برخی از متفکران و صاحب نظران دیگر نیز این مفهوم را تأیید کرده اند. از جمله علامه طباطبایی در مقام تأسیس اصل می نویسد:
اصلی اولی این است که تمامی اموال برای عموم است و به تعبیر فقها حصول ملکیت برای افراد حقیقی و حقوقی نیاز به سبب دارد: یاسبب قهری و یااختیاری. و این مطلب موضوع احکام فراوانی است و چنین نیست که خداوند مالک حقیقی اموال را وقف کرده باشد و حق تغییر نداشته باشد. (علامه طباطبایی، ۱۸۳)
به نظر می رسد این مبنا نسبت به دیگر مبانی به واقع نزدیک تر باشد، زیرا:
اولاً: بیان موارد انفال می تواند از باب مصداق باشد و موضوعیت نداشته باشد. شاهد مطلب این است که بیان برخی از این موضوعات در گذشته از اهمیت زیاد برخوردار بوده است، مثل زمین، و برخی از موضوعات اهمیت کمتری داشته و مورد ابتلا نبوده و کمتر بیان شده، مانند فضا، و یا اگر بیان شده تأکید زیادی روی آن صورت نگرفته است، مانند دریا ها.
ثانیاً: در بعضی از ادله علت اختصاص انفال به امام تبیین شده است. در این باره گفته اند انفال سبب تعدیل ثروت در میان مردم می شود، زیرا اگر موارد انفال بدون اذن امام در اختیار عموم باشد، هرکسی قدرت بیشتری جهت احصا و تصرف داشته باشد، از ثروت بیشتری برخوردار خواهد شد و این خلاف عدالت است. در قرآن در فلسفه تشریع انفال می خوانیم: «کیلا تکون دوله بین الاغنیاء.»[۱۰]

۲-۲-۳-۱- فی‏ء

فیئی مصدر از مادّه فاءَ، یَفیٌ از باب فَعَلَ یَفْعِلُ، در لغت به معنای رجوع و بازگشت‏می‏باشد و در سوره حجرات «حَتَّی تَفی‏ءَ الی امْرِاللَّهِ[۱۱]به همین معنی است
یعنی به امر خدا بازگردد و گردن نهد. نیز به معنای غنیمت و خراج استعمال شده است.(طوسی، ۱۳۸۰: ۶۴) در اصطلاح فقها مالی از کافران است که بدون کارزار وجنگ و خونریزی عاید مسلمانان شده است، مثل جزیه، و خراج و مانند آنها(طباطبایی، ۱۲۳۱ق: ۵۰۸).
هر آنچه که بدون جنگ به دست مسلمین افتاده است.(انصاری ۱۳۸۵).

۲-۲-۳-۲- زمین‏هاى موات

در این باره بیش از ده روایت گزارش شده است. از آن جمله موثقه سماعه است:
قال مسأله عن الانفال فقال کل ارض خربه او شیئ یکون للملوک فهو خاص للامام و لیس للناس فیها سهم؛ از امام در باره انفال پرسیدم. حضرت فرمود: هر زمین خراب(موات) و یا چیزی که ویژه ملوک بوده است مخصوص امام است و مردم در آن سهمی ندارند.
سند روایت بی اشکال و دلالت آن نیز تمام است. افزون بر این، صحیحه حفص که پیش از این گذشت نیز بر این امر دلالت دارد.(حر عاملی، ۳۶۴) در این حکم فرقی میان زمینهای موات در سرزمین اسلام و یاکفر نیست.
بخشی از انفال زمین هایی هستند که معطل مانده اند و از آنها استفاده نمی شود و تنها با یک سری عملیات اصلاحی قابل استفاده خواهند شد چه اینکه زمین از اینکه موات بوده یا زمینی بوده که مالکانی داشته که اصلاحاتی کرده اند اما الان منقرض شده اند. (موسوی الخمینی، ۱۴۱۰)
زمینی که اهالی و مالکین آن منطقه را ترک کرده باشند یا اینکه با رغبت به مسلمین اعطا کرده باشند در این صورت جزئ انفال حساب می شود و مال امام خواهد بود. (مطهری، ۱۳۶۸).

