آموزش  هوش معنوی برای شغل، بهداشت، تحصیل و شخصی که در پی پرورش راه حل های هوشی بالا هستند مفید است. بر روی انتخاب منابع درونی و چگونگی بکارگیری آن در تمام لحظات زندگی تمرکز کنید. آموزش SQ، اساسی برای مهارت های رهبری در همه لحظات زندگی است. درکی که ما از خود و دیگران داریم این است که برای فرصت ها، شناخته شدن و مورد تأیید قرار گرفتن، با دیگران رقابت می کنیم. انواع هوش هایی که قبلاً شناختیم نیز بر این رقابت و تفاوتها تأکید می کنند. هوش معنوی رسالتی متفاوت دارد و همگرایی افراد را به نحو مطلوبی افزایش می دهد(مشارکت گروهی). برای اینکه اثر بخش تر باشیم باید در جستجوی سطح جدیدی از هوش باشیم تا با فشار روانی کمتر، کار بیشتری انجام دهیم. ما همه روزه در حال معرفی خودمان هستیم. تغییر نیازها و شیوه ها فقط بخش کوچکی از مهارت های معرفی خودمان است. وقتیکه SQ در زندگی بیشتر شود، خود به خود هوش درونی خود را آزاد می سازیم.
۲-۵۶- هوش معنوی و سلامت روان
رویکردهای معنوی به دانش و سلامت اخیرا مورد تاکید و توجه محققان و اساتید قرار گرفته است. همان گونه که در قسمت های قبلی اشاره شد، برخی ازمطالعات تحقیقاتی به بررسی تاثیر معنویت بر سلامت پرداخته است. در کشورهای توسعه یافته، دانشکده های پزشکی مواد آموزشی درباره مذهب، معنویت و سلامت را در محتوای درسی خود گنجانیده اند.
متخصصان سلامت روان نیز قدرت هوش معنوی را تشخیص داده اند که برخی آن را به این صورت تعریف می کنند: ظرفیت احساس کردن و نیز درک و توجه به والاترین قسمت های وجود خود، سایرین و جهان پیرامون مان .آنچه که بین هوش احساسی و معنوی و معنویت تفاوت قایل می شود این است که هوش احساسی به کشف به عقل وحکمت در امر مسایل احساسی و شعوری می پردازد. همه ما با توانایی در تکامل هوش احساسی متولد می شویم اما گروه کمی از ما از آن استفاده می کنیم در حالی که بهره وسود آن بسیار است.
پژوهش ها و بررسی های مختلف نشان داده اند که میان معنویت و هدف زندگی ، رضایت از زندگی و سلامت ، همبستگی وجود دارد (جورج و همکاران ، ۲۰۰۰ ، کاس و همکاران ، ۱۹۹۱، همچنین ر.ک : ویچ . چیل ، ۱۹۹۲) مثلاً المر و همکارانش در بررسی تحقیقات انجام گرفته در مورد اثرات معنویت بر سلامت فرد ، دریافتند که معنویت با بیماری کمتر و طول عمر بیشتر همراه است. افرادی که دارای جهت گیری معنوی هستند ، هنگام مواجهه با جراحت ، به درمان ، بهتر پاسخ می دهند و به شکل مناسب تری با آسیب دیدگی و بیماری کنار می آیند (ایمونز ، ۲۰۰۰) و میزان افسردگی در آن ها کمتر است. (مک دونالد ، ۳۰۰۲)
همچنین شرایط نشان می دهند که تمرینات معنوی افزایش دهنده آگاهی و بینش نسبت به سطوح چندگانه هوشیاری (تعمق) هستند و بر عملکرد افراد تأثیر مثبتی دارند. وِآن را در پژوهش خود در اندازه گیری میزان توجه و اجرای آزمون انعطاف شناختی در دو گروه آزمایشی و کنترل ، نشان داد که تعمق (انجام تمرینات تعمق برتر یا تی ام) ، رشد ذهنی را به شکل مثبتی تحت تأثیر قرار می دهد. کرانسون و همکاران نیز نشان دادند که تمرینات تی ام در یک دوره دو ساله باعث بهبود نمره هوشبهر ، توانایی یادگیری و زمان واکنش در گروه آزمایشی شده است. (به نقل از : آمرام ، ۲۰۰۵).
