کنوانسیون مقررات بین‌المللی جلوگیری از تصادم در دریا (1972)

کنوانسیون مقررات بین‌المللی جلوگیری از تصادم در دریا (1972)

تاریخ لازم‌الاجرا شدن توسط اعضاء تاریخ تصویب در آیمو- 15/07/1977 20/10/1972

تاریخ لازم‌الاجرا شدن تاریخ تودیع سند الحاق تاریخ تصویب در مجلس

27/10/1367    27/10/1367    05/07/1367

یکی از مهم‌ترین کنوانسیون‌های ایمنی دریانوردی کنوانسیون بین‌المللی مربوط به مقررات جلوگیری از تصادم در دریا می‌باشد. یکی از مهم‌ترین نوآوری‌های کنوانسیون فوق، شناسایی طرح تفکیک مسیرهای تردد بود. قانون بیست کنوانسیون راهنمایی برای تشخیص سرعت امن، خطر تصادم و عملیات شناورها در طرح تفکیک مسیرهای تردد یا اطراف آن است. کنوانسیونی که در 20 اکتبر 1972 به تصویب رسید و با الحاق ١۵کشور از 15 ژوئیه 1977 لازم‌الاجرا شد. این کنوانسیون به‌منظور روزآمدسازی مقررات تصادم سال 1960، که همزمان با کنوانسیون ایمنی جان اشخاص در دریا (1960) به تصویب رسیده بود، تنظیم شد. در این کنوانسیون به‌منظور جلوگیری از تصادم کشتی‌ها در رابطه با بهره گرفتن از علائم ناوبری و به‌کارگیری چراغ‌های مختلف بر روی بدنه کشتی‌ها مقرراتی در نظر گرفته‌شده است. از زمانی که کنوانسیون مذکور لازم‌الاجرا گردیده، مقررات استاندارد و یکنواختی در بیشتر آبراه‌ها و مناطق دریایی اجرا می‌گردد که کشتی‌های تحت پرچم ایران نیز به جهت ترددهای بین‌المللی ملزم به اجرای دقیق این مقررات می‌باشند. قبل از الحاق ایران به این کنوانسیون، کشتی‌های خارجی هنگام تردد در آب‌های تحت حاکمیت ایران خود را ملزم به اجرای مفاد آن نمی‌دانستند و طبعاً در صورت بروز حادثه و تصادم، استناد به مقررات این کنوانسیون برای مقامات ذی‌ربط امکان‌پذیر نبود. لذا سازمان بنادر و دریانوردی جهت رفع این مشکل کنوانسیون مذکور را موردبررسی و تجزیه‌وتحلیل قرارداد و در جلسات کارشناسی متعدد با شرکت ارگان‌های ذی‌ربط ضرورت الحاق به این کنوانسیون مورد تأکید قرار گرفت. با اتمام مراحل کارشناسی، مقدمات الحاق به کنوانسیون فوق‌الذکر فراهم گردید و با تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان، جمهوری اسلامی ایران در تاریخ پنجم آذرماه ١٣۶٧رسماً به آن ملحق گردید. مقررات کنوانسیون بین‌المللی جلوگیری از تصادم در دریا به دلیل الحاق جمهوری اسلامی ایران، بر کلیه شناورهای تحت پرچم ایران که در آب‌های بین‌المللی تردد می‌نمایند و همچنین کشتی‌های کشورهای دیگر که به آب‌های ایران وارد یا از آن خارج می‌شوند اعمال می‌گردد.

مقررات کنوانسیون حاضر درواقع مشابه قوانین راهنمایی و رانندگی در جاده‌های و خیابان‌ها می‌باشد، با این تفاوت که در مقررات کنوانسیون چراغ‌های کشتی‌ها و حتی چراغ‌های دریایی ازنظر رنگ، سرعت، مدت و فاصله روشن شدن دارای مفاهیم خاصی بوده و بسیار دقیق‌تر است. کنوانسیون دارای ٩ ماده اولیه می‌باشد که به‌جز ماده اول سایر موارد به پذیرش و تصویب کنوانسیون اشاره دارد. این کنوانسیون دارای 38 قانون دریایی و چهار ضمیمه می‌باشد که در کلیه آبراه‌ها و رودخانه‌هایی که قابل کشتیرانی است قابلیت اجرایی دارد. درواقع در این کنوانسیون ضمن تعریف برای کلیه شناورها، نحوه مانور و به‌کارگیری قوانین راه در طول مسیر حرکت و یا ورود به کانال‌های دسترسی و نصب و به‌کارگیری از چراغ‌ها و علائم در شب و علائم دید در روز و مشخص شدن هر شناور با توجه به نوع عملیاتی که برایش درنظرگرفته شده الزامی است. به‌طورکلی می‌توان گفت مقررات بین‌المللی جلوگیری از تصادم در دریا در پنج قسمت و چهار ضمیمه تنظیم گردیده است. مقررات بین‌المللی کنوانسیون شامل چهار قسمت می‌باشد:

الف) در سه ماده کلیات مقررات را تبیین می کند. در ماده اول اجرا مقررات بین‌المللی جلوگیری از تصادم در دریا می‌باشد و در ماده دوم مقررات بین‌المللی جلوگیری از تصادم در دریا را در خصوص مسئولیت هرگونه اهمال از جانب هر شخص در هر سمت در راستای عدم رعایت مقررات جایز ندانسته و توجه لازم آن‌ ها را به کلیه خطرات دریانوردی، تصادم و اوضاع‌واحوال خاص معطوف می‌دارد.

Convention the International Regulations for Preventive Collisions at Sea (COLREG) (1972)