دیگری کم دود و کم جنبد

 

 

 

که مرا کار بود خون جگری
سود ها یا بد بی درد سری

 

 

 

لیک در معرکه کوشش و زیست
سود من گر برسد، نظم آن نیست.
(طاهباز، مجموعه اشعار نیما،۱۳۷۱:۸۴)
یکی از آخرین سروده های نیما در این دوره منظومه « خانواده سرباز» است،از نظر شعری این منظومه « در مسیر کمال بخشیدن به ساخت بیرونی افسانه بود» (یاحقی،۱۳۷۶:۹۶) محتوای این شعر طولانی در مورد زندگی خانواده سربازی اهل قفقاز است،خانواده ای که مادری با دو فرزند یکی نوجوان و دیگری شیرخواره، با فقر و محرومیت خود دست و پنجه نرم می کنند،
شمع می سوزد بر دم پرده
تاکنون این زن خواب نکرده
تکیه داده است او روی گهواره
آه بیچاره،آه بیچاره
وصله چندی است پرده خانه اش
حافظ لانه اش… (طاهباز،۱۳۷۱،۸۶)
در مورد شعر «خانواده سرباز» می توان گفت « از آن دسته شعرهایی است که محتوا و طرح رفتارشان بر مسائل انسانی و اجتماعی عدالت خواهانه و همراه با شور و شوق آگاه گرانه و قهرمان گرایانه علیه فقر و ستم و استبداد و جنگ، تحریض به مبارزه و درک توان کارکرد انسانی در زندگی است»(مختاری،۱۳۷۲:۱۸۴).نیما در این روزگار با دوری گرفتن از مسائل روزمره و زودگذر و نیفتادن در آنها، نوعی تفاوت میان سروده های آغازین خود با سروده های دیگر شاعران به وجود آورد وی دور از همه هیاهو ها،شعرش را چه از لحاظ شکل و قالب، تکامل بخشید، در مورد سروده های نیما در این دوره ذکر این نکته ضروری است که اجتماعی ترین اشعار نیما در همین دوره سروده شد،زبان وی نیز هنوز دچار ابهام و پیچیدگی نشده بود.
اشعار و موضوعاتی که تاکنون مورد بررسی قرار گرفت، همگی زمانی را شامل می شود که رضاخان هنوز رضاشاه نشده بود،همانگونه که ذکر شد اکثر شعرها در تقابل با حکومت سرده می شد و درون مایه اکثر اشعار سیاسی است و کمتر به مسائل و مفاهیم اجتماعی توجه می شد و به طور کلی می توان گفت به دلیل گرفتاری اکثر شاعران با پدیده های سیاسی و اجتماعی، سروده های آنان از زیبایی ادبی به دور است زیرا مسائل روزمره بیشترین تأثیر را در این اشعار گذاشته است اما یکی از مهمترین ویژگی های شعر این دوره ارتباط با مردم و تأثیر گذاری آن در میان مردم است و به دلیل همین ساده بودن زبان شعر، گاهی اشعار تا مدت ها در حافظه مردم باقی می ماند و شعر به صورت سرود و زمزمه در بین مردم رایج می شد.
۲-۴-دوران سلطنت رضا شاه
رضا شاه شدن رضاخان آهسته و بی وقفه بود(آبراهامیان،۱۳۷۸:۱۴۸).همانگونه که ذکر آن رفت وی که ابتدا در اسفند ۱۲۹۹ با عنوان سردار سپه وارد کابینه شده بود.آرام آرام خود را به پایه های سلطنت رسانید وتنها پنج سال طول کشید تا وی آنقدر قدرتمند شود که «در سال ۱۳۰۴ بتواند فرماندهی کل قوا را از مجلس بگیرد»(همان:۱۴۹) و در همان سال از مجلس مؤسسان خواست تا برای خلع قاجار از سلطنت و واگذاری تخت سلطنت به او تشکیل جلسه دهد«سرانجام،رضاخان در اُردیبهشت سال ۱۳۰۵،با پوشیدن لباس نظامی مزیّن به جواهرات سلطنتی همانند قهرمان مورد علاقه اش ناپلئون_به عنوان شاهنشاه ایران تاجگذاری کرد».( همان:۱۵۰)