روی هم رفته ، باید گفت که نیاز به معنا لازمه ی وجود سلامت روانی است که در همه ی کارکردهای ذهنی نمایان می شود . این کارکرد مغز است که هوش عقلانی ، هوش هیجانی، و هوش معنوی را با یکدیگر پیوند می دهد ؛ ولی سرانجام ، این رشد هوش معنوی است که تلاش می کند تا کل زندگی انسان در زمینه ی گسترده تری از دنیا جای گیرد و فرد را در بستری از تجربه قرار دهد.
۲-۵۷- کاربرد هوش معنوی در محیط کار
هوش عقلایی با حقایق و اطلاعات سر وکار دارد، و برای تصمیم گیری از منطق و تحلیل استفاده می کند. هوش عاطفی نیز برای درک و کنترل عواطف و احساسات شخص و حساس بودن نسبت به احساسات و عواطف دیگران ضرورتدارد. به عقیده مایک جورج (۲۰۰۶) که مدرس دوره های هوش معنوی جهت بهبود مهارت های مدیریت و رهبری است، هوش معنوی لازم است برای:

• یافتن و بکارگیری عمیق ترین منابع درونی که قابلیت توجه و قدرت تحمل و تطابق با سایرین را به ما می دهد.
• ایجاد احساس هویت فردی روشن و باثبات در محیط روابط کاری متغیر
• توانایی درک معنای واقعی رویدادها و حوادث، وقابلیت معنادار کردن کار
• شناسایی و همسو سازی ارزش ها با احساس هدفی روشن
• زندگی کردن با این ارزش ها و بدون سازش پذیری که منجر به حس انسجام می شود
• درک این که نفس کجا و چگونه مانع از کارهای بالا می شود، یعنی درک و اثرگذاری بر علت حقیقی

یکی از پیامدهای ایجاد و تمرین هوش معنوی توانایی حفظ آرامش و تمرکز در مواجهه با بحران و آشوب، گرایشی فداکارانه و عاری از خودخواهی نسبت به سایرین، و دیدگاه روشن تر و آرام تر نسبت به زندگی. با وجود این که بسیاری افراد تصور می کنند هیچ چیز معنوی در کار یا محیط کاری وجود ندارد، حوزه های بسیاری در زندگی کاری وجود دارند که می توان هوش معنوی را در آنها بکار گرفت.
سه حوزه مهم از نظر جورج (۲۰۰۶) عبارتند از:
– امنیت شخصی و تاثیر آن بر اثربخشی شخصی: هوش معنوی کمک می کند که ثبات و اعتماد به نفس افراد افزایش یابد و راحت تر با مسائل کاری کنار بیایند.
– ایجاد روابط و ادراک بین افراد: به بهبود ارتباطات و درک دیگران در محیط کار کمک می کند.
– مدیریت تغییر و از میان برداشتن موانع: به غلبه بر ترس های ناشی از تغییر کمک می کند.(عبدالله زاده و همکاران،۱۳۸۸))
مایک جرج (۲۰۰۶) کاربردی عملی از هوش معنوی در محل کار را ارائه کرد که می گوید: هوش جدید و عمیق تر برای کمک به یک مدیر برای مدیریت بهتر و یک رهبری مؤثرتر نیاز است؛ زیرا هوش معنوی باعث مدیریت بهتر و کار مؤثرتر کارمندان می شود. (میرجلیلی و شفیعی،۱۳۹۱)
۲-۵۸- هوش معنوی، معنویت، مدیریت و رهبری:
همانند بهره هوشی و هوش عاطفی، هوش معنوی نیز در مدیریت و رهبری بسیار کاربرد دارد. بایرمن و ویتی ادعا می کنند یک پارادایم مدیریتی جدید که معنویت را در بر می گیرد در حال ظهور است. پارادایم جدیدی مدیریت حاصل تغییر در سطح هوشیاری کارکنانی و مدیرانی است که در محیط کار خود در پی معنای بیشتری هستند. افرادی که دیدگاهی معنوی دارند، نسبت به تغییر پذیراتر هستند، در زندگی خود احساس هدفمندی و معنا دارند، اهمیت اتصال به یک کل بزرگ تر را می فهمند، و ادراک و بیانی فردی از معنویت خود دارند. این افراد از ذهنیت وفور برخوردارند یعنی باور دارند که منابع کافی برای همه وجود دارد و نیازی به رقابت نیست. در نتیجه این افراد راحت تر به یکدیگر اعتماد می کنند، اطلاعات و کارشان را به مشارکت می گذارند و با هم کاران و اعضای گروه شان هماهنگ می شوند تا به اهداف متقابل شان دست پیدا کنند. افراد در سلسله مراتب سازمان هایی که گرایش معنوی دارند، برای توانمندسازی یکدیگر تلاش می کنند. افرادی که در پارادایم معنویت زندگی می کنند در تصمیم گیری ها بیشتر به بصیرت و عواطف توجه می کنند و در موقعیت های تعارض بیشتر از استراتژی های همکاری برد-برد استفاده می نمایند .
اخیرا تحقیقات زیادی در زمینه معنویت در محیط کار انجام شده است. محققان بیان می کنند که تشویق معنویت در محیط کار می تواند منجر به مزایا و منافعی از قبیل افزایش خلاقیت، افزایش صداقت و اعتماد، افزایش حس تکامل شخصی، افزایش تعهد سازمانی، بهبود نگرش های شغلی کارکنان همچون افزایش رضایت شغلی، مشارکت شغلی، و نیز کاهش نیات ترک محیط کار، افزایش اخلاق و وجدان کاری، انگیزش بیشتر، و نیز عملکرد و بهره وری بالاتر شود (فتاحی، ۱۳۸۶).
پیشینه تحقیقات
تحقیقاتی که به طور غیر مستقیم در ارتباط با پژوهش موردنظر انجام شده از قرار زیر است:
-اردشیر کیانی ، شکوه نوابی نژاد وخدابخش احمدی پژوهشی در سال ۱۳۸۷ با عنوان بررسی ویژگی های شخصیتی و رعایت اخلاق حرفه ای انجام دادندکه برای این منظور ۱۱۰ نفر ازمشاوران و روانشناسان تهران به روش نمونه گیری و با پرسشنامه ویژگی های شخصیتی و اخلاق حرفه ای مورد ارزیابی قرار گرفتند نتایج پژوهش نشان داد که ویزگی های شخصیتی با میزان رعایت اخلاق حرفه ای رابطه معناداری دارد.
– محمد رضا نکویی و مریم نکویی زاده پژوهشی با عنوان اخلاق حرفه ای و پیامدهای آن در کارکنان خدمات پس از فروش صنعت خودرو سازی انجام دادند یافته های پژوهش نشان دادکه ارزش های اخلاقی،سیستم پاداش و تنبیه،ترک خدمت و جو اخلاق سازمان به طور مستقیم بر روی رفتار اخلاقی تاثیر می گذارند.
-حسین کریمی مونقی و دیگران پژوهشی در سال ۱۳۹۰با عنوان بررسی رابطه هوش معنوی و صلاحیت بالینی پرستاران در دانشگاه علوم پزشکی مشهد بر روی ۲۱۲ پرستار از طریق نمونه گیری چند مرحله ای انجام دادند. یافته های پژوهش نشان داد که رابطه معنادار مثبتی بین هوش معنوی و صلاحیت بالینی پرستاران وجود داشت.
-محدثه لطفی و سمیه سیار به برسی رابطه بین هوش معنوی وسلامت روان افراد ۱۵ سال به بالای شهرستان بهشهر در سال۱۳۸۷ پرداخته اند که نتایج آن بدین صورت است: روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشدو جامعه آماری آن جمعیت شهری شهرستان بهشهراست ، حجم نمونه ۳۵ نفر و جهت جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه هوش معنوی و سلامت عمومی استفاده شده و برای تجزیه و تحلیل سوال ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی مثل روش همبستگی پیرسون و آزمون tمستقل به کار گرفته شد نتیجه پژوهش نشان داد بین هوش معنوی و سلامت روان رابطه وجود دارد.
