میانگین دوره(۸۵-۱۳۷۳)سال۱۳۸۵سال ۱۳۷۳فعالیت۱٫۷۱٫۴۹۱٫۶۴بهره‏وری نیروی کار در صنایع صادراتی۱٫۵۲٫۱۰٫۸۴بهره‏وری نیروی کار در صنایع غیرصادراتی

بهره‏وری نیروی کار در صنایع صادراتی عبارتست از نسبت مجموع ارزش‏افزوده صنایع صادراتی به مجموع اشتغال صنایع صادراتی. برای صنایع غیرصادراتی نیز به همین ترتیب محاسبه شده است. با توجه به ارتباط مستقیم شاخص بهره‏وری نیروی کار با سرمایه سرانه، انتظار می‏رود با فرض ثابت بودن سایر عوامل، صنایعی که بهره‏وری کار آن‏ها بالاتر است، سرمایه‏برتر باشند. میزان بهره‏وری نیروی کار در سال ۱۳۷۳ برای صنایع صادراتی ۶۴/۱و برای صنایع غیرصادراتی ۸۴/۰بوده است، که حاکی از سرمایه‏بری صنایع صادراتی است. در سال ۱۳۸۵، بهره‏وری نیروی کار در صنایع صادراتی ۴۹/۱ و در صنایع غیرصادراتی ۱/۲ است که بیانگر آن است که صنایع صادراتی به طور عمده کاربرند. در کل دوره مورد بررسی، متوسط بهره‏وری نیروی کار در صنایع صادراتی ۷/۱ و در صنایع غیرصادراتی ۵/۱ بوده است که بیانگر آن است که صنایع صادراتی بطور متوسط سرمایه‏بر هستند. نکته دیگر آن‏که کاهش بهره‏وری نیروی کار در صنایع صادراتی در دوره ۸۵-۱۳۷۳ به‏دلیل اضافه شدن صنایع کاربر به صنایع صادراتی طی دوره مورد بررسی است که باعث شده متوسط بهره‏وری کل صنایع صادراتی کاهش یابد. از منظر دیگر، افزایش تعداد صنـایع صادراتی در فعالیت‏های مختلف به معنای گستـرش تجـارت درون‏صنعت در دوره ۱۳۸۵-۱۳۷۳ است.
۴-۳- بررسی وضعیت دستمزد نسبی زنان در کارگاه‏های صنعتی
در قسمت قبل مشخص گردید سهم اشتغال زنان در صنایع مختلف تفاوت‏های زیادی با یکدیگر دارد. در این قسمت می‏خواهیم بررسی کنیم آیا رابطه آشکاری بین سهم اشتغال زنان و دستمزد نسبی زنان وجود دارد. انتظار می‏رود با کاهش دستمزد نسبی زنان، سهم اشتغال آن‏ها افزایش یابد. بر اساس جدول (۴-۸) که دستمزد نسبی زنان و مردان را در سال ۱۳۷۳ و ۱۳۸۵ نشان می‏دهد، دستمزد نسبی زنان در سال ۱۳۷۳ در اکثر صنایع کمتراز مردان است و تنها درصنعت تولید مواد و محصولات شیمیایی دستمزد نسبی زنان بیشتراست. البته در صنایع دباغی و تکمیل چرم و تولید چوب و محصولات چوبی و تولید زغال کک دستمزد نسبی برابر است. شایان ذکر است، دستمزد نسبی کمتر همیشه به معنای تبعیض دستمزدی نیست، زیرا ممکن است به‏دلیل سرمایه‏ی انسانی کمتر از نوع تجربه باشد، یعنی حتی اگرزنان در مقایسه با مردان، سرمایه‏ی انسانی آموزشی یکسان داشته باشند اما به‏دلیل سرمایه‏ انسانی تجربه‏ کمتر، دریافتی‏شان کمتر است. با ملاحظه آمارهای سهم اشتغال زنان و دستمزد نسبی زنان رابطه آشکاری بین این دو متغیر قابل تشخیص نمی‏باشد، یعنی صنایعی که بالاترین سهم اشتغال زنان را دارند لزوماً پایین‏ترین دستمزد نسبی زنان را دارا نیستند. در سال ۱۳۸۵ بالاتر بودن دستمزد نسبی زنان نسبت به مردان در صنعت تولید محصولات از توتون و تنباکو مشاهده ‏شده‏است و برابر بودن دستمزد زنان و مردان در صنایع دباغی و تکمیل چرم، تولید محصولات فلزی فابریکی، تولید ماشین‏آلات و تجهیزات طبقه‏بندی نشده در جای دیگر، تولید ماشین‏آلات مولد برق و تولید ابزار پزشکی و اپتیکی وجود داشته‏است. بر اساس آمارهای سال ۱۳۸۵ نیز رابطه آشکاری بین سهم اشتغال زنان و دستمزد نسبی زنان قابل تشخیص نمی‏باشد و برای تشخیص این رابطه نیاز به برآورد الگوی اقتصادسنجی است که در فصل بعد به بررسی آن می‏پردازیم. به‏نظر می‏رسد تفاوت‏های زیاد در سهم اشتغال زنان به‏ دلایل دیگری می‏باشد و دستمزد نسبی زنان عامل کم اهمیت‏تری است.
جدول ۴-۸ – دستمزد نسبی زنان در سال‏های ۱۳۷۳ و ۱۳۸۵