دوران سلطنت رضاشاه،دوران پی ریزی یک نظام جدید بود«وی پس از رسیدن به سلطنت در سال ۱۳۰۴با ایجاد و تقویّت سه پایه نگهدارنده اش- ارتش نوین،بوروکراسی و پشتیبانی دربار-برای تثبیت قدرت خود گام برداشت».(همان:۱۶۹). اگر بخواهیم اقدامات رضا شاه را در دروان شانزده ساله حکومتش به اختصار بیان کنیم به شرح زیر است:
الف- سیاست تضعیف مذهب
رضاشاه پس از تحکیم و تثبیت قدرت سیاسی به اصلاحات اجتماعی پرداخت،آگاهی رضاشاه از قدرت و نفوذ روحانیون و نیروهای مذهبی،وی را بر آن داشت تا حضور آنها را در عرصه جامعه کم رنگ و بی اثر سازد « هدف دراز مدت رضاشاه ایجاد جامعه ای شبه غربی بود و ابزارهایش برای رسیدن به این هدف ،غیر دینی سازی،مبارزه با قبیله گرایی،توسعه آموزشی و سرمایه داری دولتی بود» (آبراهامیان،۱۳۷۸:۱۷۴) غیر دینی ساختن جامعه در چندین جبهه آغاز شد«مخالفان قوانین شرعی،ناگزیر بودند که ابتدا یک نظام حقوقی را جانشین سازند،سپس به تزلزل کردن رکن مذهب بپردازند».(آوری،۱۳۶۳:۶۳)وظیفه دشوار کامل وزارت عدلیه به حقوقدان تحصیل کرده سؤیسی (داور)واگذار شد و از این طریق قضاوت روحانی را از عرصه خارج ساختند «داور ترجمه های تعدیل یافته ای از حقوق مدنی فرانسه و حقوق جزایی ایتالیا را که برخی از آنها با قوانین شرع متعارض بود به نظام حقوقی ایران وارد کرد» (آبراهامیان،۱۳۷۸:۱۷۵)
کار ثبت اسناد را که از مشاغل سود آور بود از علما گرفت و به وکلای غیر روحانی داد، حضور روحانیون در مجلس را به نحو محسوسی کاهش داد،رسوم بست نشینی و تحصن گزینی در اماکن مقدّس را از اهمّیّت انداخت،تظاهرات عمومی در عید قربان و زنجیرزنی در ماه محرم را غیر قانونی کرد و « برای عزاداری در ماه محرم محدودیتهای قائل شد» (همان:۱۷۵)
علاوه بر این ها رضاشاه مساجد اصلی اصفهان را به روی جهانگردان خارجی گشود و حتی از صدور روادید به کسانی که خواهان زیارت مکه،مدینه،نجف و کربلا بودند جلوگیری کرد، به دانشکده های پزشکی دستور داد که تعصب مسلمانان را در حرمت کالبد شکافی نادیده بگیرند و مهم تر از همه این ها در سال ۱۳۱۸،دستور داد تا دولت همه املاک و زمینهای وقفی را تصرف کند در نتیجه« روحانیون نه تنها در حوزه سیاست بلکه در امور قضایی،اجتماعی و اقتصادی نیز نفوذ خود را از دست دادند» (همان:۱۷۵)
این اقدامات آن چنان با سرعت انجام می گرفت که حتی سفیر انگلیس درباره پیامدهای آن بسیار نگران بود.«شاه که قدرت روحانیون را از بین می برد، این گفته ناپلئون را نیز فراموش کرده است که هدف اساسی مذهب جلوگیری از کشتار اغنیا به دست تهیدستان و فقراست،اکنون چیزی نیست که جای مذهب را بگیرد جز ملّی گرایی ظاهری که شاید با مرگ شاه از بین برود و هرج و مرج به دنبال آورد». (آبراهامیان،۱۳۷۷:۱۷۵)
البته با تمامی این اقدامات بیرون کردن روحانیون و مذهب از صحنه سیاسی برای رضا شاه تبدیل کابوسی شد که هیچ وقت موفق به انجام آن نشد .
ب:انحصار قدرت
رضا شاه پس از رسیدن به قدرت با بهره گیری از ارتش نوین(که به عنوان پایه اصلی نظام جدید خود بدان تکیه کرده بود) و همچنین بوروکراسی نوین دولتی و پشتیبانی دربار توانست نظام سیاسی کشور را کاملا” در دست خود گیرد وی بودجه دفاعی کشور را در آنها سال ها پنج برابر کرد، مجلس نیز که بازیچه دست او بود«در شانزده سال حکومت وی، از مجلس ششم تا سیزدهم،شخص شاه نتایج انتخابات و بنابراین ترکیب هر مجلس را تعیین می کرد».(آبراهامیان،۱۳۷۷:۱۷۱) گزارش سفیر انگلستان در این مورد قابل تأمّل است:«مجلس ایران را نمی توان جدی گرفت، نمایندگان مجلس،نمایندگان آزاد و مستقل نیستند و انتخابات مجلس آزادانه برگزار نمی شود، هنگامی که شاه طرح یا لایحه ای را مدّنظر دارد تصویب می شود و زمانی که مخالف است رد می شود و هنگامی که بی اعتناست بحث های فراوانی ] درباره طرح یا لایحه مورد نظر[ صورت می گیرد». (همان:۱۷۲)
وی برای تضمین قدرت مطلق خود،روزنامه های مستقل را تعطیل کرد و مصونیّت پارلمانی نمایندگان را سلب کرد و حتی احزاب سیاسی را از بین برد و قدرت سیاسی را منحصراً در دست گرفت، وی که در ابتدا با پشتیبانی اصلاح طلبان بر روی کار آمده بود اندک اندک همه آنها را از صحنه سیاسی بیرون کرد این اقدامات به نحوی بود که حتی فعالیت حزب تجدّد را که صادقانه از رضاشاه حمایت می کرد، غیرقانونی دانست،وی حتی فعالیت دانشجویان ایرانی خارج از کشور را زیر نظر داشت «رضاشاه با قبضه کردن قدرت در ید بلامنازع خود، همه نیروهای سیاسی و مخالفان داخلی اش را سرکوب کرد و راه را برای برقراری یک نظام کاملاً خودکامه هموار کرد».( آوری،۱۳۶۳:۱۸) « رضاشاه کمترین اعتقادی به اصول دموکراسی و حکومت مشروطه پارلمانی نداشت ولی برای حفظ ظاهر، انتخابات مجلس را بدون وقفه انجام می داد» (طلوعی،۱۳۷۷:۱۲۸)
ج- ریشه کن کردن هویت های قومی:
رسم های سنتی و آداب و رسوم و هویت قومی برای پادشاهی خود رأی و دیکتاتور همچون رضاشاه که هدفش ایجاد جامعه ای مدرن و شبه غربی بود به عنوان یک عامل بازدارنده برای رسیدن به قافله تمدّن به حساب می آمد به همین جهت وی بر آن شد تا این رسم و سنت ها را ریشه کن سازد، برای منظور این منظور« در سال ۱۳۰۷ مجلس نیز لباس های محلی سنتی را غیر قانونی و افراد ذکور بزرگسال را به جز روحانیون رسمی به پوشیدن لباسهای مدل غربی و (کلاه پهلوی) موظّف کرد».(آبراهامیان،۱۳۷۷:۱۷۸) پس از هشت سال، کلاه بین المللی، کلاه نمدی اروپایی جایگزین کلاه پهلوی شد«رضاشاه این کلاه لبه دار را نه فقط با هدف ریشه کردن هویت های قومی،بلکه برای مقابله با نمازگزاران مسلمان که هنگام نماز می بایست سجده کنند انتخاب کرد».( همان،۱۷۸)، حکومت همچنین در تلاش برای کاهش تمایزات اجتماعی و یک دست کردن جامعه، عناوین افتخاری باقی مانده از دوره قاجار همچون میرزا، خان، بیگ، امیر، شیخ و سردار را ملغا کرد،اداره شهر ها آنگونه سازماندهی شد که کلانتران شهری، کدخدا ها و دیگر مسؤلان نظام قدیمی محله از بین رفت، به تبلیغ از ماشین تبلیغاتی ایتالیایی فاشیست و آلمان نازی، انجمنی ایجاد شد تا با بهره گرفتن از مجله، کتاب، روزنامه، اعلامیه و سایر برنامه ها آگاهی مردم را افزایش دهند، علاوه بر اینها «رضا شاه برای هدف خود اسامی برخی مکانها را تغییر داد مثلاً عربستان به خوزستان، استرآباد به گرگان، سلطانیه به اراک و محمره به خرمشهر تغییر نام یافتند وی حتی در سال ۱۳۱۳ دستور داد که از این پس نام (ایران ) جای (پرسیا) را خواهد گرفت» (همان:۱۷۸)