– جورج و همکاران،۲۰۰۰؛ کاس و همکاران، ۱۹۹۱، همچنینز.ک: ویچ و چیل،۱۹۹۲٫ المر و همکارانش در بررسی تحقیقات انجام گرفته در مورد اثرات معنویت بر سلامت فرد، دریافتند که معنویت با بیماری کمتر و طول عمر بیشتر همراه است. افراد دارای جهت گیری معنوی هنگام مواجهه با جراحت به درمان بهتر پاسخ می دهند و به شکل مناسب تری با آسیب دیدگی کنار می آیند.
-ناصری (۱۳۸۶) در تحقیقی با عنوان بررسی مفهوم و مؤلفه های هوش معنوی و ساخت ابزاری برای سنجش که نمونه آماری آن دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی بوده است. در این تحقیق به مفهوم و مؤلفه های هوش معنوی پرداخته و یک آزمون استاندارد هوش معنوی همراه با روایی و پایایی ۹۸% بدست آوردند که نشان دهنده همسانی و یکنواختی ماده های پرسشنامه بوده است.

*معنی داری در سطح ۰۵/۰ درصد
** معنی داری در سطح ۰۱/۰ درصد
۷-۳-۴ رابطه بین متغیرهای وابسته پژوهش
برای تعیین روابط بین متغیرها به علت اینکه شاخص یا مقیاس اندازه گیری آنها از نوع فاصلهای بود از ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج جدول ۳۲-۴ بیان میکند که براساس تحلیل نظرات کشاورزان در خصوص پذیرش نهادههای زیستی براساس مدل TAM دیویس، همبستگی مثبت و معنیداری بین متغیرهای پنجگانه مدل پژوهش دیویس یعنی متغیرهای رفتار به کاربرد، تمایل به کاربرد، نگرش به کاربرد، درک سودمند بودن و درک سهولت کاربرد وجود دارد.
بین متغیر درک از سهولت کاربرد با متغیر درک از سودمندی در سطح ۰۱/۰ درصد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. این نتایج تا حدودی با یافته های عبدخدا و همکاران (۱۳۹۲) مطابقت دارد و تا حدودی با یافته های یعقوبی و شاکری (۱۳۸۷) مغایرت دارد.
بین متغیر نگرش به کاربرد با متغیرهای درک از سودمندی و درک از سهولت کاربرد رابطه مثبت و معناداری در سطح ۰۵/۰ درصد و ۰۱/۰ درصد وجود دارد. این نتایج تا حدودی با یافته های موغلی و همکاران ( ۱۳۸۹) مطابقت و تا حدودی با یافته های احمدی ده قطب الدینی (۱۳۸۹)، یعقوبی و شاکری (۱۳۸۷) مغایرت دارد.
بین متغیر تمایل به کاربرد با متغیرهای درک از سودمندی، درک از سهولت کاربرد و نگرش به کاربرد رابطه مثبت و معناداری در سطح ۰۱/۰ درصد وجود دارد.
بین متغیر رفتار به کاربرد با متغیرهای درک از سودمندی، نگرش به کاربرد و تمایل به کاربرد رابطه مثبت و معناداری در سطح ۰۱/۰ درصد وجود دارد. این نتایج تا حدودی با یافته های صالحی و همکاران ( ۱۳۹۰)، فهامی و زارع (۱۳۹۲) مطابقت دارد.
جدول ۳۲-۴ همبستگی بین متغیرهای مدل پژوهش

عطار در دیوان اشعار خود این اعتقاد را اظهار می دارد که، خاموشی خود بهترین توصیف گر حالات درونی عاشق حقیقی است و لذا بیهوده نیست که عطار خاموشی را رسم دلشدگان معرفی می کند و حتی آن را در «جوهرالذّات» عامل دیدن جمال یار و سپس عشق به او و لذا عامل واصل شدن در اسرار الهی و رسیدن در وحدت کل و یقین می داند که در پرتو آن آدمی به دریایی آرام و ساکت ـ فارغ و رها از غوغاهای چشمه های کوچک و ناآرام ـ مبدّل می گردد. بنابراین بجا و شایسته است که عطار در «الهی نامه» خاموشی را شراب جان و در مجموعه آثار خود، خامشی را پیشه عاقلان معرفی می کند
«نیست ممکن آنـک یــابد یـک زمــان جــز خــمــوشــی گــوهری تـیــغ زفـــآن
گرچه سوسن ده زفان بیـش آمـدســت عــاشق خــامــوشــی خــویـش آمدســت»
(عطار ۱۳۸۱: ۱۵۳)
صبر و شکیبایی در آثار عطار نیشابوری مانند سکوت از اهمیت بالایی برخوردار است .عطار صبر را کلید گنج کامرانی می داند و می گوید:
« تا به کام خویش فردا کامرانی باشدت روزکی چندی چو مردان صبرکن در رنج و غم»
(عطار،۱۳۸۰: ۴۴۷)
عطار صبر را در کنار عشق راه دست یابی به سر منزل مقصود می داند و آن را از خصلت های یک پژوهنده اگاه می داند:
«طالـبــان را صبــر می بــایــد بــسی طــالــب صــابر نــه افــتــد هــر کــســی»
(همان: ۶۴۱)
دست یابی به مقصد و نیل به حقیقت از نظر عطار مستلزم داشتن سه ویژگی است. نخست داشتن آرامش و اعتماد به نفس، دوم داشتن صبر و سوم خاموشی. این سه خصلت در کنار هم و در وجود یک انسان از او فردی کامل می سازند:
«اگر خواهی که در پیش افتی از خویش ســه کــارت مــی بـــبـایــد کــــرد نـاچــار
یکـــــــــی آرام و دیگــــر صبر کردن سیــم دایــــم زبــــان بــستــن ز گــفـتــار
اگر دستت دهد این هـــــــر سه حالت عــلــم بــر هــر دو عالــم زن چــو عــطـار»
(همان: ۳۱۴)
عطار صبر و خاموشی را در کنار هم راهی بی خطر و مطمئن برای رسیدن به سر منزل و مقصود می داند. راهی که رونده اش به طور حتم به هدف می رسد:
« تـــــــــرا خاموشی و صبریست راهی نــخــواهــی یــافــت بــه زین دست گاهی»
(عطار،۱۳۸۳: ۲۱۹)
خداوند هر دلی را که مشعل صبر در آن افروخته گردد، دوست دارد و بر آن دل به گفته عطار شادی و نشاط می بارد و گرد اندوه به خود نخواهد دید:
« ولی هـــر دل که از حق باشــدش صبر همــه شـــــــادی بـر و بارد بــه یـک ابــر»
(همان: ۱۰۵)
دقت در اشعار مولوی مبین آن است که وی در اکثر موارد بهترین پاسخ ممکن برای جاهلان را «سکوت» معرفی کرده است:
پس جــواب او ســکوت است و سـکون هست با ابـلـه سخـن گـفـتن جـنـون
(مولوی، ۱۳۶۲: ۳۱۷)
ور نبـاشـد اهــل ایـــن ذکـر و قـنـوت پس جواب الاحمق ای سلطان سکــوت
(همان:۱۱۷)
گفــت او را نــیـســت الا درد لــــوت پس جــواب احـمق اولـی تــر ســـکــوت
پس خـمــوشی بـه دهـد او را ثــبـوت پـس جــواب احــمـقــان آمـد سـکــوت
(مولوی، ۱۳۶۲: ۴۷۱)
مولوی دقیقاً در دیوان شمس نیز به همین نکته تأکید می ورزد:
تو نه آن شکر جوابی که جواب من نیابی مگر احمقم گرفتی که سکوت شد جوابم
(مولوی، ۱۳۷۹: ۳۱۹)
وی در فیه ما فیه مضمون فوق را بدین صورت مورد تأیید قرار می دهد که: «تَرکُ الجَوابِ جَواب وَ جَوابُ الأَحمَقِ سُکُوتٌ» (مولوی، ۱۳۷۹: ۱۷۶)
مولوی در دیوان شمس برای سکوت، اسرار و رموز خاصی قائل است و از دیگران می خواهد که در پی کشف اسرار چنان سکوت با معنایی باشند. اما در کنار چنان سکوتی، وی از قلب و دل خویش در پرتو تجلّی خدا سخن می گوید. لذا بیهوده نیست که از دیدگاه مولانا خاموشی و سکوت بجا و معنی دار اهل معرفت خود می تواند گویای بالاترین پندها باشد.
مولوی در کنار توجه به مطالب فوق در مورد سکوت و خاموشی در دیوان شمس به این نکته بسیار مهم اشاره می کند آن جا که شایسته است خاموشی گزید باید سکوت کرد، و آن جا که گفتار زیبنده تر است، سخن گفتن و نطق را بر می گزیند. مولوی بر این اعتقاد است که تمامی ذرات عالم وجود، تمامی کائنات، ستارگان آسمان، سنگریزه های بیابان و برگ های درختان، در عین خاموشی ظاهری خود، هزاران هزار زبان دارند و آدمیان را به سوی این حقیقت فرا میخوانند که به سکوت و خاموشی ظاهر آن ها ننگرند و بدانند آن ذرات، شنوا، بینا و گویا و هوشمندند و فقط نامحرمان جهانند که آنان را خاموش و بی صدا می یابند و لذا اگر محرم اسرار آن ها گردید می توان هزاران سخن پر مفهوم را از تک تک آن ها شنید و هزاران آیت و نشانه که سوق دهنده آدمی بسوی حقیقت هستی است در آن ها دید.

از جهت روش استنتاج: توصیفی – تحلیلی و ازجهت نوع طرح تحقیق، تحقیق حاضر از نوع تحقیقات پس رویدادی است. در این نوع تحقیقات، هدف بررسی روابط موجود بین متغیرها است و داده ها از محیطی که به گونه ای طبیعی وجود داشته اند و یا از وقایع گذشته که بدون دخالت مستقیم محقق رخ داده است، جمع آوری و تجزیه و تحلیل می شود.
۳-۵- گردآوری داده ها
اطلاعات لازم جهت انجام تحقیقات کاربردی به روش های متفاوتی انجام می گیرد. از آنجا که داده های مورد نیاز به دو بخش تئوریک(داده های لازم برای ادبیات و پیشینه تحقیق) و عملی(که داده های مربوط به متغیرها هستند) تقسیم می شوند، از منابع متفاوتی برای گردآوری آنها استفاده می شود. در تحقیق حاضر جهت گردآوری داده های تئوریک از منابع کتابخانه ای شامل کتاب ها و مقالات معتبر علمی چاپ شده درمجلات داخل و خارج از کشور و نیز مقالات موجود در سایتهای علمی معتبر و مختلف استفاده شده است. اطلاعات مربوط به متغیر های تحقیق که شامل اطلاعات مندرج در صورت های مالی شرکت ها و نیز اطلاعات مبادلاتی سهام بورس اوراق بهادار تهران و دیگر اطلاعات، از طریق نرم افزارهای مختلف و سامانه اطلاعاتی بورس اوراق بهادار تهران استخراج شده است و به این ترتیب که اطلاعات حاصل از صورت های مالی و از طریق نرم افزارهای تدبیرپرداز، ره آورد نوین، سایتridis و نیز اطلاعات مربوط به معاملات از طریق سایت Irbourse.ir و Tsetmc.Com گردآوری شده است.
۳-۶- جامعه آماری
مبنای یک مطالعه آماری را جامعه آماری تشکیل میدهد. جامعه آماری مجموعهای بزرگ از اشیاء که به منظور خاصی مورد مطالعه قرار گرفته و در یک یا چند صفت مشترک میباشند و آماج تحقیق است. نکته قابل ذکر این است که جمعآوری و مطالعه مجموعه جامعی از داده ها مربوط به موضوع تحقیق، در عمل بسیار مشکل و گاهی غیر ممکن است. لذا به دلیل محدودیت زمان، منابع و امکانات و بعضاً عدم دسترسی به اطلاعات کامل، به ناچار بخشی از داده های مزبور را که در مجموعهای به نام نمونه گردآوری میشوند، استفاده میکنیم. جامعه آماری در این پژوهش شامل بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که از سال ۱۳۸۵ در عضویت بورس اوراق بهادار می باشند.
۳-۷- نحوهی انتخاب نمونه آماری
جامعه آماری در این تحقیق بانکهای پذیرفته در سازمان بورس اوراق بهادار بین سالهای ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲ و در صورتی که اطلاعات ۱۳۹۲ در طول دوره تحقیق اعلام شود از اطلاعات این سال نیز استفاده میشود به دلیل محدودیت تعداد نمونه، اطلاعات کلیه بانکهای بورسی در سالهایی که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شدهاند به صورت تمام شماری در نظر گرفته میشوند.

