وسایل ارتباط جمعی نزدیکی سلیقه ها، خواستها و انتظارات تمامی ساکنان یک جامعه را موجب می شوند. با ورود وسایل ارتباط جمعی به جامعه به خرده فرهنگها، فرهنگهای خاص و مجزا، ناپدید می شوند و به نوعی تمامی ساکنان یک جامعه تشابه می پذیرند و در سبک زندگی، علایق و خواستها از الگوی مشابهی که وسایل ارتباط جمعی به آنان می دهند، برخوردار می شوند(ساروخانی، ۱۳۷۵: ۸۷).
هـ)احساس تعلق اجتماعی

وسایل ارتباطی، مخصوصاً در جوامع جدید که در آن با امحای نسبی مسلک ها و جماعت ها روبرو هستیم، با افرادی برخورد می کنیم که در انبوه وسیع شهر و با کاستی روابط سنتی در تنهایی بی سابقه ای به سر می برند. حال صدای رادیو، یا تصویر تلویزیون و یا نوشته روزنامه ابزاری است در راه احساس تعلق اجتماعی. بر این اساس باید گفت که وسایل ارتباطی هم عامل و هم نشان دهنده تعلق اجتماعی انسانها می باشند(ساروخانی، ۱۳۷۵: ۶۷).

پزشک خانواده
پزشک خانواده فردی است که دارای مهارت های لازم برای درمان بیماران بوده و بیماران قادرند در محل زندگی خود و در هر زمان او را برای دریافت خدمات بهداشتی و درمانی ملاقات کنند. پزشک خانواده آمادگی درمان و برخورد با بسیاری از بیماری های شایع در منطقه را دارا می باشد. (سازمان بهداشت جهانی ۱۹۹۲ ص۱۰) بعلاوه وی باید آگاهی و شناخت از کلیه مشکلات و زمینه هایی که موجب بروز بیماری در منطقه جغرافیایی محل خدمت اش می شود راداشته باشد. او بررسی کننده نیازهای اولیه پزشکی بیماران و غربال کننده آنها برای ارجاع به مراکز تخصصی تر است. وی با شناخت و آگاهی کامل از خصوصیات جامعه ای که در آن کار می کند، قادر است مراقبت های پیشگیری و آموزش بهداشت را در هر مشاوره با افراد داشته باشد. پزشک خانواده همچنین زمینه تداوم مراقبت و پیشگیری درمان را تا حصول نتیجه نهایی فراهم می کند. (ایروان مسعودی، ۱۳۸۰، ص۱۱)
دیدگاه سازمان بهداشت جهانی
از نظر سازمان بهداشت جهانی پزشک خانواده مرکز تلاش های جهانی برای بهبود کیفیت خدمات، کاهش هزینه ها، اثربخشی و برقراری برابری در سیستم های مراقبت های سلامتی به شمارمی رود و تا سال ۱۹۹۷ برنامه پزشک خانواده در ۵۶ کشور جهان اجرا شد. (مزیدآبادی فراهانی، ۱۳۸۸، ص۹)
پزشک خانواده در ایران از سال ۱۳۸۴ آغاز شد؛ عدالت در سلامت، ارائه خدمات سلامت به صورت تیمی، جلب مشارکت سایر بخش های توسعه در برنامه های سلامت، جلب مشارکت مردم در ارتقای سلامت، ارائه خدمات سلامت در قالب نظام ارجاع، اصلاح شیوه زندگی مردم از اهداف اجرای این برنامه ملی بود که تمام این اهداف در جهت جلب رضایت مردم از خدمات بهداشتی و درمانی مورد توجه قرار گرفت. (مزید آبادی فراهانی، ۱۳۸۸، ص۱۲)
اما اکنون پس از گذشت نزدیک به دو دهه از الزام قانونی اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام راجاع در کشور و حدود ۱۰ سال از اجرای این برنامه در روستاها و شهرهای کمتر از ۲۰ هزار نفر، اجرای سراسری برنامه با چالش های جدی مواجه شده است که یکی از این چالش ها عدم آشنایی مردم از این برنامه و فرهنگسازی لازم برای رجوع مردم به پزشکان خانواده بوده است که عموما پزشکان عمومی هستند. ریشۀ این عدم استقبال مردمی از این برنامه نیز در عدم آگاهی آنان با جزییات این برنامه نهفته است، چه اینکه هنوز اطلاع رسانی جامع و همه جانبه ای در خصوص این قانون صورت نگرفته و مردم اطلاع چندانی از آن ندارند. بنابراین در این تحقیق با بهره گیری از نظریات علوم ارتباطی همچون کارکرد رسانه، روزنامه نگاری توسعه، استحکام یا جریان دو مرحله ای ارتباط، برجسته سازی رسانه ها به بررسی این چالش مهم می پردازیم.