د- تضعیف قبایل و سرکوب عشایر:
در دوران حکومت رضاشاه در مورد ایلات و عشایر اقدامات نظامی گذشت، همچنان دنبال می شود «رضاشاه با شکست دادن قبایل تلاش می کرد تا با توسعه پاسگاهها در آن نواحی و خلع سلاح کردن افراد مسلح، به سربازی فرستادن جوانان قبایل، تضعیف رؤسا،محدود کردن کوچ های سالانه و راندن عشایر به درون روستاهای نمونه قدرت مسلط و پایدار خویش را تضمین کند،مانند بیشتر شهرنشینان خاورمیانه، رضاشاه نیز بر این عقیده بود که قبایل،وحشیانی ناهنجار،سرکش، غیر مولد و بی سواد هستندکه در وضع طبیعی بدوی باقی مانده اند» (آبراهامیان،۱۳۷۷:۱۷۶)
سیاستهای راجع به قبایل با آرزوی دیرینه امپراطوری چند قومی به دولتی واحد با مردمی واحد و یک قوم، یک زبان و یک قدرت سیاسی کاملاً مرتبط بود.انگلیس نیز برای اینکه دولتی قوی، برای حفظ منافع خود به وجود بیاورد، باید کشور را یکپارچه می کرد، در راستای این کار، عشایر نیز بایدمطیع می شدند و حکومت ملوک الطوایفی برچیده می شد«سلطه دولت مرکزی بر مناطق عشایر نشین و ناگزیر ساختن آنان به اطاعت از شاه، از اولویت خاصی برخوردار بو.د پس عشایر سرکوب و خلع سلاح شدند و مناطق عشایری به زیر سلطه ارتش درآمد خوانینی که ایستادگی کردند یا در گوشه زندان مردند یا به دار آویخته شدند».( آوری،۱۳۶۳:۲۰).
ارتش نوین ایران که در جنگ جهانی اول و اشغال نظامی ایران به هیچ وجه نتوانست از مرزهای کشور دفاع نماید، در سرکوب عشایر بسیار موفق عمل کرد.
ه – کشف حجاب:
در سال ۱۳۱۳، پس از دیدار رضا شاه از ترکیه و دیدن اقدامات مصطفی کمال، این بار حکومت برای بهبود موقعیّت زنان و همچنین حرکت در مسیر غربی کردن کشور، دست به اقدامات جدیدی زد، مؤسسات آموزشی به ویژه دانشگاه تهران درهای خود را به روی دختران وپسران باز کرد، اماکن عمومی مانند سینماها، کافه ها، هتل ها در صورت تبعیض قائل شدن بین زن و مرد باید جریمه های سنگینی را می پرداختند و مهمتر از همه این ها، رضاشاه دستور کشف حجاب داد و پوشیدن چادر را ممنوع ساخت.« پس از سال ۱۳۱۴ مقامات عالی رتبه اگر با همسران بدون حجاب خود در میهمانی های رسمی حضور نمی یافتند احتمالا” مقام خود را از دست می دادند حتی کارکنان رده پایین حکومت نیز مانند رفتگران، اگر همراه زنان بی حجاب خود در خیابانهای اصلی به گردش نمی پرداختند جریمه و مجازات می شدند».(آبراهامیان،۱۳۷۷:۱۷۹)این اقدامات رضاشاه با واکنش گسترده مردم و روحانیون مواجه شد.
و-تغییر نظام آموزش و پرورش:
رضا شاه در جهت ایجاد جامعه ای مدرن نظام آموزش و پرورش را نیز تغییر داد، نظام آموزشی در دوره حکومت وی، تقلیدی از مدارس اروپایی بود« نظام جدید نوعی تحصیل چاره ناپذیر و نو را عرضه کرد».( آوری،۱۳۶۳:۴۸) در بین اصلاحاتی که حکومت رضا شاه انجام داد«اصلاحات آموزشی مؤثرترین اصلاحات بود».(آبراهامیان،۱۳۷۷:۱۸۰)اما ضعف این سیستم در این بود که به طور کامل در انحصار دولت بود هرچند که شمار بسیاری از فارغ التحصیلان دبیرستانها و دانشکده ها به صورت کارمندان اداری، تکنسین حرفه ای،مدیر، آموزگار، قاضی، پزشک و یا استاد دانشگاه به بخش خدمات دولتی وارد می شدند اما حاصل این کار گسترش بوروکراسی دولتی شد «در تصمیم رضاشاه برای اصلاح نظام آموزش و پرورش نیت ضمنی او، تضعیف روحانیت بود زیرا آموزش و پرورش تا زمان انقلاب مشروطه در دست روحانیون بود،اما غیر مذهبی کردن و غربی کردن کشور به موازات یکدیگر صورت می گرفت».( آوری،۱۳۶۳:۶۵)
مواردی که ذکر گردید خلاصه ای از اقدامات رضاخان در دوران شانزده ساله سلطنتش بود .کسروی در رشته مقالاتی که در سال ۱۳۲۱ منتشر شد دیدگاه متغیر نسل معاصر خود را نسبت به رضاشاه بیان می کند« وی اقدامات رضاشاه را در تمرکز دولت، آرام کردن قبایل، محدود کردن روحانیت،کشف حجاب، لغو القاب اشرافی، اجرای نظام سربازگیری،تضعیف قدرتهای فئودال، تلاش برای همگون ساختن جمعیّت و تأسیس مدارس در شهرها و صنایع جدید بسیار ارج می نهد ولی او را به دلیل پایمال کردن قانون اساسی مشروطه و ترجیح ارتش بر سایر نهادهای دولتی،گردآوری ثروت شخصی، غارت اموال مردم، کشتار روشنفکران مترقّی و افزودن شکاف میان داراها و ندارها سرزنش می کند».(کسروی،۱۳۲۱:۲-۴)
نتیجه تمام این اعمال و حوادث را می توان به صورت ویزگی های زیر فهرست وار بیان کرد:«
۱-استبداد سیاسی و اعمال حاکمیت مطلق در همه شئون مملکت
۲-ضدیت با همه سنت ها و معتقدات مذهبی جامعه زیر پوشش مبارزه با کهنه پرستی و ارتجاع
۳-غربی کردن ایران از جمیع جهات
۴-تبلیغ و ایجاد روحیه فرد پرستی و القایی تقدّس مفهوم سلطنت و در نتیجه قداست شخص شاه و ایران پرستی افراطی(شوونیسم) و پیوند خوردن مفهوم وطن، یا به تعبیر آن روز((میهن)) با مفهوم شاهنشاهی با شخص شاه،
۵-تأکید ابرام آمیز با تاریخ و افتخارات ایران پش از اسلام و القای نوعی عرب ستیزی و فرنگی مآبی».
(یاحقی،۱۳۷۶:۸۶)
اما سرانجام«حکومت رضا شاه، با همه زیرکی «حیله گری» و نوآوری در صنعت کشاورزی، رخت و لباس،راه سازی، پل سازی و … ایجاد خفقان و سرکوب هر نوع آزادی بیان و اندیشه و طرد مردم و بخش های از روشنفکران، تخم نفرت و کینه را در دل مردم کاشت، چندان که وقتی غریبه های اروپایی، او را در شهریور ۱۳۲۰ از ایران بیرون کردند، مردم جشن گرفتند».( لنگرودی،۱۳۷۰:۱۷۹) سفیر آمریکا نیز در این مورد می گوید:«سرنگونی و سرانجام مرگ رضاشاه در تبعید، که در آخرین سال های پادشاهی به مستبدی حریص، بی رحم و مرموز تبدیل شده بود، کسی را متأسف و متأثر نکرد». (آبراهامیان،۱۳۷۷:۲۰۳)سقوط رضا شاه در واقع پایان دوران سیاست مهار دولتی بود.

