دامنه پاسخ

سطح سنجش

بی طرفی

کانال­های ماهواره­ای را در گزارش و بیان رویداد ها بی­طرف می­دانم

کاملاً موافقم موافقم تا حدودی موافق مخالف کاملاً مخالفم

ترتیبی

صحت و صداقت

پیام­ها و محتواهای کانال­های ماهواره­ای را واقعی و درست می­دانم

کاملاً موافقم موافقم تا حدودی موافق مخالف کاملاً مخالفم

ترتیبی

شفافیت

محتوای کانال­های ماهواره­ای را شفاف و عاری از ابهام می­دانم

کاملاً موافقم موافقم تا حدودی موافق مخالف کاملاً مخالفم

ترتیبی

۳-۲-۲- متغیر وابسته (پایبندی به هویت فرهنگی)
الف- تعریف نظری
هویت فرهنگی سبب شناخته شدن و متمایز کردن فرد و جامعه از دیگر افراد و جوامع می­ شود. به نوعی می­توان گفت که هویت فرهنگی حاکی از تداوم بین گذشته و حال است و نفس این تداوم، خود برشناخت گذشته دلالت می­ کند(هنوی، ۱۳۷۳: ۴۷۲ و ۴۷۴). هویت فرهنگی وابستگی و وفاداری به فرهنگ و تعلقات آن چون سلیقه­ها، باورها، اندیشه­ها، عقاید و مناسک و آداب و رسوم است (حاجیانی، به نقل از کلانتری، ۱۳۷۹: ۱۹۳-۲۰۰). هر جامعه­ای معمولاً در همه جا و همه وقت بر اصالت فرهنگی خود تأکید می­ کند و می­ کوشد که باقدرت و غرور مشخصه­های این هویت را زنده نگه دارد و از آن دفاع کند(شهابی، ۱۳۸۶، ۷۷).
درنهایت می­توان اینگونه عنوان نمود که هویت فرهنگی یک ملت حاصل خودآگاهی نسبت به انباشتی تاریخی از تجربه ­های فرهنگی آن ملت است که در طول زمان شکل گرفته است.
تعریف عملیاتی:
در جهت قابل سنجش کردن متغیر پایبندی به هویت فرهنگی زنان با توجه به ابعاد درنظر گرفته شده در این پژوهش از مقیاس های استاندارد پایبندی به هویت فرهنگی در کتاب سنجش مفاهیم اساسی علوم اجتماعی (علیخواه، ۱۳۸۳) استفاده شده است. با توجه به مباحث نظری و مقیاس مورد نظر، در این تحقیق هویت فرهنگی با ابعاد زیر سنجیده می­ شود:
۱- زبان: مجموعه ­ای از نمادها و نشانه­هایی است که مهمترین دستگاه نشانه­ای بشر محسوب می­ شود و از طریق انتقال اندوخته­های اجتماعی و فرهنگی بشر، عامل پیوند انسان­ها با هم شده و از وسایل عمده تعبیر و تفسیر واقعیت­ها به­شمار می­رود که در شکل دادن هویت بسیار موثر است بنابراین افراد در طول تاریخ، با بهره گرفتن از زبان مشترک به بازیابی و باخوانی هویت خود می­پردازند(برگر و لوکمان، ۶۰: ۱۲۵).