سیستم ارجاع
سطح بندی مؤسسات ارائه دهنده خدمات درمانی و بهداشتی بر اساس امکانات، کارآیی و هدایت فرد بیمه شده برای اخذ خدمت با محوریت پزشک خانواده در مسیر محق و صحیح دریافت خدمات که به سه سطح سرپایی، بیمارستانی و اورژانس تقسیم بندی می شود (مجموعه قوانین و مقررات بیمه درمان اقشار نیازمند، ۱۳۸۲، ص۳۷)
الزامات قانونی برنامه پزشک خانواده
یکی از موارد پیش‌بینی شده در قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور به منظور افزایش اثربخشی نظام ارائه خدمات سلامت در کشور، تقویت و توسعه نظام بیمه خدمات درمانی روستایی بود. براین اساس، ماده ۹۱ قانون برنامه چهارم تصریح می کرد که تا پایان برنامه چهارم توسعه، شورای عالی بیمه خدمات درمانی تمهیدات لازم جهت استقرار بیمه سلامت با محوریت پزشک خانواده و نظام ارجاع را فراهم نماید. به منظور اجرای این ماده قانونی، پس از اقدام تحسین برانگیز مجلس هفتم در تصویب اعتبار لازم برای اجرای برنامه بیمه روستاییان، عشایر و مردم ساکن در نقاط شهری با جمعیت کمتراز ۲۰ هزار نفر در قانون بودجه سال ۱۳۸۴، مسوولین دو وزارتخانه بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رفاه و تامین اجتماعی (تعاون، کار و رفاه اجتماعی فعلی) تصمیم گرفتند تا از این موقعیت در جهت ایجاد یک فرصت برای اجرای توام برنامه بیمه روستایی و پزشک خانواده استفاده کنند. این برنامه از ابتدای سال ۱۳۸۴ تاکنون، در مناطق روستایی و شهرهای با جمعیت کمتر از ۲۰ هزار نفر در حال اجرا است.

پس از گذشت نزدیک به سه سال از اجرای برنامه پزشک خانواده و بر اساس الزامات قانونی، دولت موظف به گسترش برنامه به شهرها شد. ضرورت داشت این مهم باید با برنامه ریزی کامل و بدور از هر گونه شتاب

زدگی صورت پذیرد.
الزامات قانونی زیر دولت را به اجرای برنامه موظف می کرد:
بند ۳۷ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۳۸۸که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و را موظف به اجرای برنامه پزشک خانواده در شهرهای ز یر ۱۰۰ هزار نفر کشور کرده بود.
ماده ۸۹ قانون برنامه پنجساله چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را مکلف می ساخت که از راه سطحبندی خدمات، دسترسی مردم به خدمات بهداشتی درمانی را منطقی و عادلانه سازد.
درماده ۹۰ قانون تاکید شده بود که باید سهم مشارکت مردم در هزینه های سلامت (که در آن زمان بیش از ۵۵ درصد بود) به حداکثر ۳۰ درصد برسد و درصد خانوارهایی که به سبب درآمد اندکشان هزینه های سلامت برای آنان کمرشکن تلقی می شد (در آن زمان درصد این گونه خانوارها در کل کشور بیش از ۳ درصد بود) به ۱ درصد برسد.
در ماده ۹۱ قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر استقرار بیمه سلامت با محوریت پزشک خانواده و نظام ارجاع تاکید شده بود.