کیفیت تسهیم اطلاعات به توانایی شرکت جهت تسهیم دانش تجاری در درون سازمان به شیوه ای اثربخش و کارا اشاره دارد(سازور و دیگران، ۱۳۹۰).
پ: کیفیت اطلاعات:
کیفیت اطلاعات به عنوان عاملی اطلاق شده است که بر این امر که یک کاربر به یک پیام خاص توجه می­ کند یا نه، اثر می­گذارد(انصاری و دیگران، ۱۳۸۹).
ت: استفاده از اطلاعات:
نحوه استفاده از اطلاعات به معنی سرعت و دقت در تقسیم اطلاعات کارا و مفید از اطلاعات بی مورد و بکارگیری این اطلاعات به موقع و در دسترس می باشد(نیکومرام، ۱۳۹۱).
ث: استقرار سیستم هوش تجاری:
به معنی تسهیل و تجهیز امکانات سازمان برای استقرار یک سیستم الکترونیکی در مسیر پیشبرد اهداف اطلاعاتی تجاری و تمایل به استفاده از آن در ارتباط با شرکای تجاری و مشتریان برای کسب فرصت می­باشد(رودپشتی و دیگران، ۱۳۹۲).

۱-۸-۲ تعاریف عملیاتی:
الف: کیفیت سیستم:
- استقرار سیستم هوش تجاری باعث دسترسی آسان به داده ها مربوط به کسب و کار و فرصت های رقابتی می شود.
- استقرار سیستم هوش تجاری باعث افزایش رضایت کارکنان از غنای اطلاعاتی مربوط به کل فعالیت های تجاری می شود.
- استقرار سیستم هوش تجاری باعث ایجاد یک پایگاه داده برای کل شرکاهی تجاری از نیازهای مشتری و فرصت های جدید کسب و کار می شود(آلیس و دیگران، ۲۰۱۴).
ب: تسهیم اطلاعات:
- استقرار سیستم هوش تجاری باعث سریعتر شدن جریان اطلاعات بین سازمان و شرکای تجاری می شود.
- استقرار سیستم هوش تجاری باعث ارتقای درجه اعتماد و اعتبار اطلاعات در جریان بین حلقه های تجاری بانک می شود.
- استقرار سیستم هوش تجاری باعث بالارفتن حجم اطلاعات مورد نیاز در مواقع ضروری می شود (آلیس و دیگران، ۲۰۱۴).
پ: کیفیت اطلاعات:
- استقرار سیستم هوش تجاری باعث شفاف شدن اطلاعات مربوط به کسب و کار و تجاری می شود.
- استقرار سیستم هوش تجاری باعث دسترسی سریع و باکیفیت به اطلاعات رقبا بازار خواهد شد.
- استقرار هوش تجاری باعث بهتر شدن و قابلی اعتماد تر شدن اطلاعات مربوط به نیازها و خواسته های مشتریان می شود(آلیس و دیگران، ۲۰۱۴).
ت: نحوه استفاده از اطلاعات:
- استقرار سیستم هوش تجاری باعث استفاده به موقع از اطلاعات مورد نیاز می شود.
- استقرار هوش تجاری باعث استفاده بهینه از اطلاعات تجاری و فرصت های بازار خواهد شد.
- با استقرار سیستم هوش تجاری، نحوه درست استفاده از اطلاعات برای کارکنان آسان­تر و راحت­تر می­ شود(آلیس و دیگران، ۲۰۱۴).
ث: استقرار سیستم هوش تجاری:
- بانک ما به استقرار یک سیستم هوش تجاری احتیاج دارد.
- مدیران و کارشناسان بانک جلسات و کنفرانس های زیادی برای آموزش کارکنان جهت بکارگیری سیستم هوش تجاری برگزار می کنند.
- بانک ما به ارتباط الکترونیکی با شرکای تجاری و مشتریان جهت کسب اطلاعات تجاری نیاز دارد.
- بانک ما درصدد است که سیستم هوش تجاری را در سرتاسر شعب بانک مستقر کند(آلیس و دیگران، ۲۰۱۴).
فصل دوم
مبانی و پیشینه پژوهش
۲-۱ مقدمه:
هوش تجاری مجموعه توانایی ها، تکنولوژی ها، ابزارها و راهکارهایی است که به درک بهتر مدیران از شرایط کسب و کار کمک می کند. یک سیستم هوش تجاری بر اساس استاندارد ویژگی های خاصی دارد: استاندارد شامل ویژگی های وظیفه مندی، قابلیت استفاده، قابلیت اطمینان، کارایی وقابلیت پشتیبانی است. بقا و پیشرفت صنعت بانکداری و خدمات مالی در سایه یک محیط تراکنشی و مبادله ای امن میسر است(محقر و دیگران، ۱۳۸۷). در مواجهه با اقتصاد نامطمئن جهانی، مقررات سخت گیرانه و توقع مشتریان، متخصصان بانکی ناگزیر از به کارگیری راهکار توسعه استراتژی حفظ اعتماد مشتریان موجود و به دست آوردن مشتریان جدید هستند. جهت موفقیت در امر بانکداری و سرمایه گذاری مالی، بانکها باید مشتریان سودآور را شناسایی و حمایت کنند. همچنین در بهبود وضعیت عملیات در سطح کاربران بکوشند و با نظارت بر هوش کسب و کار عمل گرا به درک و بهبود عملکرد نمونه کارها با ابزارهای هوش تجاری بپردازند. هوش تجاری واقعی می تواند امکان رشد و اطمینان از موفقیت در سرمایه گذاری بانک را پشتیبانی کند(سازور و دیگران، ۱۳۹۰).
هوش تجاری مجموعه تواناییها، تکنولوژی ها، ابزارها و راهکارهایی است که به درک بهتر مدیران از شرایط کسب و کار کمک می کند. ابزارهای هوش تجاری، دیدگاه هایی از شرایط گذشته، حال و آینده را در اختیار افراد قرار می دهد. با پیاده سازی راهکارهای هوش تجاری فاصله موجود بین مدیران میانی و مدیران ارشد و حتی کاربران نهایی از دیدگاه ارتباط اطلاعاتی از میان خواهد رفت و اطلاعات مورد نیاز مدیران در هر سطح، در لحظه و با کیفیت بالا در اختیار آنها قرار خواهد گرفت. همچنین کارشناسان و تحلیل گران می توانند با بهره گرفتن از امکانات ساده، فعالیتهای خود را بهبود بخشند و به نتایج بهتری دست پیدا کنند(فرهادی، ۱۳۸۸). در واقع هوش تجاری بر مبنای یک هدف ساده پیاده سازی می شود: «بهبود کارایی با ایجاد بستر مناسب برای تصمیم سازی در سازمان». هنگامی که دیدگاه مدیران نسبت به داده های سازمانی کامل وجامع است، می توان به تصمیمات اتخاذ شده اطمینان کامل داشت و مطمئن بود این تصمیمات سازمان را در شرایط رقابتی حفظ میکند و همچنین اهداف تعریف شده سازمان به دست خواهد آمد(قاسمی، ۱۳۹۰).
هوش تجاری، نه به عنوان یک محصول و نه به عنوان یک سیستم، بلکه به عنوان یک معماری و رویکردی جدید موردنظر است که البته شامل مجموعه ای از برنامه های کاربردی و تحلیلی است که به استناد پایگاه­های داده عملیاتی و تحلیلی به اخذ تصمیم و کمک به تصمیم گیری برای فعالیت های هوشمند تجاری و کسب و کار می پردازند.
۲-۲ بیان مسأله:
در پاسخ به این سوال که هوش تجاری یا هوش رقابتی یا هوش سازمانی یا هوش کسب و کار، از چه طریقی بدست می آید؟ و چگونه یک سازمان میتواند به سمت هوشمندی پیش برود تحقیقات و پژوهش های خوبی صورت گرفته است و ابزارهای بسیار متنوع و مناسبی برای این منظور خلق شده و توسعه یافته اند، اما پرسشی که همواره در این زمینه مطرح بوده است، در خصوص لزوم بکارگیری این ابزارها در عصر فناوری اطلاعات(بادمی، ۲۰۱۳)، زیرساخت های لازم برای بهر برداری لازم از این ابزارها و روش درست استفاده از آنهاست. فناوری اطلاعات ابزارهای مختلفی را در عرصه های مختلف در اختیار ذینفعان قرار داده است و برای استفاده از این ابزارها، لازم است که ابتدا یک همسویی و مشارکت استراتژیک و موثر میان کسب و کار و فناوری اطلاعات در سازمان شکل بگیرد تا از این رهگذار، فناوری اطلاعات وارد چرخه مدیریت و بهبود کسب و کار گردد(دارینگتئن، ۲۰۱۳). این همسویی و مشارکت منجر به تغییر فرهنگ سازمانی، و بهبود روند اجرای فرایند های حیاتی سازمان ها میگردد و در نهایت منجر به ایجاد سازمانی هوشمند و یادگیرنده میگردد. هوش تجاری از آنجایی که مستقیما با داده ها و اطلاعات سروکار دارد و ویژگی اصلی آن کشف و استخراج و نمایش دانش آشکار  و پنهان موجود در این داده ها و اطلاعات ظاهرا قدیمی و زائد است، نیاز به ایجاد بستر و زیرساخت فنی دارد(گاپتا، ۲۰۱۳). زیر ساختی که بتواند داده های موجود در زیر سیستم های جزیره ای یک سازمان را که با چهارچوب ها و ابزارهای متفاوتی توسعه یافته اند، تجمیع و یکپارچه کند وزمینه بروز هوشمندی را در سازمان مهیا کند. اما برای حرکت به سمت ایجاد زیر ساخت ها، نیاز به ارزیابی آمادگی سازمان برای بکار گیری این ابزارها وجود دارد. متاسفانه بسیاری از شکست هایی که در پروژه های استقرار هوش تجاری در سازمان ها مشاهده شده است، بدلیل عدم وجود آمادگی سازمانی برای پذیرش و اعمال تغییرات مورد نیاز در سازمان هاست. حتی در برخی موارد ارزیابی آمادگی سازمان، میتواند منجر به اخذ تصمیماتی گردد که نه تنها باعث تسهیل روند استقرار هوش تجاری در سازمان گردد، بلکه باعث اثربخشی بیشتر آن نیز باشد(کارتیکا، ۲۰۱۲).
