر نمونه ای از یک ساختار نواری را نشان می‎دهد.
طبق تئوری بلاخ همچنین، توابع متناوبی از k هستند.
(۳-۲۷)
بردار اولیه شبکه وارون است. بنابراین تنها کافی است که توابع ویژه به ازای مقادیر k داخل یک سلول اولیه شبکه معکوس محاسبه شوند. اولین پریود ( پریود نزدیک به مبدا)، اولین ناحیه بریلوئن نام دارد. به عنوان مثال در مورد یک سیستم یک بعدی به ازای تناوب a، بوده و بازه k=- اولین ناحیه بریلوئن است. در صورتی که سیستم دارای تقارن های دیگری نیز باشد، می‎توان اولین ناحیه بریلوئن را به ناحیه کوچکتری به نام ناحیه غیر قابل تقلیل بریلوئن^[۶۲] تقسیم کرد. به عنوان مثال در سیستم یک بعدی، با توجه به خاصیت تقارن وارون زمانی^[۶۳] (k)، ناحیه غیر قابل تقلیل بریلوئن k= خواهد بود.
۳-۴ مد های ویژه بلور های فوتونی
برای تحلیل میدان تابشی در یک بلور فوتونی، در مرحله اول فرمول های مربوط به مساله ویژه مقداری از معادلات موج را بررسی کرده و یک روش عددی کلی برای حل آن بیان می‎کنیم. علاوه بر حالت سه بعدی ، حالت دو بعدی بلور فوتونی (حالتی که معادلات بردار موج به دو معادله عددی مستقل کاهش پیدا می‎کند) را نیز بیان می‎کنیم.
۳-۴-۱ بردار های موج مساّله ویژه مقداری
ابتدا از معادلات ماکسول شروع می‎کنیم. به دلیل آنکه مدهای ویژه برای میدان تابشی را می‎خواهیم، در اینجا بارهای آزاد و جریان الکتریکی وجود ندارد. در این حالت معادلات ماکسول در حالت کلی به شکل زیر وجود دارند.
(۳-۲۸) 
در معادلات بالا Eمیدان الکتریکی، H میدان مغناطیسی، D جابجایی الکتریکی، B القای مغناطیسی است.
برای حل معادلات موج به دست آمده از معادلات ماکسول، باید D را به E، و B را به H مربوط سازیم.
(۳-۲۹) 

 

انسا‌ن‌های بی انگیزه و کاملا تسلیم

انسان‌های خلاق و متفکر

 

 

 

 

 

۲-۶-۲- اهمیت سرمایه فکری سازمان‌های دولتی

در دهه‌ های اخیر سرمایه فکری به عنوان سرمایه دانش بنیان، توجه قابل ملاحظه‌ای را به خود جلب
کرده است. اگرچه اهمیت سرمایه فکری با توجه به بازار رقابتی امروز، همواره در حال افزایش است اما اکثر سازمان‌ها، با مشکلات زیادی به دلیل نادیده گرفتن اثر سرمایه فکریشان رو به رو می‌شوند؛ چرا که وجود سرمایه فکری به دلیل ماهیت و ویژگی‌های آن در این شرکت‌ها پنهان مانده است (مدیتونز^[۱۷]، بی‌تا). تحقیقات صورت گرفته نشان میدهد که امروزه منبع ارزش اقتصادی، تنها تولید محصولات برتر نیست بلکه وجود سرمایه فکری متمایز است.

۲-۷- اجزا و تعاریف سرمایه فکری سازمان‌های دولتی

در جمع بندی تعاریف متعدد سرمایه فکری و اجزای آن می‌توان اظهار داشت که سرمایه فکری به سه دسته سرمایه انسانی سرمایه ساختاری سازمانی و سرمایه مشتری قابل تقسیم است (زاهدی ۱۳۸۶).
سرمایه انسانی- مهم‌ترین دارایی یک سازمان و منبع خلاقیت و نوآوری است در یک سازمان دارایی‌های دانشیِ ضمنیِ کارکنان یکی از حیاتی‌ترین اجزایی است که بر عملکرد سازمان تأثیر بسزایی دارد همچنین سرمایه انسانی ترکیبی از دانش مهارت قدرت نوآوری و توانایی افراد شرکت برای انجام وظایفشان و در بر دارنده ارزشها فرهنگ و فلسفه شرکت است.

سرمایه ساختاری- را ادوینسون و مالون به عنوان سخت افزار نرم افزار پایگاه داده‌ها ساختار سازمانی حقوق انحصاری سازمان علایم تجاری و تمام توانایی‌های سازمان که حامی ساختار سازمانی حقوق انحصاری سازمان علایم تجاری و تمام توانایی‌های سازمان که حامی کارکنان شب به خانه می‌روند در شرکت باقی می‌ماند سرمایه ساختاری به چند دسته تقسیم می‌شود: فرهنگ شرکت ساختار سازمانی یادگیری سازمانی فرایند عملیاتی و سیستم اطلاعاتی (زاهدی ۱۳۸۶).
سرمایه مشتری - که بعنوان پل و کاتالیزوری در فعالیت‌های سرمایه فکری محسوب می‌شود از ملزومات اصلی و تعیین کننده تبدیل سرمایه فکری به ارزش بازار و در نتیجه عملکرد تجاری شرکت است سرمایه مشتری یک جزء اصلی و اساسی سرمایه فکری به شمار می‌رود که ارزش را در کانالهای بازاریابی و ارتباطاتی که شرکت با رهبران آن صنعت و تجارت دارد جای داده است
محققان مختلف این مفهوم را به اشکال مختلف تعریف کرده‌اند برخی از تعاریف به شرح زیر است:
پابلوس^[۱۸] (۲۰۰۴) سرمایه فکری را شامل تمام منابع دانش محوری می‌داند که برای سازمان ارزش تولید می‌کنند ولی در صورت‌های مالی وارد نمی‌شوند.
ماوریدس^[۱۹] (۲۰۰۵) سرمایه فکری را یک دارائی ناملموس با پتانسیل خلق ارزش برای سازمان و کل جامعه می‌داند.
مارتینز^[۲۰] (۲۰۰۵) سرمایه فکری را دانش اطلاعات دارایی فکری و تجربه‌ای که می‌تواند در خلق ثروت مورد استفاده قرار گیردادوینسون و مالون (۱۹۹۷) داشتن دانش بکارگیری تجربه تکنولو ژی سازمانی ارتباط با مشتری و عرضه کننده و نیز توانایی‌های حرفه‌ای که یک مزیت رقابتی در بازار را از آنِ شرکت می‌کند.