(گزارش آسیب شناسی برنامه پزشک خانواده، ستاد کشوری برنامه پزشک خانواده، معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ۱۳۹۲)
پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان
پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان با رویکرد فن آوری اطلاعات و استفاده از قابلیت های متنوع فن آوری در عرصه طراحی، تدوین، ارائه، ارزشیابی و مدیریت خدمت بدنبال ارتقاء کیفی و کمی خدمات سلامت است. پیاده سازی این برنامه در ده فاز پیش بینی شده که شامل ۵ فاز مرتبط با حوزه های صف و ۵ فاز مرتبط با حوزه های ستادی است. در بخش صف با هدف ارائه خدمات به موقع ، دقیق و مناسب توسط تیم های سلامت سامانه امکاناتی را فراهم می کند که هر شهروند تحت پوشش تیم سلامت دارای یک شناسنامه هویتی بوده و فرایند دریافت خدمات روشنی دارد. در واقع پرونده الکترونیک سلامت یک سیستم تعاملی مبتنی بر کامپیوتر و ICT می ‌باشد که به پزشک خانواده و تیم سلامت کمک می‌کند تا با به‌کارگیری داده‌های ناشی از ویزیت (پایه و جاری) افراد و مدل‌های اقتباس شده از برنامه های سلامت کشوری و گایدلاین ها (راهنماهای بالینی)، مسائل و مشکلات افراد تحت پوشش خود را حل نموده و سلامت آنان را ارتقاء دهد.پرونده الکترونیک سلامت یک ابزار پیش بینی، هدایت و کنترل خدمات سلامت است و سرفصل های اصلی زیر را در خود جای داده است:
اطلاعات هویتی و شناسنامه ای فرد
اطلاعات محل زندگی و سکونت فرد
مشخصات حقیقی و حقوقی پزشک خانواده ای و تیم سلامتی که عهده دار سلامت فرد می باشند
محتوای ویزیت پایه سلامت برای هر فرد که نشان می دهد وی دارای چه مشخصات مهمی در سابقه سلامت خود است
بیماریهای مهم و مزمنی که فرد هم اکنون به آن مبتلاست
نتیجه معاینات کلیه سیستم های بدن در دو دسته یافته ها و شکایت
داروهایی که فرد مصرف می نماید
اطلاعات مربوط به شیوه زندگی فرد شامل : تغذیه، تحرک بدنی،دخانیات و سایر اطلاعات مربوطه
سوابق پزشکی و سلامتی فرد مثل دریافت واکسن ،جراحی های انجام شده و بیماریهای قبلی
بیماری و یا سوابق بیماری ها ،ناخوشی ها و بعضی حالات در اقوام فرد در سه دسته اقوام
اطلاعات مربوط به تنظیم خانواده
نقش پرونده الکترونیک سلامت در مدیریت سلامت
پرونده الکترونیک سلامت از طریق تعیین مشکلات سلامت هر منطقه بر اساس فراوانی ابتلا به یک بیماری یا یک ریسک فاکتور و نیز میزان و شیوع عوامل خطرزای سلامتی در افراد و محیط آنها، سلامت افراد جامعه را مدیریت می کند. بعلاوه این برنامه دارای قابلیت مدیریت مراکز و پرسنل ارائه دهنده خدمت، مدیریت گردش امور در لایه صف و پشتیبان بر اساس فرایندهای درست و منطقی و همچنین محاسبه و مدیریت نظام پرداخت با توجه به تعداد افراد تحت پوشش و کمیت و کیفیت خدمت و تعیین قیمت تمام شده هر خدمت در کنار تعیین هزینه اثر بخشی مداخله و برقراری امکان تخصیص منابع مبتنی بر برنامه های مصوب، می باشد.