به عنوان مثال استقرار نظام مدیریت دانش و تلاش برای به حرکت درآوردن چرخه خلق دانش و جمع آوری دانش پنهان سازمان  که امروزه بزرگترین سرمایه سازمان هاست، و ایجاد فرایند تبدیل آن به دانش صریح و بالعکس و ترکیب دانش ها با یکدیگر که منجر به بروز خلاقیت و ایجاد حکمت در سازمان میگردد، میتواند زیر بنای محکمی برای استقرار هوش تجاری باشد. در واقع میتوان گفت استفاده کامل از ابزارهای هوش تجاری، در گرو استقرار مدیریت دانش در سازمان هاست و تحقق مدیریت دانش، متضمن هوشمندی سازمان هاست.
۲-۳ اهمیت و ضرورت پژوهش:
ضرورت استقرار هوش تجاری در سازمان ها در عصر دانایی و در جامعه اطلاعاتی از ابعاد مختلف قابل بررسی است، از دیدگاه مدیریت ارشد استفاده از ابزارهای هوش تجاری برای تحلیل وضعیت جاری سازمان، تعیین اهداف کوتاه مدت، بلند مدت و کنترل شاخص های عملکرد ضروری بنظر میرسد ، از دیدگاه مدیریت اجرایی برای اتخاذ تصمیمات در فضاهای عدم اطمینان و ابهام و پیش بینی و تخمین نتایج اتخاذ تصمیمات،  از دیدگاه مدیریت مالی برای رصد کردن و کنترل گزارش های مالی و شاخص های عملکردی، از دیدگاه مدیریت زنجیره تامین برای کنترل و بهبود روابط با تامین کنندگان و شرکاء سازمان، از دیدگاه مدیریت ارتباط با مشتریان برای شناسایی، دسته بندی، سیاستگذاری و بهبود ارتباط با مشتریان سازمان و…(هاچتی، ۲۰۱۲). با توجه به تحقیقات انجام شده، ضرورت های استفاده از هوش تجاری در سازمان ها را می­توان بصورت زیر دسته بندی کرد.
۱- مهمترین نیاز یک مدیر، داشتن اطلاعات دقیق برای اتخاذ تصمیم درست است عوامل زیر در تصمیم گیری استراتژیک یک سازمان مؤثر می باشند:
- دسترسی، جمع آوری و پالایش داده ها و اطلاعات مورد نیاز
- پردازش، تحلیل و نتیجه گیری بر اساس دانش
- اعمال نتیجه و نظارت بر پیامدهای اجرای آن(کوتنکویس و دیگران، ۲۰۱۴).
سازمان هایی با مدیریت قدیمی که از هوش سازمانی استفاده نمی کنند در تصمیم گیری ها معمولاً با مشکلات مختلفی روبرو هستند از جمله داشتن داده های حجیم، پیچیدگی تحصیل آنها و عدم توانایی پیگیری فرآیندها و نتایج تصمیمات گرفته شده و لذا تصمیمات اشتباه در این سازمان ها نتایج خود را به طور روشن نشان نمی دهد و یا دیرهنگام نشان می دهد این سازمانها نگاهی جامع از وضعیت جاری و آینده خود ندارند(داگلاسی، ۲۰۱۰).
۲- ضرورت دیگر استفاده از هوش سازمانی، نیاز به مدیریت دانش در سازمانها است. سازمانها نیاز به مدیریت هوشمند اسناد و مدارک خود دارند همچنین داده های مؤسسات تحقیقاتی که به منزله دارایی اصلی آن سازمانها می باشند نیاز به مدیریت دارد. هوش سازمانی باعث مدیریت بهتر این داده ها می شود(ریزادا، ۲۰۱۲).
از آنجا که سازمانها نیاز دارند خودشان را با دانش روز تطبیق داده و همواره بروز باشند و خود را بر اساس شرایط مخاطبین و بازار و شرایط جدید خارج از سازمان هماهنگ سازند بحث آموزش مستمر کارکنان و حافظه سازمانی در نگهداری و استفاده از آموزش های سازمانی بسیار پر اهمیت است و هوش سازمانی به عنوان یک ضرورت در اینجا مطرح می شود و باعث افزایش بهره وری آموزشی و حفظ دانش سازمان می­ شود
۲-۴ پیشینه پژوهش:
- راهنمای رودپشتی و دیگران(۱۳۹۲) پژوهشی با عنوان سنجش تاثیر سیستم اطلاعات حسابداری مدیریت مبتنی بر پشتیبانی تصمیم و هوش تجاری بر عملکرد مالی واحدهای اقتصادی انجام دادند. اخیرا در سیستم اطلاعات حسابداری مدیریت مدیران کاربرد سیستم های اطلاعاتی حسابداری که توانمند برای پیش بینی یا ساختاربندی اطلاعات و داده های اولیه اند را خواهانند که با بهره گرفتن از فرایند سیستم های پشتیبان تصمیم و هوش تجاری به این مهم می توان دست یافت. در این مقاله با مرور ادبیات موضوعی پشتیبانی تصمیم و هوش تجاری با رویکرد کاربرد در سیستم اطلاعات حسابداری مدیریت نسبت به سنجش الگو اقدام شد و سپس به منظور سنجش تاثیر وجود این سیستم بر عملکرد مالی از واحدهای اقتصادی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نمونه گیری متناسب گردید. در ادامه با بهره گرفتن از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی به مولفه های الگوی پشتیبان تصمیم و هوش تجاری وزن دهی شده و با توزیع پرسشنامه کتبی و مصاحبه سطح پشتیبانی تصمیم و هوش تجاری در سیستم اطلاعات حسابداری مدیریت هر یک از واحدهای اقتصادی مورد نمونه اندازه گیری شد. نمونه مورد مطالعه در سه گروه شرکتها با سطح سیستم اطلاعات حسابداری مدیریت مبتنی بر پشتیبانی تصمیم گیری و هوش تجاری قوی، متوسط و ضعیف طبقه بندی گردید و با بهره گرفتن از آزمون همبستگی ارتباط معنی داری هر یک از متغیرهای حسابداری مدیریت با معیارهای عملکرد مالی بازده سرمایه گذاری و بازده حقوق صاحبان سهام مورد سنجش قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان می دهد ارتباط معنی داری بین سیستم اطلاعات حسابداری مدیریت مبتنی بر پشتیبانی تصمیم و هوش تجاری در سطوح مختلف با متغیرهای عملکرد وجود دارد.
- حقیقت منفرد و شعبان(۱۳۹۱) در پژوهشی با عنوان بررسی اثر ابعاد محتوایی سازمان بر اثربخشی هوش تجاری با توجه به نقش مدیریت دانش مطالعه موردی: بانک سامان به این نتجیه رسیدند. در این پژوهش به بررسی تاثیر ابعاد محتوایی سازمان (فرهنگ، تکنولوژی، استراتژی) بر اثربخشی هوش تجاری با توجه به نقش تعدیل کننده مدیریت دانش پرداخته شده است. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر مدیریت دانش بر ارتباط بین ابعاد محتوایی سازمان و اثربخشی هوش تجاری است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی پیمایشی و از نظر روش جمع آوری اطلاعات یک تحقیق میدانی محسوب می شود و روش نمونه گیری نیز روش تصادفی ساده و ابزار گردآوری داده ها نیز پرسش نامه و مراجعه به اسناد و مدارک بوده است. جامعه آماری در این پژوهش کلیه مدیران و کارشناسان بانک سامان شعب شمال تهران می باشد. ابزار اندازه گیری متغیرهای پژوهش، پرسش نامه بوده که بر اساس مولفه های متغیرهای پژوهش طراحی شده است. به منظور بررسی داده های گردآوری شده، از آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون کولموگروف- اسمیرنوف، آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون فریدمن) استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر ارتباط مثبت و معنادار بین ابعاد محتوایی سازمان و اثربخشی هوش تجاری و همچنین نشان دهنده آن است که مدیریت دانش به عنوان یک متغیر تعدیل گر ارتباط بین ابعاد محتوایی و اثربخشی هوش تجاری را تقویت می کند.
- نیکو مرام و محمودی(۱۳۹۱) پژوهشی با عنون سنجش تاثیر سیستم اطلاعات حسابداری مدیریت مبتنی بر پشتیبانی تصمیم و هوش تجاری در تصمیم گیری مدیران واحدهای اقتصادی انجام دادند.

بدیهی است دولت با هر مبنای فکری ، جهت برقراری نظم ، ضرورت دارد و هرج و مرج به ضرورت عقل و فطرت مطرود است و در سایه اقتدار دولت و برقراری نظم ، تمدن شکل میگیرد و آسایش و امنیت رخ می نماید .
در حقیقت ، تمدن همان نظم اجتماعی است که خلاقیت و ابداع در سایه آن امکان پذیر است و در مقابل ناامنی و هرج و مرج موجب نابودی تمام مظاهر زندگی انسانی است که جامعه را به سوی نابودی سوق می دهد .
بنابراین ، زمان دقیق تشکیل دولت و کشور و تحقق جرایم جاسوسی و خیانت در تاریخ به خوبی معلوم نیست . در کتاب « جاسوسی و ضد جاسوسی » درباره به وجود آمدن جاسوسی در تاریخ ، چنین آمده است :

جاسوسی به همراه پنهان کاری هستی یافته ، به عبارت دیگر به همراه نوع بشر انسان های اولیه که در کمین شکار می نشستند پنهان کاری می کرده اند ، درست مثل حکومت هایی که از تکنولوژی پیشرفته خود حفاظت می کنند و یا تسلیحات خود را مخفی می دارند و هر بار که یک گروه یا یک ملت سدی از اسرار به دور خود می کشد دیگر گروه ها و دیگر ملت ها بعضی به قصد سلطه جویی و غالبا به منظور دفاع می کوشند در آن رخنه ای ایجاد کنند متون بسیاری بر باستانی بودن فعالیت های جاسوسی مهر تایید نهاده اند .
تورات ، داستان روسای قبایلی را که موسی برای شناسایی سرزمین کنعان فرستاده برای ما حکایت می کند و از ماموران یوشع در شهر اریحا و بسیاری جاسوسان کمتر شناخته شده دیگر در لابه لای اوراق این کتاب مقدس نام برده شده است.
هردوت شرح مفصلی در مورد ترفندهای زوبیر ، این که چگونه توانست بایترنگ دروازه ی بابل را به روی داریوش بگشاید نوشته است . کتیبه های معبدالقصدر و آبیدوس می گویند چگونه هرتمس سوم به مدد جاسوسان خود توانست نبرد مجدّو ( استحکامات باستانی واقع در اسرائیل کنونی) را به پیروزی به پایان برد. مورخین رومی نحوه استفاده اینبال شیبیون ( سردار رومی ۲۳۵ – ۱۸۳ قبل از میلاد ) افریقایی و سزار را از تکنیک های اطلاعاتی برملا کرده اند .در قرون وسطی ، فیلیپ اوگوست ، فیلیپ لوبل و لوئی یازدهم فوجی از جاسوسان را تربیت می کردند در حالی که مغول ها نخستین سرویس های اطلاعات واقعی را ایجاد می کردند .^[۳۱]
به هر حال در این گفتار تحولات تاریخی جرم جاسوسی در تاریخ ایران و تمدن اخیر اروپا مورد بررسی قرار می گیرد.
الف : جاسوسی از قرن پنجم تا هیجدهم میلادی
۱- ایران
مدارک موجود تاریخی گویای آن است که حتی پس از ظهور اسلام در سرزمین ایران و در دوره سلجوقیان ، غزنویان ، خوارزمیان و… کسانی که بر ضد دولت یا مذهب قیام می کردند غالبا به شدیدترین نحو اعدام می شدند و گاه در حبس ، مجرد تحت مراقبت مامورین و زندانبان قرار می گرفتند .^[۳۲]
از زمان های قدیم ، دولت ها سعی در گسترش سلطه خود بر مردم داشتند . اولین دخالت دولت ها برای برقراری جرایم عمومی بود به این معنا که اعمالی را با صرف نظر از وجود مدعی خصوصی تحت تعقیب قرار می دادند و برای آن مجازات های سختی معین می کردند از آن جمله جرایمی چون خیانت به میهن ، فرار از مقابل دشمن ، توطئه علیه پادشاه و غیره بود .^[۳۳]
با این که پادشاهان صفویه ظاهری مذهبی داشتند و خود را حافظ دین و مجری احکام اسلام نشان می دادند ولی مجازات های خشن و غیر اسلامی در زمان آنان رواج داشت .این مجازات ها و شکنجه ها در عهد صفویه آن چنان شدت یافت که اکثر مورخینی را که شاهد عینی این قضایا بوده اند به تعجب وا داشته است . به عنوان مثال ، در خصوص شاه اسماعیل صفوی و مجازاتی که وی برای یکی از مخالفان خود به نام شیبک خان در نظر گرفته ، نوشته اند :
به دلیل کینه سختی که شاه از وی در دل داشت پس از دستگیری وی ، به صوفیان فرمان داد جسدش را خوردند و سرش را از تن جدا کرده و سپس پوست سرش را پر از کاه نمودند و…^[۳۴]
همچنین نقل شده که در زمان شاه سلطان محمد صفوی ، شخص قلدری را که به دعوی سلطنت برخواسته بود به فرمان شاه ، قبای باروت ها پوشانیدند و آتش زدند .
روش فوق در شکل وحشیانه تر در سلطه قاجار ادامه یافت و کسانی که اندک مخالفتی با خواندان سلطنت یا شاه داشتند به عنوان خائن به دین و مملکت مورد شدیدترین مجازات ها قرار می گرفتند . مجرمین را مصلوب می کردند . در دهان توپ می گذاشتند ، زنده به گور میکردند ، شیئی تیز به قسمت سفلای بدن آن ها فرو می نمودند و ….^[۳۵]
کشتارهای بی رحمانه و ناشی از قساوت قلب آقا محمد خان و به دنبال آن یک یک پادشاهان قاجار ، از در آوردن چشمان مظلومان و اعدام میرزا رضای کرمانی – که به سبب اهانت ناصرالدین شاه به سید جمال الدین اسد آبادی و تبعید وی از ایران و فسادهای دیگرش میرزا رضا وی را به قتل رساند و سرانجام خود اعدام شد^[۳۶] – تا قتل خادم و مصلح بزرگ آن زمان ، میرزا تقی خان امیرکبیر ، نشان دهنده خوی ددمنشانه حکام قاجار است .
۲- اروپا
در اروپا پس از قرن پنجم و تا قرن چهاردهم میلادی ، هنگام طبقه بندی جرایم ،جاسوسی و خیانت به کشور در رده اولین و مهمترین جرایم قرار داشت و از زمره گناهان کبیره محسوب می شد که شامل جرایم افسران و شاغلین به خدمت عمومی بود .
گارو در این باره می گوید :
جرایم تا سال ۶۷۴ هجری میلادی این گونه تقسیم می شد :
الف ) جرایم افسران و شاغلین به خدمت عمومی
ب ) گناهان کبیره یعنی جرایمی که رنگ سیاسی داشت و موضوع آن جمله به صلح و امنیت عمومی بود با توسل به زور و قدرت
ج ) ربودن اشخاص
د ) جرایم خونین
ه ) ضرب و جرح
و ) جرایم منافی اخلاق ^[۳۷]
در قرن پنجم میلادی دو نوع حقوق کاملا متفاوت ظاهر شد که یکی حقوق ژرمن و دیگری حقوق کامن لا، که هر دو از شاخه های بزرگ حقوق آرین بودند – که این دو شاخه از منابع مهم حقوق و قانون فرانسه هستند – رده بندی فوق از حقوق رومی – ژرمنی اقتباس شده بود . در آن زمان جرایم جاسوسی و خیانت به کشور و مستقیما وسیله امپراتور یا عمّال او مورد رسیدگی قرار گرفته و مجازات می شد .
بعد از قرن چهاردهم با جرایمی از قبیل جاسوسی و خیانت به کشور با شدت عمل بیشتری برخورد می شد این جرایم تحت عنوان جرایم علیه سلطنت که شامل سوء قصد علیه شاه یا نزدیکان وی و اعمال ضد حکومت بود ، قرار می گرفت .
در این دوره ، مجازات ها بسیار شدید و تا اندازه ای غیر مدون بود و از مجازات های غیر
انسانی نظیر شقه کردن از طریق بستن به اسب ها رواج پیدا کرد و اصول قوانین جزایی از جمله اصل شخصی بودن مجازات ها رعایت نمی شد ، لذا بستگان و خانواده محکوم نیز به تحمل مجازات محکوم می شدند .
پس از پیروزی انقلاب فرانسه در سال ۱۷۸۹ بسیاری از افراد اعم از سلطنت طلبان و جمهوری خواهان مخالف هیئت حاکمه جدید به پای گیوتین فرستاده شدند و متعاقبا قانون جزای ۱۸۱۰ تحت نفوذ ناپلئون تدوین گشت و برای اولین بار بین جرایم عادی از قبیل قتل و … و جرایم سیاسی از قبیل جاسوسی و خیانت به کشور تفکیک و تمایز مشاهده می شود و در عین حال توطئه که از انواع خیانت ها شناخته می شود و صرفا یک عمل مقدماتی بود را مورد مجازات قرار داد .^[۳۸]
ب : جاسوسی در مکاتب مشهور حقوق جزا
مکاتب مختلفی که در قرن هیجدهم به وجود آمدند ، عموما با اصلاح قوانین و رعایت اصول کیفری از قبیل ، اهل تساوی همگان در برابر دستگاه عدالت ، شخصی نمودن جرم و مجازات حذف حداقل و حداکثر مجازات ها و حذف مجازات اعدام تاسیس و پذیرش هیئت منصفه در محاکمات جزایی ، در صدد برطرف کردن بی عدالتی ها و اصلاح مجازات ها بودند .
با نفوذ عقاید مکاتب حقوق جزا در قرن هیجدهم به تدریج مجازات مجرمین سیاسی که از مصادیق آن جاسوسی و خیانت به کشور بود دست خوش تغییرات و تحولات گوناگون گردیده و بعد از انقلاب کبیر فرانسه این فکر رواج پیدا کرد با این دسته از مجرمان با ارفاق بیشتری برخورد گردد و موج اصلاح طلبی در حقوق جزا و برخورد مناسب با مجرمین بخصوص مجرمین سیاسی آغاز شد .
برای روشن شدن مطالب فوق ، مبانی و آرای مکاتب مشهور حقوق جزا را به طور اختصار مورد بحث قرار می دهیم و تحولات کیفری مربوط به جرایم جاسوسی و خیانت را ذکر می نماییم . قبل از پرداختن به بحث مکاتب ، اشاره ای به پاره ای از اقدامات دانشمندان در این باره ضروری است .
در اواخر قرن هفدهم و در قرن هیجدهم بر اثر فعالیت های علمی عده ای از دانشمندان ، اثرات شگرفی در اعتقادات مردم نسبت به اعمال مجرمانه به خصوص جنایات سیاسی ، جاسوسی و … به وجود آمد و تالیفات فلسفی آنان توانست تا اندازه ای از شدت برخورد با مجرمین بکاهد . برای محاکمه مجرمین سیاسی ( جاسوسان ، خیانت کاران و … ) مقررات ویژه ای به تصویب رسید .
در این باره از اندیشمندانی نظیر منتسکیو ، ژان ژاک روسو ، ولتر ، بکاریا و غیره می توان نام برد که عصررواج اندیشه این دانشمندان را می توان عصر آغاز اصلاحات در جرایم و مجازات ها نام نهاد .
دکتر صانعی در این باره می گوید :
“منتسکیو در کتاب خود و نامه های ایرانی- از زبان یک ایرانی که به کشور فرانسه مسافرت کرده و شرح مشاهدات خود را از طریق نامه هایی به اصلاح بستگان و دوستان خود می رساند و از نظر آنان مطلع می شود . با طنز و تمسخر به انتقاد مظاهر فرهنگ و اجتماع موجود فرانسه، من جمله جرایم و مجازات های این کشور می پردازد و در نظام فکری اروپای زمان خود تاثیر می گذارد . ولتر عملا در فعالیت هایی که به منظور اصلاح قوانین و مقررات جزایی آغاز شده بود ، شرکت می جوید و سایرین نیز به توسعه فکر اصلاح طلبانه عصر خود کمک می کنند ، ولی شخصی که بیش از همه در پیدایش نهضت های اصلاح طلبانه موثر واقع می شود بکاریای ایتالیایی است.”
چزاره بکاریا جرم شناس و عالم اقتصاد ایتالیایی به سال ۱۷۳۸ در شهر میلان در یک خانواده نجیب زاده به دنیا آمد . در دوران تحصیل با مطالعه آثار منتسکیو علاقه و نبوغ ذاتی اش برانگیخته شد و در نهضت های فکری عصر خود شرکت جست.
در سال ۱۷۶۴ یعنی وقتی فقط ۲۶ سال داشت و با آن که قبلا مطالعه وسیعی در زمینه مسائل حقوقی نکرده بود ، کتاب معروف خود « جرائم و مجازات ها » را منتشر کرد و انقلابی عظیم در دنیای اطراف خویش به وجود آورد . او نظام حقوق جزای عصر خود را به شدت مورد انتقاد قرار داد و کلامش چنان مستدل و نافذ بود که دامنه تاثیرش اروپا را گرفت.^[۳۹]
کشورهای زیادی با الهام از اندیشه های بکاریا اصلاحاتی در حقوق جزای خود به وجود آوردند و حدود ۷۱۰۰موج اصلاح طلبی بر اساس افکار وی در قاره اروپا به وجود آمد.
بکاریا مجازات تبعید را بهترین مجازات برای مرتکبین جرایم علیه دولت یعنی جرایمی از قبیل جاسوسی و خیانت به کشور می دانست و شدیدا مخالف اجرای مجازات اعدام بود و معتقد بود که مجازات اعدام باید لغو شود.
به عقیده بکاریا ، نخستین جرایمی که به دلیل خطرات آن مهمترین جرایم تلقی شدند ، جرایم علیه حکومت بود .^[۴۰]
ژان ژاک روسو در کتاب معروف خود « قرارداد اجتماعی » حق مجازات جامعه و دولت را قرارداد اجتماعی می داند ، زیرا افراد جامعه با دولت به نمایندگی از سوی جامعه قراردادی را منعقد می کند که بر اساس آن دولت مکلف است که در مقابل امتیازات و آزادی هایی که از افراد به سبب قراردادشان با دولت به دست آورده اند در مقابل حوادث و اتفاقات ناشی از اعمال مجرمانه دیگران محافظت نماید.
با توجه به مطالب فوق ، مجرمین به خصوص مرتکبین جرایمی از قبیل جاسوسی و خیانت به کشور با اراده و اختیار خود قراردادی را که با جامعه بسته بودند نقض کرده و چون به حقوق اجتماعی تجاوز کرده اند دیگر عضو جامعه محسوب نمی شوند و بقای جامعه با حیات او سازگار نیست و باید یکی از این دو از بین برود و از آن جا که مصلحت جامعه فوق ، مصلحت جرم است و اوست که تعهد خود را نقض و پیمان شکنی کرده است باید او را به قتل رساند.^[۴۱]
با آن که نظریه قرارداد اجتماعی ژان ژاک روسو مورد قبول بسیاری از دانشمندان قرن هیجدهم به ویژه بکاریا قرار گرفت و وی رساله « جرائم و مجازات ها « را در سال ۱۷۶۴ با الهام از نظریه روسو نگاشت ، در عین حال نظریه بکاریا ، با دیدگاه ژان ژاک روسو در پاره ای از مجازات ها متفاوت است .
تفاوت این دو نظریه ،در مجازات جرایم سیاسی،جاسوسی و خیانت در این است که به نظر بکادیا مجازات اعدام حق نیست ،بلکه ستیز ملی علیه بزهکار است، زیرا ملت نابودی او را ضروری و سودمند تشخیص می دهد.^[۴۲]
اماژآن ژاک رسو معتقد است که طرح این پرسش که “اگر افراد حق ندارند خود را بکشند پس چگونه به هیئت اجتماع حق می دهند آنها را بکشند “اصولا نادرست است.^[۴۳]

 

جدول(۸-۳) پارامترهای مورد استفاده در فلسک اصلاح شده برای پیش بینی تراوایی در MMM

ارائه روش جدیدی برای محاسبه تراوایی لایه میانی
در روش های استفاده شده تا کنون برای محاسبه تراوایی در لایه میانی از فاکتور ثابتی به نام افزایش حجم آزاد (β) استفاده میشود بدین صورت که با افزایش حجم آزاد در دسترس پلیمر FFV تراوایی تمامی گازها با ضریب ثابتی نسبت به مقدار سابق افزایش میابد . با این حال ما در فصل دوم نشان دادیم که با تغییر FFV پلیمر تراوایی گازهای مختلف با الگوهای متفاوتی تغییر میکند . بنابراین برای محاسبه تراوایی درون لایه میانی به جای استفاده از فاکتور (β) از تئوری فوجیتا استفاده میکنیم .
()
برای استفاده از این تئوری با توجه به مقادیر A و B گزارش شده توسط پارک و پائول (جدول ۷-۲) و با داشتن تراوایی گازهای مختلف در پلیمر خالص ، FFV پلیمر خالص را برای هرگاز به صورت جداگانه محاسبه میکنیم . میانگین بدست آمده از FFV را به عنوان FFVپلیمر خالص بدست می آید. با این حال ممکن است FFV پلیمرهای گوناگون در منابع و توسط محققان گزارش شده باشد اما در این روش نیز با تقریب مناسبی FFV پلیمر خالص به دست می آید. در واقع به جای استفاده از فاکتور افزایش حجم آزاد که تراوایی همه ی گازها را با ضریب ثابتی تغییر دهد از فاکتور"ضریب تغییر FFV” (ˈβ) استفاده میکنیم و FFV لایه میانی به عنوان حاصلضرب FFV پلیمر خالص و ˈβ محاسبه میشود.
در رابطه (۱۸-۳) کسر حجم آزاد لایه میانی و کسر حجم آزاد پلیمر خالص میباشد . حال با به دست آمدن FFV لایه میانی تراوایی گازهای مختلف را در این لایه یا استفاده از تئوری فوجیتا و جدول(۷-۲) محاسبه میکنیم . با داشتن تراوایی گازهای مختلف در این لایه ، در پلیمر و در نانوذرات وهمچنین کسر بارگذاری نانوذرات و با تخمین ضخامت لایه میانی میتوانیم تراوایی را در MMM محاسبه کنیم .
با توجه به نتایج حاصل در استفاده از مدل های گوناگون محاسبه تراوایی در MMM در این پژوهش مدل فلسک عملکرد بهتری نسبت به سایر مدل ها دارد بنابراین ما با بهره گرفتن از مدل فلسک یک بار دیگر به محاسبه تراوایی گازهای مختلف در MMM میپردازیم ؛ با این تفاوت که این بار برای محاسبه تراوایی گازهای مختلف در لایه میانی از تئوری فوجیتا و از روش گفته شده استفاده میکنیم .
پس از محاسبه تراوایی در لایه میانی طبق روش گفته شده محاسبات دیگر را برای بدست آوردن تراوایی در MMM همانند بار قبلی که مدل فلسک به کار گرفته شد را انجام میدهیم. پارامترهای استفاده شده توسط مدل فلسک با روش جدیدی بدست آوردن تراوایی لایه میانی در جدول (۹-۳) آمده است.

Φ_z
FFV polymer
β́
δ
ϕ
شماره

۰
۰,۲۹۳۷
۱٫۴
۱٫۳۴
۰
۱

۰,۲۳۱
۰,۲۹۳۷
۱٫۴
۱٫۳۴
۰,۱۱

۰,۵۸۸
۰,۲۹۳۷
۱٫۴
۱٫۳۴
۰,۲۸

۰,۷۵۶
۰,۲۹۳۷
۱٫۴
۱٫۳۴
۰,۳۶

۲

 

مشارکت در فعالیت های مسئولیت اجتماعی شرکت

 

 

 

 

 

۲۲

 

تعداد کل

 

 

 

سؤالات هر بخش از پرسشنامه قبلاً در تحقیقات مورد استفاده قرار گرفتهاند. بنابراین ابتدا سؤالات پرسشنامه بر اساس ادبیات تحقیق مشخص شدند، و توسط اساتید محترم مورد بازنگری قرار گرفتند. و در نهایت پیش آزمون برای ساده و قابل درک شدن پرسشنامه انجام گرفت. متغیرها، شاخصهای تعریف آنها و پشتوانه تحقیقی متغیرها در جدول ۲-۳ آورده شده است.

جدول ۲-۳. شاخص های متغیرهای تحقیق

 

 

متغیرها

 

شاخصهای متغیرهای تحقیق

 

پشتوانه متغیرهای تحقیق

 

 

 

نیرومندی

 

در هنگام کار در این سازمان، احساس میکنم انرژی زیادی داشته و دارای توان مضاعف میباشم.
در این شغل، من احساس می کنم که بسیار توانمند بوده و توانایی انجام هر کاری را دارا میباشم.
هر روز صبح وقتی از خواب بیدار میشوم، از اینکه میخواهم به سر کار برم احساس خوبی به من دست میدهد.
در این شغل، من میتوانم برای ساعتهای متوالی بدون احساس خستگی کار کنم.
احساس میکنم از نظر روحی و روانی توان انجام این کار را دارم.
در کارم، حتی زمانیکه نتایج آنگونه که انتظار دارم؛ نمیباشد، ثابت قدم بوده و با جدیت ادامه میدهم.

 

Schaufeli& Bakker (2006)

 

 

 

جذب

 

وقتی در حال کار کردن میباشم گذشت زمان را احساس نمیکنم.
در هنگام کار آنقدر در آن غرق میشوم که متوجه اتفاقات پیرامون خود نمیشوم.
مواقعی که به شدت درگیر انجام کارم میباشم، احساس خوبی به من دست میدهد.
من در این کار غرق شدهام.
وقتی کار میکنم، خودم را فراموش میکنم.
برای من سخت خواهد بود که خودم را از شغلم جدا کنم.

 

 

 

ایثار

 

۱۳. من فکر میکنم کاری که انجام میدهم با اهمیت بوده و هدفمند میباشد.
۱۴. من عاشق کارم بوده و به شدت به آن علاقمندم.
۱۵. من خودم را وقف این کار کردهام.
۱۶. از کاری که در این سازمان انجام میدهم احساس غرور و افتخار میکنم.
۱۷. این شغل برای من چالش بر انگیز است.

 

 

 

تداعی مسئولیت اجتماعی شرکت

 

۱۸.شرکت من متعهد به اختصاص دادن بخشی از سودش به کمک های غیر انتفاعی است.
۱۹.شرکت من بخشی از سودش را به جامعه ای که در آن فعالیت دارد باز می گرداند.
۲۰.شرکت من کمک های خیرخواهانه را با فعالیت های کسب وکار خود یکی می کند

 

Kim et al (2010)

 

 

 

مشارکت در فعالیت های مسئولیت اجتماعی شرکت

 

۲۱.من و همکارانم با یکدیگر به عنوان یک تیم در فعالیت های مسئولیت اجتماعی شرکت همکاری می کنیم.