۲-۲-۳-۳- آبادى‏هایى که صاحب ندارد

هر چند در اصل آباد باشد. در این باره بیش از شش روایات وارد شده است. از آن جمله موثقه عمار است:
قال سألت اباعبدالله (ع)عن الانفال فقال. ..و کل ارض لارب لها؛.(حر عاملی، ۳۶۷) اسحاق بن عمار می گوید: از امام صادق(ع) از انفال پرسیدم. آن حضرت فرمود:. ..هر زمینی که صاحب نداشته باشد.
این روایت که از نظر سند موثقه است دلالت می کند که هر زمینی که صاحب ندارد، مصداق انفال است و به اطلاق شامل زمینهای عامر بدون صاحب نیز می شود.

۲-۲-۳-۴- قله‏ها، وسط درّه‏ها و جنگل‏ها

بیش از هفت روایت بر این مدعا دلالت دارد. افزون بر این روایات، تمامی ادله ای که دلالت می کند موات مصداق انفال است نیز دلالت دارد، زیرا غالباً سر کوهها موات هستند. از جمله احادیث روایت داود بن فرقد است: عن ابی عبد الله (ع) قال: قلت: و ما الانفال قال:. ..و رؤوس الجبال؛ (حر عاملی، ۳۷۲) امام صادق(ع) فرموده است: انفال عبارت اند از. ..رئوس کوهها.»
در روایتی از امام باقر « ع » نقل شده که معادن نیزارها و زمین های بلا صاحب و زمینهایی که اهالی آن منقرض شده اند از انفال هستند.(نوری، ۱۴۰۸ ).
در این حدیث زمین هایی بلا صاحب به صورت مطلق آمده اند و همه انواع زمین هایی از این دست را مشمول انفال قرار می دهد. (منتظری، ۱۴۱۱ ).

۲-۲-۳-۵- صفایا و قطایع

هدایای که به پادشاهان داده شده و از جنگ به دست مسلمانان افتاده است). بیش از هفت روایت بر این مدعا دلالت دارد. از آن جمله صحیحه داود بن فرقد است: «قال ابو عبدالله(ع):قطائع الملوک کلها للامام ولیس للناس فیها شیئ (حر عاملی، ۳۷۶) امام صادق(ع) فرموده است: تمامی هدایای پادشاهان مال امام است و دیگران در آن حقی ندارند».
املاکی که پادشاهان کفر به اطرافیان خود می بخشیده اند و اموال ممتازی که پادشاهان برای خود اختصاص می داده اند البته همه اموال پادشاهان کفر به حاکم اسلامی اختصاص می یابد و از غنائم ویژه حاکم است.

۲-۲-۳-۶- غنیمتى که مجاهدان بدون اذن امام به‏دست آورند

غنیمتهای جنگی بدون اذن امام. افزون بر ادعای اجماع از سوی فقهای نامدار از جمله شیخ طوسی، (حر عاملی، ۳۷۲) روایاتی بر آن دلالت دارد. از آن جمله صحیحه معاویه بن وهب است:
قال قلت لابی عبدالله(ع) اسدیه یبعثها الامام فیصیبون غنائم کیف تقسم قال: ان قاتلوا علیها مع امیر امّره الامام علیهم اخرج منها الخمس لله و للرسول و قسم بینهم اربعه اخماس و ان لم یکونوا قاتلوا علیها المشرکین کان کل ماغنموا للامام یجعله حیث احب؛(حر عاملی، ۳۱۴)
از امام صادق درباره چگونگی تقسیم غنائم جنگی میان جنگجویانی که امام آنها را به جنگ فرستاده پرسیدم. آن حضرت فرمود: اگر با فرماندهی که امام او را فرستاده بجنگند یک پنجم غنائم از آن خدا و رسول او است و باقی میان آنها تقسیم می شود، و اگر جنگجویان بدون جنگ به غنائم دست یابند، تمامی آن ملک امام است و به هر کیفیتی صلاح بداند هزینه می کند.
در دلالت این روایات بر مدعا اشکال شده که فرض سؤال جایی است که جنگ به اذن امام بوده است؛ بنابراین ربطی به مدعا ندارد؛ زیرا ادعا این است که آن غنائم جنگی که بدون اذن امام حاصل شده از انفال است؛ مگر گفته شود قید «مع امیر امّره الامام»دخیل در موضوع حکم است و الا لغو خواهد بود بنابراین تقسیم غنائم میان جنگجویان متوقف است بردو «مطلب : یکی قتال، دوم اینکه قتال به اذن امام باشد. با انتفای یکی از آنها غنائم جزو انفال خواهد بود. جمله شرطیه در ذیل روایت نیز ناظر به قید اول است بنابراین، اگر جنگی با اذن امام نباشد، غنائم آن مصداق انفال خواهد بود.