خاطرنشان می سازد با توجه به سیاستهای و قوانین بالادستی مربوط به الحاق کامل بیمه خدمات درمانی نیروهای مسلح به برنامه، تدوین و مصوب کردن پیوست امنیتی برنامه توسط شورای عالی امنیت کشور در دستور کار ستاد و دست اندرکاران اجرایی پرونده سلامت الکترونیک ایرانیان قرار گرفته است که در حال حاضر این کار در حال طی کردن مراحل نهایی است. (گزارش آسیب شناسی برنامه پزشک خانواده، ستاد کشوری برنامه پزشک خانواده شهری، معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ۱۳۹۲)
اهداف توسعه هزاره
در سپتامبر سال ۲۰۰۰ اجلاسی تحت عنوان اهداف توسعۀ هزاره (MDGs/millennium development goals) توسط سازمان ملل متحد با حضور سران کشورهای دنیا برگزار شد. نتیجۀ این اجلاس تصویب پیش نویسی برای دولت هایی بود که به توسعه می اندیشند و سازمان ها که در حوزه توسعه فعالیت می کنند. این پیشنویس یا برنامۀ عمل که به عنوان «اهداف توسعه هزاره» نام گرفت ۸ مادۀ اساسی و ۱۸ هدف جزیی دارد که باید تا سال ۲۰۱۵ میلادی در سراسر دنیا اجرایی شده باشد. به نصف رسیدن میزان فقر و گرسنگی مفرط در جهان، توجه به تحصیلات ابتدایی، ارتقای برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان، رشد سلامت زایمان، کاهش مرگ ومیر نوزادان، مبارزه با ایدز، مالاریا و سایر امراض مسری، حصول اطمینان از حفظ محیط زیست و ایجاد مشارکت جهانی در توسعه این ۸ ماده را تشکیل می دهند. همانطور که ملاحظه می فرمایید ۶ ماده از این ۸ ما

ده به طور مستقیم و دو ماده نیز به شکلی غیرمستقیم به «سلامت» اشاره دارد. به نحوی که هم اکنون بخش عمده ای از این وظایف در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی متمرکز بوده و قانوناً در رستای برنامه های سلامتی این وزارتخانه که متولی امر سلامت و سیاستگزار اصلی این بحث در کشور است برمی گردد. بحث تغذیه به ویژه تغذیه کودکان که به ماده یک این سند بر می گردد در دفتر بهبود تغذیه جامعه، توجه به تحصیلات ابتدایی و همچنین توانمندسازی زنان، رشد سلامت زایمان و کاهش مرگ و میر نوزادان در مرکز سلامت جمعیت، خانواده و مدارس، مبارزه با بیماری های مسری از جمله ایدز و مالاریا در مرکز مبارزه با بیماری های واگیر، حصول اطمینان از محیط زیست در مرکز سلامت محیط و کار این وزارتخانه پیگیری می شود. در خصوص حصول اطمینان از سلامت محیط زیست گفتنی است پس از کش و قوس های فراوان در خصوص این که چه سازمانی متولی اعلام تعطیلی در شرایط حاد شدن آلودگی هوا در کلانشهر تهران است، دولت یازدهم به تازگی با ابلاغیه ای به استانداری تهران شرایط اعلام هشدار و تعطیل شدن شهر را به وزارت بهداشت و عمدتاً مرکز سلامت محیط و کار این وزارتخانه محول کرده است. در خصوص ماده آخر این سند نیز که به ایجاد مشارکت جهانی در توسعه اشعار دارد، باید گفت هرچند این ماده به طور مستقیم به سلامت تأکید نکرده و همه جوانب توسعه را مدنظر قرار داده است ولی کیست که نداند این انسان سالم است که محور توسعه است. آیا اساساً بدون سلامت انسان های می توان جامعه ای پویا را برای گام برداشتن در جاده توسعه متصوّر بود؟ سازمان بهداشت جهانی (WHO) نیز بر این سخن که انسان محور توسعه می باشد تأکید ورزیده است. در آموزه های دینی نیز بر این امر تأکید شده است. پیامبر گرامی اسلام در حدیثی فرموده اند: النعمتانِ مجهولتان، الصّحه و الامان. دو نعمت سلامت و امنیت مجهول اند و قدر آنان چنانکه باید شناخته نشده است.
پیشنیه تحقیق
متاسفانه پس از جستجوی فراوان در این بخش کتاب، نشریه و تحقیق در خور توجهی که در بردارنده این موضوع باشد، یعنی نقش رسانه ها را در اطلاع رسانی برنامه پزشک خانواده یا حتی برنامه های دیگر نظام سلامت بررسی کرده باشد یافت نشد. اما از بین پایان نامه هایی که در حوزه سلامت منتشر شده بودند چند پایان نامه در کل از زوایای مختلف به برنامه پزشک خانواده پرداخته بودند که از بین آنها عناوین، موضوعات تحقیق، فرضیه ها و نتایج دو پایان نامه که تا حدودی نزدیک تر به مقصود و هدف این تحقیق بود چنین بود: