در اینجا   بردار قیمت عامل تولید برای بنگاه iام و   (که با حل مسئله برنامه ریزی خطی فوق حاصل خواهد شد) بردار حداکثر ممکن درآمد (بازای مقادیر محصول) است که با همان قیمت های داده شده محصول و سطح عامل تولید   ، بدست می آید. کارایی درآمد برای هر بنگاه بصورت زیر بدست می آید:

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

 

(۳-۱۶)

در واقع کارایی درآمد (کارایی اقتصادی) نسبت درآمد مشاهده شده به حداکثر درآمد ممکن می باشد. کارایی تخصیصی نیز بصورت زیر بدست می آید:

 

کارایی فنی/ کارایی درآمد (کارایی اقتصادی) =کارایی تخصیصی

(۳-۱۷)

شایان ذکر است که حداقلسازی هزینه و یا حداکثرسازی درآمد، حداکثر سود را نیز تضمین مینماید (کوئلی، ۱۹۹۶).
۳-۶-۹-تحلیل نموداری روش DEA
نمودار (۳-۵) مجموعه بنگاه های   تا   را نشان میدهد. هر بنگاه مقدار یکسانی از یک عامل تولید (X) استفاده نموده و مقادیر متفاوتی (   و   )، برای مقادیر عامل تولید داده شده، بنگاه های که میزان بیشتری محصول تولید مینمایند بنگاه های کارا هستند.
با بهره گرفتن از روش DEA برای این مجموعه بنگاه ها، بنگاه های   ،   ،   و   به عنوان بنگاه های کارا شناخته شده و یک منحنی حول مرکز ایجاد مینماید. بنگاه های   و   بر روی منحنی مرزی قرار نداشته و با عدم کارایی مواجه میباشند.
برای بنگاه پنجم (   )، بنگاه های   و   بنگاه های مرجع میباشند و بنگاه   تلاش دارد تا به   برسد یعنی در واقع نقطه   نقطه هدف بنگاه   میباشد. بطوریکه این هدف به وسیله افزایش در محصولات   به دست میآید.
همچنین باید توجه داشت که   میتواند به   نیز برسد و در واقع   نیز میتواند به عنوان هدف برای   مطرح شود که در این صورت به این معنی است که   تنها محصول   خود را و نه   را افزایش دهد.
در مورد بنگاه   میتوان گفت مجموعه هدف بنگاه   از متوسط وزنی بنگاه های   و   به دست میآید. بنابراین ترکیب متوسط وزنی بنگاه های کارا، مرجع بنگاه   را میسازد که میتواند به عنوان هدف برای این بنگاه غیر کارا مطرح شود (امامی میبدی، ۱۳۷۹).

نمودار(۳-۵): تحلیل نموداری روش DEA
3-6-10-نکاتی در ارتباط با بهره گرفتن از روش DEA
در ارتباط با کاربرد روش DEA، برخی نکات به شرح زیر لازم به یادآوری است:

• خطای اندازه گیری عوامل تولید و محصول، شکل و موقعیت منحنی مرزی کارا را تغییر میدهد.
• اگر محصول و یا عامل تولید مهمی در نظر گرفته نشود، موجب اریب بودن نتایج کارایی خواهد شد.
• مجموعه مرجع دارای مقادیر کارایی حداکثر (۱۰۰ درصد) بوده و مربوط به بهترین بنگاه های نمونه میباشند. با اضافه نمودن تعداد بنگاه های مورد مطالعه، احتمال دارد که بنگاه های جدید، کاراتر از بنگاه های مرجع باشند و بنابراین عملاً جایگزین مجموعه مرجع قبلی شوند. پس امکان دارد که با اضافه نمودن بنگاه های جدید، حتی سطح کارایی بنگاه های موجود کمتر از مقدار محاسبه شده در قبل تعیین شود، به عبارت دیگر اضافه نمودن تعداد بنگاه ها در تحلیل DEA موجب افزایش مقدار کارایی بنگاه های موجود نخواهد شد و این نکته بسیار مهمی است.
• اضافه نمودن عامل تولید یا محصول در DEA موجب کاهش مقدار کارایی فنی نمیشود.
• زمانی که مشاهدات (بنگاه ها) کم و تعداد محصول و عامل تولید زیاد باشد، تعداد زیادی از بنگاه ها روی منحنی مرزی DEA قرار میگیرند. بنابراین لازم است مجموع متغیرها (عامل تولید و محصول) از سه برابر تعداد مشاهدات (بنگاه ها) کوچکتر باشد.

در مجموع میتوان گفت روش DEA، کارایی نسبی واحدهای مختلف را تعیین کرده و راهکارهای عملی برای افزایش کارایی واحدها ارائه میدهد. این روش طی سالهای اخیر با روش های اقتصادسنجی ترکیب شده و در حال توسعه است (امامیمیبدی، ۱۳۷۹).
۳-۶-۱۱- برخی مزایا و اشکالات روش DEA
در روش DEA فرض بر این است که کلیه انحرافات، مربوط به عدم کارایی است، بنابراین هرگونه (خطای اندازه گیری، آب و هوا، اعتصابات و …) در میزان کارایی تأثیر میگذارد. به عبارت دیگر روش مرزی تصادفی در مواردی از روش DEA مناسبتر است، مخصوصاً در تحلیل کارایی بخش کشاورزی که داده ها از موارد خطا، آب و هوا و غیره تأثیر میپذیرند. از طرف دیگر در بخش خدمات و بخشهای دولتی روش DEA ارجح است زیرا:

• اثرات تصادفی کمتر میباشد.
• بنگاه ها معمولاً به تولید چند محصول اشتغال دارند.
• قیمتها به راحتی در دسترس نیست.

نیازی به فرض حداقل سازی هزینه و یا حداکثر سازی درآمد نمیباشد.
۳-۷-داده و اطلاعات
جامعه آماری تحقیق حاضر واحدهای کنسانتره استان آذربایجان غربی میباشد. برای تحلیل و اندازه گیری کارایی واحدهای کنسانتره استان آذربایجان غربی از پرسشنامه استفاده شده است. گفتنی است برای اینکه بتوان به نتایج حاصل از مدل تحلیل پوششی داده ها اعتماد کرد باید حداقل تعداد واحدهای تصمیمگیری مورد مطالعه از رابطه زیر محاسبه شود (یانگ و کوو[۴۳]،۲۰۰۳):