«پراپ در بررسی افسانههای جادویی روسی به این نتیجه رسید که شخصیتهای قصهها مختلفند، ولی کارهایی که انجام میدهند، از شمار معینی تجاوز نمیکند. وی واحد سازندهی روایت را کارکرد نامید. کارکرد، عمل یکی از شخصیتهای قصه است.
اغلب در قصههای مشابه، برخی کارهای مشابه به شخصیتهای مختلف نسبت داده میشود و فقط نام قهرمان داستان تغییر میکند اما اعمال و خویشکاریهای آنان ثابت میماند.
پراپ در کتاب قصههای پریان سی و یک خویشکاری یا کارکرد برمیشمارد که به منظور تبیین بهتر موضوع به معرفی آنها پرداخته میشود:
۱- صحنه آغازین
۲- غیبت
۳- نهی
۴- نقص نهی
۵- خبرگیری
۶- خبردهی
۷- فریب کاری
۸- شرارت
۹- میانجیگری
۱۰- مقابله آغازین
۱۱- عزیمت
۱۲- نخستین خویشکاری بخشنده
۱۳- واکنش قهرمان
۱۴- تدارک یا دریافت شیء جادو
۱۵- انتقال
۱۶- کشمکش
۱۷- داغ کردن، نشان گذاشتن
۱۸- پیروزی
۱۹- رفع مشکل (التیام بدبختی یا مصیبت یا کمبود)
۲۰- بازگشت
۲۱- تعقیب (دنبال کردن)
۲۲- رهایی
۲۳- رسیدن به ناشناختگی
۲۴- ادعاهای بی پایه
۲۵- کار دشوار
۲۶- حل مسأله (انجام کار دشوار)
۲۷- شناختن
۲۸- رسوایی
۲۹- تغییر شکل
۳۰- مجازات
۳۱- عروسی (پراپ، ۱۳۹۰: ۵۹-۱۳۵).
مسأله دیگری که پراپ بیان میکند، تبیین هفت دسته اصلی شخصیتهای قصههای پریان است؛ که به صورت ثابت در همهی این قصهها تکرار میشود:
قهرمان اصلی یا جستجوگر [۸]
شریر[۹]
بخشنده[۱۰]
اعزام کننده[۱۱]
یاری دهنده[۱۲]
شخص مورد جست و جو[۱۳]
قهرمان قلابی[۱۴] (همان : ۱۶۱-۱۶۲).
الگوی بررسی پراپ پایهای شد برای تحلیل و شناخت قصهها و داستانها؛ و بسیاری از پژوهشگران در بررسی بسیاری حکایات و داستانها از آن بهره گرفتند.
در قصهها به افراد متنوعی از اقشار مختلف جامعه برمیخوریم. در واقع هر انسانی با خواندن قصههایی از آن شخصیت در ذهن خود تداعی میکند. هدف نهایی بسیاری از قصهها، شناخت یا کمال انسان است، بنابراین شخصیتپردازی را میتوان یکی از عناصر بنیادی و سازندهی قصه دانست. بعضی از طرحها با شخصیتهای داستان شکل میگیرند و وقتی در قصهای تیپ و شخصیت خاصی مد نظر باشد به نوعی عوامل دیگر قصه نیز خواننده را به همان سمت و سو میبرد. در واقع در همه قصهها، مطلبی یا هدفی مدنظر نویسنده است که به کمک اعمال شخصیتهای داستانی برای خواننده ترسیم میکند و در حقیقت آموزش یک اصل اخلاقی و انسانی در ورای ظاهر هر قصهای وجود دارد.
«هر گروه از شخصیتها به شکل خاصی در قصه ظاهر میشوند، و هر گروه از وسایل و راههای معینی برای وارد کردن شخصیتی به جریان عملیات قصه استفاده میکنند» (پراپ، ۱۳۹۲: ۱۶۹).
فصل سوم
شرح حال شاعر،
آثار و سبک
-
- شرح حال شاعر، آثار و سبک
موضوعات: بدون موضوع
[جمعه 1400-07-23] [ 02:22:00 ب.ظ ]