۲-۷-۱- مدل­های سرمایه فکری

بونتیس در سال ۱۹۹۸ ابتدا به سه نوع سرمایه انسانی، ساختاری و مشتری اشاره نمود و در سال ۲۰۰۰ طبقه ­بندی خود را به صورت سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری و سرمایه ارتباطی و دارایی یا مالکیت معنوی تغییر داد. منظور از سرمایه انسانی سطح دانش فردی است که کارکنان یک سازمان دارای آن می‌باشند که این دانش معمولاً به صورت ضمنی می‌باشد. منظور از سرمایه ساختاری تمام دارایی‌های غیرانسانی یا قابلیت‌های سازمانی است که برای برآورده کردن نیازهای بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد و منظور از سرمایه ارتباطی تمام دانش قرار گرفته شده در روابط یک سازمان با محیط خود شامل مشتریان، عرضه کنندگان، مجامع علمی و غیره است که به عقیده ایشان مهم‌ترین جزء یک سرمایه ارتباطی، سرمایه مشتری است. به این دلیل، موفقیت یک سازمان در گرو سرمایه مشتری آن است و منظور از مالکیت معنوی آن بخش از دارایی‌های نامشهود است که بر اساس قانون مورد حمایت و شناسایی قرار گرفته است مانند کپی رایت، حق اختراع و حق امتیاز.
به عقیده بونتیس بین این سرمایه‌های فکری، سرمایه انسانی مهم است به این دلیل که منبع نوآوری و بازسازی (نوسازی) استراتژیک است که از یک جلسه طوفانی فکری یا یک رویاپردازی در اداره یا کنار گذاشتن فایل­های قدیمی توسط کارکنان یا از طریق بهبود مهارت­ های شخصی و غیره حاصل می­ شود.
بونتیس به وجود روابط متقابل میان اجزای سرمایه‌های فکری معتقد است، به این صورت که حتی اگر یک سازمان دارای سرمایه انسانی مناسبی باشد و یک سرمایه ساختاری مناسبی نداشته باشد، نمی­تواند از دانش قرار گر فته شده در افراد خود استفاده کند و به تبع نیز نمی­تواند به سرمایه مشتری خود پاسخ مناسبی دهد.
استوارت در سال ۱۹۹۷ طبقه ­بندی خود را به صورت سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری، سرمایه مشتری ارائه نمود. در این طبقه بندی سرمایه انسانی کارکنان یک سازمان است که مهم ترین دارایی یک سازمان است و منظور از سرمایه ساختاری دانش قرار گرفته شده در فناوری اطلاعات و تمام حق امتیازها و طرح و مارک‌های تجاری است و منظور از سرمایه مشتری اطلاعات مربوط به بازار است که برای جذب و حفظ مشتریان به کار گرفته می‌شود. این طبقه بندی تا حدودی به طبقه بندی اولیه بوتیس مشابه است.
روس و همکاران در سال ۱۹۹۷ نیز سرمایه فکری را به سه سرمایه انسانی شامل شایستگی، دیدگاه و چابکی یا زیرکی فکری و سرمایه ساختاری شامل تمام ساختارها و فرایندها و مالکیت معنوی سازمانی و دارایی‌ها فرهنگی و سرمایه ارتباطی شامل روابط با ذینفعان داخلی و خارجی یک شرکت تقسیم می‌کند، اما بعدها روش یک جزء سرمایه دیگری را بنام سرمایه بهبود و بازسازی را به طبقه بندی خود افزودند که این سرمایه آخر شامل حق اختراع‌های جدید و تلاش‌های آموزشی است.
بروکینگ در طبقه بندی خود به دارایی‌های انسان محور و دارایی‌های زیرساختاری و مالکیت معنوی و دارایی‌های بازار اشاره نموده است. منظور از دارایی‌های انسان محور، مهارت‌ها، توانایی‌ها و تخصص و توانایی‌های حل مشکل و سبک‌های رهبری است و منظور از دارایی‌های زیرساختاری تمام تکنولوژی‌ها و فرایندها و متدولوژی‌هایی است که یک سازمان را قادر به فعالیت می‌سازد و منظور از مالکیت معنوی حق امتیاز و علایم یا مارک‌های تجاری و دانش فنی است و منظور از دارایی‌های بازار، برندها، مشتریان، وفاداری مشتریان و کانال‌های توزیع است (احمدیان و قربانی ۱۳۹۲).

جدول۲-۴- مقایسه مفهوم­سازی­های سرمایه­ فکری

 

 

بروکینگ

روس و همکاران

استوارت

بونتیس

 

دارایی‌های انسانی
مهارت ها، توانایی ها و تخصص توانایی‌های حل مسئله و سبک‌های رهبری

سرمایه انسانی
شایستگی طرز تلقی و چالاکی فکری

سرمایه انسانی
کارکنان به مثابه مهم ترین دارایی سازمان

سرمایه انسانی
دانش کارکنان

 

دارایی‌های زیر ساختاری
فن آوری فرایندها و روش‌های کاری

سرمایه سازمانی
دارایی فکری نوآوری، فرایندها و دارایی فرهنگی

سرمایه انسانی
کارکنان به مثانه مهم ترین دارایی سازمان

زمان طولانی بین خلق یک ایده و به اجرا درآوردن آن وجود دارد

CAM، CAD، تبادلات داده الکترونیکی، گروه افزارها، پردازش تصاویر

زمان پاسخگویی به بازار را می توان تا ۹۰% کاهش داد

 

سازمان و فرآیندهای آن اطلاعات- محور هستند

هوش مصنوعی، سیستم خبره

سازمان و فرآیندها دانش- محور هستند

 

نقل و انتقال نیروی کار به کشورهای کم هزینه که نیروی کار ارزان است(تولید در خارج)

استفاده از رباتها، فناوری تصویر سازی، برنامه نویسی مشی گرا، سیستم خبره، سیتم اطلاعات جغرافیایی

کار را می توان در کشورهای انجام داد که دستمزد ها وحقوق بالاست

 

 

منبع : صرافی زاده، (۱۳۸۸)

۲-۱۶-۱- نقش های فناوری اطلاعات در BPR از دیدگاه اردلی و همکاران

اردلی و همکاران (۲۰۰۸)، برخی از نقش هایی که IT در مهندسی مجدد ایفا می کند را شناسایی کرده و در جدول ۲- ۶- نشان داده شده است.
جدول ۲- ۶ - نقش های IT در BPR

 

نقش های فناوری اطلاعات

ویژگی های نقش ها

 

تسهیل گر^[۱۰۵]

فناوری های جدید ITبه دست آورده شده است. تغییرات در کسب و کار جهت استفاده ITدر کسب و کار اعمال شده است.مدیریت پتانسیل فناوری اطلاعات را در تغییر کسب و کار می بیند.رابطه های جدید با فروشندگان ، مشاوران یا ارائه دهندگان یا فراهم کنندگان خدمات توسعه داده شده است. هم ترازی استراتژیک در مرحله حیاتی است.

 

خنثی^[۱۰۶]

فقدان برنامه های کاربردی IS و زیرساخت فناوری اطلاعات در سازمان. نه استراتژی ISو نه استراتژی IT داریم.اهداف تغییر کسب و کار به خوبی مشخص نشده اند. کسب و کار در صنعتی فعال است با اطلاعات بسیار کم و رقابت کمی از طریق IT صورت می گیرد. راهبردها و زیرساخت ها در هم ترازی است.

 

جلو برنده^[۱۰۷]

کسب و کار دارای قابلیت های فنی میباشد و از طریق فرصت های کسب و کار از این قابلیت ها بهره برداری میکنند. احتمالا یک کسب و کار جدید و یا یک نوآوری فنی. سرمایه گذاری کافی در دسترس است و توسعه فناوری اطلاعات عامل محدود کننده نیست. فرایند هم ترازی استراتژیک به سرعت در حال پیشروی است.

 

توانمند ساز^[۱۰۸]

IT یک عامل کلیدی عملکرد و یک “عرصه رقابتی^[۱۰۹]” در صنعت است. مدیریت یک چشم انداز روشن و واضح از کسب و کار و یک طرح تغییر برای آینده دارد. اهداف تغییر کسب و کار به خوبی تعریف شده است. سرمایه گذاری کافی در دسترس است و توسعه فناوری اطلاعات عامل محدود کننده نیست. هم ترازی استراتژیک در روند یا در فرایند است (یعنی در حال انجام است).

 

پیش کنش^[۱۱۰]

مدیریت یک چشم انداز روشن و واضح از کسب و کار و یک طرح تغییر برای آینده دارد. IS و زیرساخت IT به خوبی توسعه یافته اند. مدیریت پتانسیلIT را می بیند. راهبردها و زیرساخت ها در هم ترازی هستند.

 

 

منبع: اردلی و اتال(۲۰۰۸)