۲- ادبیات فارسی: ادبیات داستانی، تجلی بلوغ و نبوغ نخبگان یک ملت است. ادبیات اول تجلی هویت ایرانی است و در مرحله بعد بخشی از فرهنگ جهانی را تشکیل می­دهد. بنابراین صفتی که دیگران به ما نسبت می­ دهند و یا ویژگی­ای که ما در نزد دیگران داریم، در ارائه تعریف ما تعیین کننده­اند. شعر مهمترین پدیده فرهنگی ایران و لطیف­ترین نماینده هویت ایرانی است. دنیا ایرانیان را با شاعرانی چون فردوسی، حافظ، نظامی، خیام و مولوی می شناسد. شعر به عنوان یکی از شاخص­ های برجسته هویت ایرانی نقش بی­بدیلی در تنظیم شناخت دیگران در مورد ما دارد(خالقی مطلق، ۱۳۸۴: ۹).
۳- دین و میراث دینی: تعالیم مذهبی و دینی موجب وفاداری و پایبندی به اعتقادات و مناسک آیین­های مذهبی فراگیر، در فرایند شکل­دهی هویت می­باشد. دین موجب دلگرمی، سرزندگی و نشاط و اشتیاق عمومی می­باشد ضمن آنکه در بسیاری از مواقع با تأکید بر بعد عینی و خارج در مفهوم جامعه شناختی آن، با سایر مضامین ملی از جمله دولت، تاریخ و میراث فرهنگی آمیخته است(اجلال، ۱۳۷۴: ۱۱۱).
۴- گذشته تاریخی: آگاهی مشترک افراد یک جامعه از گذشته تاریخی و احساس دلبستگی به آن و احساس هویت تاریخ و هم «تاریخ­پنداری» پیوند دهنده نسل­های مختلف به یکدیگر که مانع جدا شدن یک نسل از تاریخش می­ شود. زیرا هر جامعه­ای با هویت تاریخی خود تعریف و ترسیم می­ شود (معمار، ۱۳۷۸: ۲۰).
۵- تربیت فرزندان: تربیت یعنی رشد دادن، معنای اصطلاحی تربیت عبارت است از «رشد دادن یا فراهم کردن زمینه رشد و شکوفایی استعدادها و به فعلیت رساندن قوای نهفته یک موجود» از این رو تربیت انسان که از کودکی و در محیط خانواده شکل و ریشه می گیرد و زیر نظر والدین کودک قرار دارد تا تربیت کودک به نحو احسن صورت بگیرد. نشان دهنده نقش بسیار مهم والدین در تربیت کودکان می باشد. والدین باید با شناخت و به کار گیری روش های صحیح تربیتی دوران کودکی فرزندان خود را به نحو احسن زیر سایه تربیت خود قرار دهنده زیر این والدین است که با تربیتش هم فرزند خود و هم جامعه را از مشکلات احتمالی به دور می کند (رهبر، ۱۳۸۵: ۶). تربیت عبارت از مجموعه وسایلی است که به کمک آن رشد، سازندگی جریان یا شکوفایی و حتی ارتقاء زندگی انسان از جنبه­ های زیستی، روانی، اجتماعی، به وسیله آموزش و یادگیری تجارب مختلف راهنمایی شده با امکان و تسهیلات آن را فراهم کند این امر باید درد ورنمایی واحد به صورتی انجام پذیرد تا امکان یادگیری وسایل، روابط عاطفی، فراگیری قواعد زندگی در ابعاد چهارگانه ی اجباری عشق و قدرت، آزادی و انضباط و تکامل در محیطی مطلوب را فراهم سازد که نیازهای اساسی و نه سطحی کودک را ارضا کند (لافرن، ۱۳۸۱: ۵۲).
۶- ذائقه غذایی: افراد با توجه به محیط فرهنگی و طبیعی شان دست به انتخاب می­زنند. ذائقه مبنایی است که افراد به واسطه آن خود و طبقه خود را از دیگران متمایز و بر اساس آن خود را دسته بندی می کنند‌. کالاهای بسیاری را می توان نام برد که افراد با مصرف آنها خود را از دیگران متمایز و برای خود سبک زندگی و ذائقه های خاصی تعریف می کنند.
۷- گذران اوقات فراغت: ژوفر دومازدیه فراغت را مجموعه ­ای از مشغولیت­ها می­داند که فرد بعد از آزاد شدن از ضررت­های شغلی، خانوادگی و اجتماعی، برای رضایت خاطر خود برمی­گزیند و شامل استراحت، تفریح و یا توسعه دانش و توانایی­های فرد می­ شود.
۸- نوع پوشش ایرانی – اسلامی: استفاده از نوعی از پوشش و لباس است که هم مولفه های قومی و سنتی ایرانی را درخود حفظ کرده است و هم نوع پوشش براساس اصول اسلامی و حفظ حجاب اسلامی زنان می باشد.
۹- هنر: درواقع شامل تولیدات فرهنگی عینی ازجمله موسیقی بومی و سنتی، دکوراسیون سنتی، و افتخار به انباشته های هنری ایرانی می شود.
۱۰- پایبندی به سنن ایرانی: مجموعه پیچیده‌ای از باورها، هنرها، قوانین نا نوشته، اخلاقیات، عادات و هرچه که یک ایرانی به عنوان عضوی از جامعه خویش فرا می‌گیرد را سنن ایرانی می گوییم.
۱۱- مفاخر: این بعد از پاینبدی به هویت فرهنگی اشمل توجه و احترام و افتخار به مشاهیر و افتخارات فرهنگی و ملی کشور ایران میشود.
طبق مقیاس استفاده شده از کتاب علیخواه و تعدیلات انجام شده تعریف عملیاتی متغیر پایبندی به هویت فرهنگی براساس ابعاد مختلف آن در جدول ذیل آمده است:

متغیر

گویه

دامنه پاسخ