در این پژوهش از دو رهیافت برای پاسخگویی به سوالات پژوهش و تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده میشود که در ادامه شرح داده میشوند.
۳-۸- روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیهیهها
۳-۸-۱متغیرهای وابسته
۱- نرخ بازده حقوق صاحبان سهام: (ROE )بیانگر کارایی استفاده از حقوق صاحبان سهام عادی است و سود شرکت را در ازای هر یک ریال حقوق صاحبان سهام نشان می دهد .

که در آن NI :سود خالص ،SHE: حقوق صاحبان سهام می باشد
۲- نرخ بازده کل دارایی ها (:(ROA بیانگر کارایی استفاده از دارایی هاست و میزان سود به ازای هر ریال از وجوه سرمایه گذاری شده در شرکت را نشان می دهد.

که در آن NI :سود خالص و: TA کل دارایی ها می باشد
۳- سود هر سهم (EPS): بیانگر سودی است که شرکت در یک دوره مشخص به ازای یک سهم عادی بدست آورده است ، اگر یک شرکت سهامی تعدادی سهام ممتاز داشته باشد سود متعلق به این سهام از رقم “سود پس از کسر مالیات” کسر و سپس سود قابل تخصیص به سهام عادی محاسبه می شود .

که در آن ROE:بازده حقوق صاحبان سهام وBVPS: ارزش دفتری هر سهم است که از تقسیم حقوق صاحبان سهام بر تعداد سهام عادی منتشره بدست می آید.
سود باقیمانده (RI): بیانگر سودی است که پس از کسر بازده مورد انتظار سرمایه گذاری از سود عملیاتی بدست می آید .
RI =OI-(KE×I(A))
که در آنOI: سود عملیاتی،KE:نرخ بازده مورد انتظار وI(A):متوسط سرمایه گذاری می باشد.
نحوه محاسبه سرمایه فکری
الگوی ضریب ارزش افزوده فکری مبتنی بر چند مرحله است. در ابتدا الگو با محاسبه توانایی شرکت در خلق ارزش افزوده VA شروع می شود. VA تفاوت بین ارزش خروجی ها و ورودی های شرکت است که در معادله زیر نشان داده می شود:
VA = OUT – IN
استهلاک – هزینه های کالاها و خدمات فروش رفته – کل درآمد حاصل از فروش VA =
خروجی ها (OUT) کل درآمدها و عایدات ناشی از فروش کالاها و خدمات در بازار را نشان می دهد و شامل تمامی محصولات و خدمات فروش رفته در بازار است. ورودی ها (IN) نیز تمام مخارجی که در کسب درآمدها به وجود آمده است را به استثنای هزینه نیروی انسانی شامل می شود. توجه به این نکته مهم است که در این الگو، نیروی انسانی به عنوان منبع کلیدی تلقی می شود؛ به این صورت که پرداخت دستمزد به عنوان یک سرمایه گذاری محسوب می شود و نه یک عامل هزینه. به عبارت دیگر، شرکت در دانش و مهارت کارکنان که از طریق بازار ارزش گذاری می شود، سرمایه گذاری می کند. در حقیقت شرکت یا سازمان با پرداخت به نیروی انسانی خود در میزان تلاش، خلاقیت، وفاداری و شایستگی آنان سرمایه گذاری می کند. بنابراین، یک جنبه کلیدی در الگوی پالیک نقش نیروی کاری به مثابه یک موجود خلق کننده ارزش است که در ورودی جای نمی گیرد.
دومین مرحله، رابطه بین ارزش افزوده و سرمایه انسانی به کار گرفته شده است. همان طور که عنوان شد، هزینه نیروی انسانی یعنی حقوق و دستمزدی که به کارکنان پرداخت می شود و برابر با سرمایه نیروی انسانی است.
هزینه نیروی انسانی HC = VAHU = VA / HC
VAHU نشان می دهد که به ازای هر واحد پول دستمزد پرداختی به کارکنان، چه میزان ارزش افزوده ایجاد می شود.
اطلاعات بعدی مورد نیاز، سهم سرمایه ساختاری (SC) در ایجاد ارزش در یک دوره است. مطابق نظر ادوینسون، سرمایه ساختاری برابر با ارزش افزوده منهای سرمایه انسانی است. یعنی هنگامی سهم سرمایه ساختاری از ارزش افزوده افزایش می یابد که سرمایه انسانی کاهش یابد. سهم کمتر HC در خلق ارزش، موجب افزایش سهم SC می شود. این مطلب در تحقیقات تجربی نیز به اثبات رسیده است. در این تحقیقات نشان داده شده است که در بخش های صنایع سنتی همانند صنایع سنگین و صنایع معدن، VA اندکی بزرگتر از HC و همراه با بخش کوچکی از SC است. در مقابل در صنایع دارویی و امنیتی، محققان متوجه شدند که اوضاع کاملاً متفاوتی حکم فرماست. در این حوزه ها HC تنها ۲۵ تا ۴۰ درصد کل ارزش را ایجاد می کرد و سهم اصلی متعلق به SC است. در برخی موارد که VA کمتر از سرمایه گذاری در HC است، SC محقق نمی شود.
مرحله سوم، رابطه بین VA و سرمایه ساختاری به کار گرفته شده است که با توجه به واقعیت نسبت معکوس HC و SC، به گونه ای متفاوت محاسبه خواهد شد؛ چرا که اگر SC همانند روش محاسبه کارایی سرمایه انسانی (VA/HC) محاسبه شود، یک نتیجه غیرمنطقی به دست خواهیم آورد. به این معنی که رشد کارایی سرمایه ساختاری به معنی افت کارایی سرمایه انسانی خواهد بود که غیر ممکن است؛ چرا که منطقی است که کارایی هر دو سرمایه یعنی HC و SC با هم منجر به افزایش کارایی کل سرمایه فکری شود.
ضریب SCVA سهم SC را در خلق ارزش جدید نشان می دهد.
SC = VA – HC
SCVA = SC / VA
در مرحله بعدی، کارایی سرمایه فکری (ICE) از طریق جمع کارایی سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری به دست می آید.
ICE =VAHU +SCVA
امروزه نقش کارایی سرمایه فکری یا ICE برای کار دانش محور و کارگران دانش محور، به مثابه نقش بهره وری برای کار یدی و کارگران یدی است. VA از طریق سرمایه فیزیکی و مالی و سرمایه فکری ایجاد شده است. هدف هر تجارتی

– همین اندازه گیری نباید دست کم گرفته شود.اندازه گیری برخی از نتایج مشکل است.با این وجود باید کوشش شود این نتایج اندازه گیری شوند واز محاسبه محصولات واسطه باید خوداری نمود.
– از تعداد شاخص های عملکرد باید خوداری کرد.
– کار را نباید خیلی پیچیده کرد، نظام باید تا حد امکان ساده طراحی شود.
– اجرای کامل نظام یک فرایند بلند مدت است، نباید انتظار داشت در کوتاه مدت نتیجه دهد.
– استقرار نظام تشویق و تنبیه ضروری است.
۶- مصر :
– حرکت به سوی بودجه ریزی برمبنای نتیجه تجربی خوبی برای کشورها بوده است. تجربیات بدست آمده از کاربرد این روش در وزات خانه های نمونه امکان پذیر حرکت از بودجه ریزی داده محور به ستانده محور را برای مدیران میانی به اثبات رسانده است.
– در نبود یک نظام اطلاعات مدیریتی، گزارشکری و کنترل ارزشیابی، بودجه ریزی بر مبنای عملکرد موفق نخواهد بود.
– عزم و تعهد مقامات به اجرای نظام مهمترین پیش شرط است. بنابراین از یک طرف مقامات کشور باید نسبت به اجرای نظام متعهد شوند و از سوی دیگر مدیران میانی نیز در خصوص مزایای اجرای آن توجیه شوند.
– تدوین قوانین و مقررات برای مجبور کردن گروه های مخالف برای اجرای نظام به طور یقین کارساز نخواهد بود، باید با صبر و شکیبایی و ارائه دلیل و منطق این گروه ها را متقاعد به اجرای نظام کرد(آقایی، ۱۳۸۶، صص ۳۲۵-۳۱۴).
جدول ‏۲-۲نظام بودجه ریزی کشورهای منتخب مقایسه