۲-۲-۳-۷- ارث کسى که وارث ندارد

افزون بر اجماع، بیش از دوازده روایت بر این مدعا دلالت دارد؛ از جمله صحیحه حلی:
عن ابی عبدالله(ع) قال من مات و ترک دیناً فعلینا دینه؟ و الیناعیاله و من مات و ترک مالاً فلورثته؟ و من مات و لیس له مولی؟ فماله من الانفال؛
امام صادق(ع) فرموده است: هرکس بمیرد و قرضی را به جای گذارد، پس بر ماست ادای دین او و بر ماست هزینه عیال او. و هرکس بمیرد و مالی را به جای گذارد، پس از آن ورثه اوست و هر کس بمیرد و مولی(وارث) نداشته باشد، پس اموال او از انفال است.دلالت روایت تمام و سندش نیز صحیح است.

۲-۲-۳-۸- معادن

فقها در مورد معادن نظرهای مختلفی دارند؛ از جمله: الف)معادن مطلقاً جزو انفال است؛ ب)معادن مطلقاً جزو انفال نیستند؛ ج) معادنی که در زمین انفال است جزو انفال شمرده می شود و معادنی که در غیر زمین انفال است انفال نیست. بر قول اول ادله ای دلالت می کند از جمله روایات این موثقه اسحاق بن عمار است: «قال سألت ابا عبدالله(ع) عن الانفال فقال هی…و کل ارض لارب لها و المعادن منها.» از امام صادق(ع)در مورد انفال پرسیدم. آن حضرت فرمود انفال عبارت است از هر زمینی که بی صاحب است و معادن نیز از انفال است» افزون بر این روایات روایت دیگری نیز بر این مدعا دلالت دارد.

۲-۲-۳-۹- دریاها و بیابان‏هاى لم یزرع

دلیل بر این مدعا افزون بر تصریح بسیاری از فقها مانند ابی الصلاح، شیخ مفیدو کلینی،برخی از روایات از جمله روایت حفص بن بختری است:
عن ابی عبدالله(ع) قال ان جبرئیل کری بر جمله خمسه انهار و سال الماء…
یتبعه: الفرات و دجله و نیل مصر و مهران و نهر بلخ فماسقت او سقی منها فللامام؛ حفص پسر بختری می گوید: امام صادق(ع) فرموده است: همانا جبرئیل با پایش پنج نهر را جاری ساخت، در حالی که زبانه آب در پی او در حرکت بود. فرات، دجله، رود نیل در مصر، مهران و نهر بلخ، پس آنچه آنها را سیراب کند و آنچه از آنها سیراب شود، ملک امام است.
در دلالت و سند روایت هر چند اشکال راه دارد، ولی با این وصف در اینکه دریا ها و رود خانه ها جزو انفال است جای تردید نیست؛ زیرا اولاً اطلاق روایاتی که دلالت می کند زمین و آنچه در آن است ملک امام است دریا ها را نیز شامل می شود. ثانیا،ً شاید علت اینکه در روایات اسمی از دریا ها برده نشده، این است که در عصر حضور مورد ابتلا نبوده است. ثالثاً، در مبحث مصادیق انفال این بحث مطرح شد که حضرت امام برای انفال یک عنوان بیشتر قائل نیست و آن عبارت است از «مالارب لها» اعم از زمین و غیر زمین. از این رو، بسیاری از امور دیگری که در عصر حضور مصداق انفال محسوب نشده، مانند فضا، در عصر حاضر مصداق انفال است.
واضح است که مالکیت امام نسبت به این ثروت ها از آن جهت نیست که امامت برای این حکم حیثیت تعلیلی داشته باشد بلکه برای آن است که حیثیت تقلیدی دارد توضیح آنکه انفال از اموال شخصی نبوده و از اموال مربوط به جایگاه امام است که در هر عصر و زمانی اختیار آن از طرف خداوند به امام و زمامدار همان زمان تفویض شده است.
دلیل بر این مطلب روایتی است که از حضرت علی « ع » نقل شده است که فرمودند انفال از آن کسی است که به امور مسلمانان قیام نموده و کارهای ایشان را اداره می کند که در زمان رسول خدا به آن حضرت اختصاص داشت. به طوری که از ظاهر این روایت بر می آید انفال از آن جهت به امام اختصاص یافته که به امور مسلمانان مبادرت و به وضع آنان رسیدگی می کند و نیازمندیهای اجتماع را بر آورده می سازد. (صانعی ۱۳۷۹).

۲-۲-۴- تعریف انفال و ملاک های تشخیص آن

در آیه نخست سوره انفال خداوند می فرماید : یسئلونک عن الانفال قل الانفال للّه و الرسول فاتقو اللّه و اصلحوا ذات بینکم و اطیعو اللّه و رسوله ان کنتم مؤمنین. خداوند در این آیه به منابعی اشاره می کند که اختیار آن ها را به دست حاکم اسلامی سپرده است. این اموال را انفال گویند زیرا از زیادات جامعه اند و در ملکیت افرادخاصی قرار ندارند و باید در اختیار حاکم اسلامی باشند تا طبق ضوابط حکومت اسلامی مورد بهره برداری قرار گیرند (منتظری ۱۴۱۱).
علامه طباطبائی در تفسیر این آیه می فرمایند : انفال عبارت است از دارایی ها و اموالی که مالک خاصی از مردم نداشته باشد مانند قلل جبال و درون دره ها و اماکنی که ویران شده ومالک شخصی نداشته باشد.
دشت ها و روستاهایی که صاحبان آنها مهاجرت کرده و بلا صاحب مانده است و نیز ترکه که بلا وارث و غیر از اینها از اموال زائد و اضافی که مالک شرعی شخصی نداشته باشد به این نوع اموال انفال گفته می شود به این اعتبار که این اموال زائد و اضافه بر اموالی است که از میان مردم مالک معین و مشخص دارند و جزئ مایملک خدا و رسول خداست. (طباطبائی ۱۳۷۰).
یکی از مسائلی که در باب انفال باید روشن شود ملاک تعریف انفال است. به بیانی دیگر چه معیاری برای تشخیص این منابع وجود دارد بسیاری از فقها به ذکر مصادیق انفال بسنده کرده و تعریف نظام مندی ارائه نکرده اند نقطه عطف در تعریف انفال تعریف محقق حلی در شرایع است که بیان دارد « هی ما یستحقه الامام علی جهه الخصوص ».
یعنی اموالی که فقط مال امام است و ایشان شریکی در این اموال ندارد این اموال به طور کامل متعلق به حاکم مسلمین است پس با این تعریف هر چند مختص امام است انفال است ناگفته نماند که مقصود از مالکیت امام بر انفال مالکیت شخصی نیست بلکه مالکیت منصب امام است در این صورت است که در غیاب امام معصوم انفال در اختیار حاکم اسلامی قرار می گیرد.(گولاید[۱۲]، ( ۱۳۸۸
تعریف امام خمینی از انفال یک تعریف نظام مند است که امکان تطبیق مصادیق جدید منابع را فراهم می نماید بر این اساس حضرت امام می فرمایند مواردی که در روایات به عنوان انفال و ملک امام نام برده شده است همه از باب ذکر مصادیق آن بوده و متفاهم از مجموع روایات این است که آنچه مربوط به امام است عنوان واحدی است.
که منطبق ببر موارد زیادی می شود و ملاک در همه آنان یکی است و آن این است که هر چیز اعم از زمین و غیر زمین که صاحب و مالکی نداشته باشد « ما لا رب لها » برای والی است که آن را در راه مصالح مسلمانان صرف نماید و این امر بین دولت ها متداول است. (موسوی خمینی، ۱۴۱۰).
ایشان معتقدند انفال ثروت های عمومی است که بشر در پدید آوردن آن دستی نداشته است و یا به تعبیری این ثروت ها صاحب مشخصی نداشته است « ما لا رب لها » این یک تعریف جامع است که از روایات استفاده شده و امکان تطبیق با مسائل مستحدثه و مصادیق جدید را نیز دارد.

۶۷/۱۱۹bc۵/۱۶c۳۲۹۱۳/۲۹d۲۵/۹۲e۷۵/۶۳h۳۲/۱۶۳a۵/۱۱eهاشمی۸۷/۳۶bc۷۵/۱۰۱d۵۰/۷۰g۵/۱۲۰bc۲۵/۱۴dکادوس۴۸/۳۷bc۰۰/۱۱۸a۲۵/۸۰a۴۲/۱۱۵cd۲۵/۱۹aهیبرید بهار۵۱/۳۰cd۲۵/۱۰۸c۰۰/۷۸d۰۰/۱۲۰bc۷۵/۱۶cنعمت

اعداد در هر ستون که حداقل دارای یک حرف مشترک می باشند فاقد اختلاف معنی دار در سطح احتمال ۵درصد در آزمون دانکن می باشند.
۴-۳- عملکرد و اجزای عملکرد
۴-۳-۱- تعداد خوشه در واحد سطح (مترمربع)
تعداد خوشه در واحد سطح، مهمترین عامل در افزایش عملکرد دانه برنج می باشد. عملکرد نهایی دانه را می توان به صورت تعداد خوشه در واحد سطح و وزن خوشه بیان نمود (زنگ و شانون، ۲۰۰۰). قابلیت تولید خوشه در واحد سطح، در زمان حداکثر پنجه زنی تعیین می گردد. در این بررسی، نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها، اختلاف معنی داری را در سطح احتمال ۱ درصد نشان می دهد (جدول ۴-۱۹). تعداد خوشه در واحد سطح از ۱۸۴ عدد در طارم هاشمی تا ۳۰۸ عدد در هیبرید بهار۱ متغیر بود (۴-۲۰). نتایج حاصل از آزمون مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که به ترتیب لاین های ۴۱۶، ۱۳۶، ۴۲۴ و ۱۰۸ از تعداد خوشه بالایی برخوردار بودند که با رقم هیبرید (بهار۱) اختلاف معنی داری نداشتند (جدول ۴-۲۰). رقم بهار۱ با قابلیت پنجه زنی بالا و تجمع ماده خشک بالا در مرحله حداکثر پنجه زنی، تعداد خوشه در واحد سطح بیشتری نیز داشت. تعداد خوشه در واحد سطح و تعداد کل دانه در خوشه، اندازه مخزن را تعیین می نمایند و از آنجا که یک مکانیسم کنترل کننده قوی بین این دو جزء وجود دارد، افزایش یکی از آن دو، منجر به افزایش اندازه مخزن نخواهد شد.
۴-۳-۲- وزن هزار دانه
وزن هزار دانه یکی از مهمترین اجزای عملکرد می باشد که نشان دهنده اختصاص بیشتر مواد فتوسنتزی به دانه هاست. وزن هزار دانه در تیمارهای مختلف مورد بررسی، اختلاف معنی داری در سطح احتمال ۱ درصد نشان دادند (جدول ۴-۱۹). بر اساس جدول مقایسه میانگین، بیشترین وزن هزار دانه به لاین ۳۲۹ با ۴۱/۲۸ گرم بود که یکی از عوامل بالا بودن عملکرد در این تیمار می باشد. و کمترین مقدار به لاین ۲۲۳ با ۷۱/۲۱ گرم تعلق گرفت که دلیل پایین بودن عملکرد آن در بین لاین های مورد مطالعه می باشد (جدول ۴-۲۰). نتیجه فوق با نتایج محمدیان روشن و همکاران (۱۳۷۷)، و لی و همکاران (۱۹۹۱) مشابه می باشد. در کل ارقام اصلاح شده به علت طولانی بودن دوره پر شدن دانه و تجمع ماده خشک بالا در این دوره وزن هزار دانه بالایی دارند (هنر نژاد، ۱۳۸۱؛ یوسف نیا، ۱۳۷۹).
۴-۳-۳- تعداد کل دانه در خوشه
تعداد دانه جزء مهمی از عملکرد و شاخصی از قدرت مخزن است (آگلی، ۱۹۹۸). بر اساس جدول مقایسه میانگین، بیشترین مقدار کل دانه در خوشه متعلق به لاین شماره ۱۰۸ (۷۷/۱۸۷ عدد) و کمترین متعلق به هاشمی (۰۸/۱۱۶ عدد) بود (جدول ۴-۲۰).لاین شماره ۱۰۸ با وجود اینکه بیشترین تعداد کل دانه در خوشه را دارا بود اما بیشترین مقدار دانه های پوک و نیمه پوک هم در این لاین مشاهده شد. یانگ و همکاران (۲۰۰۲) نشان دادند افزایش تعداد دانه نشانگر زیاد بودن عملکرد نیست. زیرا باید درصد باروری دانه ها زیاد باشد (پنگ و همکاران، ۱۹۹۹).
۴-۳-۴- تعداد دانه پر در خوشه
نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها، نشان داد که از نظر تعداد دانه پر در خوشه اختلاف معنی داری در سطح احتمال ۵ درصد، بین تیمارها وجود داشت (جدول ۴-۱۹). بر اساس جدول مقایسه میانگین تعداد دانه پر در خوشه از ۲۵/۷۹ عدد در رقم طارم هاشمی تا ۲۵/۱۳۳ عدد در رقم بهار۱ متغیر بود (جدول ۴-۲۰). به ترتیب لاین های ۴۱۶، ۲۰۳، ۲۰۹، ۱۰۸، ۱۳۶، ۴۲۴، ۴۱۵ با اختلاف کمی پس از هیبرید بهار۱ قرار گرفتند ولی با رقم نعمت اختلاف معنی داری نداشتند. تعداد دانه پر یکی از اجزای اصلی عملکرد در برنج است که می تواند به عنوان معیاری جهت انتخاب ارقام و لاین های پر محصول برنج استفاده گردد (میلر و همکاران، ۱۹۹۱، مهتر، ۱۹۹۴). تعداد دانه های پر به وسیله نسبت قدرت منبع به اندازه مخزن، قدرت گلچه ها برای قبول کربوهیدرات ها و انتقال مواد فتوسنتزی (آسیمیلات ها) از برگ به سنبلچه ها تعیین می گردد (یوشیدا، ۱۹۸۱). اما نتایج حاصل از آزمایش ما نشان می دهد که تعداد دانه پر در خوشه در بیان اختلاف عملکرد بین تیمارهای مورد بررسی در این آزمایش نقشی نداشته است.
۴-۳-۵- تعداد دانه نیمه پر و پوک
بر اساس جدول تجزیه واریانس، اختلاف معنی داری بین تیمارها وجود داشت (جدول ۴-۵). بیشترین تعداد دانه نیمه پر و پوک متعلق به لاین شماره ۱۰۸ (۰۲/۶۴ عدد) و کمترین مقدار عددی متعلق به هیبرید بهار(۱۱/۲۲ عدد) بود (جدول ۴-۶). یکی از دلایل کمبود مواد فتوسنتزی جهت پر شدن دانه ها، کاهش میزان فتوسنتز و تولید زیست توده می باشد. در همین راستا اشرف و همکاران (۱۹۹۴) نشان دادند که کاهش ظرفیت اختصاص مواد فتوسنتزی از منبع به مخزن، می تواند عامل دیگری برای محدودیت باروری دانه ها باشد.
۴-۳-۶- درصد باروری

دراین فصل که به یافته های تحقیق اختصاص دارد، داده های حاصل ازپرسشنامه پس از کد گذاری، استخراج و به کامپیوتر داده شده است و با بهره گرفتن از نرم افزارSPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته اند. لازم به ذکراست که تجزیه وتحلیل داده ها درسه بخش انجام گرفته است. دربخش اول این فصل، متغیرهای اساسی تحقیق بصورت تحلیل تک متغیره مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته اند. در بخش دوم، تحلیل دو متغیره[۱۸] صورت گرفته است، بدین ترتیب که به منظور آزمون فرضیه های تحقیق درگام اول، هریک از متغیرهای مستقل بطور جداگانه با متغیر وابسته مورد مقایسه و تحلیل قرارگرفته اند. در بخش سوم این فصل که به تحلیل چند متغیره[۱۹] و آزمون فرضیه های تحقیق درگام دوم اختصاص دارد ، ابتدا به منظور مشخص کردن سهم تأثیر هریک از متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته از تحلیل رگرسیونی و پس از آن برای مشخص کردن میزان اثرات مستقیم و غیر مستقیم و نیز اثرات کل متغیر های مستقل برمتغیر وا بسته از تحلیل مسیر[۲۰] استفاده شده است. برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید. ۱-۴- توصیف داده ها الف ) توصیف خصوصیات جمعیتی نمونه : در این قسمت ابتدا خصوصیات جمعیتی نمونه را توصیف می کنیم و سپس به آماره های مربوط به متغیرهای مستقل و وابسته می پردازیم . ۱ – ۱ – ۴ – سن زن جهت توصیف بهتر متغیرهایی که در سطح فاصله ای اندازه گیری شده اند ، ابتدا آمارهایی که در نشان دادن این متغیرها بهتر به ما کمک می کند آورده می شود و سپس متغیر فوق دسته بندی می شود تا نتایج این جداول بهتر نمایان شود . آماره های مربوط به سن زنان در جدول (۱ – ۴) نشان داده شده است : جدول (۱ – ۴) آماره های مربوط به سن زنان متغیر میانگین خطای استاندارد میانگین میانه مد انحراف استاندارد واریانس چولگی خطای استاندارد چولگی کشیدگی خطای استاندارد کشیدگی حداقل حداکثر مجموع سن زنان ۳۲٫۹۴ ۴۶٫ ۳۲ ۲۵ ۸٫۹ ۷۸٫۸۸ ۵۲۸٫ ۱۲۸٫ ۳۰۵٫- ۲۵۵٫ ۱۷ ۵۹ ۱۲۰۲۴ همان گونه که در جدول فوق مشاهده می شود میانگین سن زنان ۳۲٫۹۴ سال می باشد که بیانگر آن است که جمعیت نمونه ، جمعیت جوانی است . بیشترین فراوانی مشاهده شده ، سن ۲۵ سالگی است و همان گونه که از جدول فوق برمی آید ۵۰ درصد از زنان نمونه بالای سن ۳۲ سال و نیمی دیگر کمتر از ۳۲ سال سن دارند . در صفحه بعد نمودار توزیع سنی زنان به همراه خط منحنی نرمال نشان داده شده است : با بهره گرفتن از آماره های جدول (۱ – ۴ ) مقدار آزمون چولگی[۲۱] سن زنان برابر (۴٫۱۳) و مقدار آزمون کشیدگی[۲۲] سن زنان برابر (۱٫۲-) است که این آماره ها بیانگر آن است که اولا توزیع سن زنان دارای چولگی مثبت است و این بدان معناست که افراد دارای سن زیر میانگین تعدادشان از افراد دارای سن بالاتر از میانگین بیشتر است و به همین خاطر توزیع چوله است . از طرف دیگر مقدار آزمون کشیدگی نشانگر آن است که توزیع سنی زنان دارای کشیدگی نمی باشد . در مرحله بعد متغیر سن زنان دسته بندی شد که نتایج آن در جدول (۲ – ۴) نشان داده شده است : جدول( ۲ – ۴ ): توزیع پا سخگویان بر حسب سن سن زن فراوانی درصد درصد معتبر درصد فراوانی تجمعی ۳۲ – ۱۷ ۱۹۶ ۵۱٫۶ ۵۳٫۷ ۵۳٫۷ ۴۸ – ۳۳ ۱۴۴ ۳۷٫۹ ۳۹٫۵ ۹۳٫۲ ۶۴ – ۴۹ ۲۵ ۶٫۶ ۶٫۸ ۱۰۰ بی جواب ۱۵ ۳٫۹ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰ همانطور که درجدول ( ۲-۴ ) ملاحظه می شود، از پاسخگویان مورد بررسی دراین تحقیق به ترتیب ۵۳٫۷ درصد در گروه سنی ۳۲ – ۱۷ ساله، ۳۹٫۵ درصد در گروه سنی ۴۸ – ۳۳ ساله، ۶٫۸ درصد در گروه سنی ۶۴ – ۴۹ ساله قرار دارند. نمودار( ۱-۴ ): توزیع فراوانی پا سخگویا ن را برحسب سن نشان می دهد: نمودار( ۱-۴ ): توزیع فراوانی پا سخگویا ن برحسب سن ۲ – ۱ – ۴ – سن همسر کلیه آماره های مربوط به سن همسران درجدول( ۳-۴ ) نشان داده شده است: جدول (۳ – ۴) آماره های مربوط به سن همسران متغیر میانگین خطای استاندارد میانگین میانه مد انحراف استاندارد واریانس چولگی خطای استاندارد چولگی کشیدگی خطای استاندارد کشیدگی حداقل حداکثر مجموع سن همسران ۳۷٫۵۳ ۴۹٫ ۳۷ ۳۰ ۹٫۳۰ ۸۶٫۵۴ ۴۲۴٫ ۱۲۸٫ ۴۱۶٫- ۲۵۴٫ ۲۰ ۶۱ ۱۷۳۶ همان گونه که در جدول فوق مشاهده می شود میانگین سن همسران۳۷٫۵۳ سال می باشد که بیانگر آن است که همسران از نظر سنی جوان هستند . بیشترین فراوانی مشاهده شده ، سن ۳۰ سالگی است و همان گونه که از جدول فوق برمی آید ۵۰ درصد از همسران بالای سن ۳۷ سال و نیمی دیگر کمتر از ۳۷ سال سن دارند . در زیر در نمودار توزیع سنی همسران به همراه خط منحنی نرمال نشان داده شده است : با بهره گرفتن از آماره های جدول (۳ – ۴ ) صفحه قبل مقدار آزمون چولگی سن همسران برابر (۳٫۳۱) و مقدار آزمون کشیدگی سن همسران برابر (۱٫۶۴-) است که این آماره ها بیانگر آن است که اولا توزیع سن زنان دارای چولگی مثبت است و این بدان معناست که افراد دارای سن زیر میانگین تعدادشان از افراد دارای سن بالاتر از میانگین بیشتر است و به همین خاطر توزیع چوله است . از طرف دیگر مقدار آزمون کشیدگی نشانگر آن است که توزیع سنی همسران دارای کشیدگی نمی باشد . در مرحله بعد متغیر سن همسران پاسخگویان دسته بندی شد و نتایج آن در جدول (۴ – ۴) نشان داده شده است : جدول( ۴ – ۴ ): توزیع پا سخگویان بر حسب سن همسر سن همسر فراوانی درصد درصد معتبر درصد فراوانی تجمعی ۳۲ – ۱۷ ۱۲۴ ۳۲٫۶ ۳۳٫۹ ۳۳٫۹ ۴۸ – ۳۳ ۱۹۹ ۵۲٫۴ ۵۴٫۴ ۸۸٫۳ ۶۴ – ۴۹ ۴۳ ۱۱٫۳ ۱۱٫۷ ۱۰۰ بی جواب ۱۴ ۳٫۷ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰ همانطور که درجدول ( ۴-۴ ) ملاحظه می شود، از همسران پاسخگویان مورد بررسی دراین تحقیق به ترتیب ۳۳٫۹ درصد در گروه سنی ۳۲ – ۱۷ ساله، ۵۴٫۴ درصد در گروه سنی ۴۸ – ۳۳ ساله و ۱۱٫۷ درصد در گروه سنی ۶۴ – ۴۹ ساله قرار دارند. نمودار ( ۲-۴ ) توزیع فراوانی پاسخگویان را برحسب سن نشان می دهد: نمودار( ۲-۴ ): توزیع فراوانی همسران برحسب سن ۳– ۱ – ۴ – میزان تحصیلات زن توزیع میزان تحصیلات پاسخگویان در جدول(۵-۴ ) نشان داده شده است: جدول( ۵-۴ ): توزیع پا سخگویان برحسب میزان تحصیلات میزان تحصیلات زن فراوانی درصد درصد معتبر درصد فراوانی تجمعی ۱- بی سواد ۲۳ ۶٫۱ ۶٫۱ ۶٫۱ ۲-تحصیلات ا بتدایی ۴۴ ۱۱٫۶ ۱۱٫۷ ۱۷٫۸ ۳-تحصیلات راهنمایی ۶۸ ۱۷٫۹ ۱۸ ۳۵٫۸ ۴-تحصیلات متوسطه ۱۹۰ ۵۰ ۵۰٫۴ ۸۶٫۲ ۵- فوق دیپلم ۲۹ ۷٫۶ ۷٫۷ ۹۳٫۹ ۶- لیسا نس ۲۳ ۶٫۱ ۶٫۱ ۱۰۰ ۷- بی جواب ۳ ۸٫ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰ میانگین : ۴ همانطور که درجدول (۵-۴ ) صفحه قبل ملاحظه می شود، حدود ۶٫۱ درصد از پاسخگویان بی سواد ، ۱۱٫۷ درصدازپاسخگویان دارای تحصیلات ابتدایی، ۱۸ درصد دارای تحصیلات راهنمایی، ۵۰٫۴ درصد دارای تحصیلات متوسطه، ۷٫۷ درصد فوق دیپلم،۶٫۱ درصد لیسانس بوده ا ند. توزیع میزان تحصیلات زنان مورد مطالعه مبین این واقعیت است که درمجموع زنان بطورمتوسط ازتحصیلات متوسطه برخوردارند. نمودار ( ۳-۴ ) توزیع فراوانی پاسخگویان را برحسب میزان تحصیلات نشان می دهد: نمودار ( ۳-۴ ): توزیع فراوانی پا سخگویان برحسب میزان تحصیلات ۴– ۱ – ۴ – میزان تحصیلات همسران توزیع میزان تحصیلات همسران در جدول(۶-۴ ) نشان داده شده است: جدول( ۶-۴ ): میزان تحصیلات همسران میزان تحصیلات همسر فراوانی درصد درصد معتبر درصد فراوانی تجمعی ۱- بی سواد ۱۰ ۲٫۶ ۲٫۷ ۲٫۷ ۲-تحصیلات ا بتدایی ۵۲ ۱۳٫۷ ۱۳٫۸ ۱۶٫۴ ۳-تحصیلات راهنمایی ۷۵ ۱۹٫۷ ۱۹٫۹ ۳۶٫۳ ۴-تحصیلات متوسطه ۱۴۲ ۳۷٫۴ ۳۷٫۷ ۷۴ ۵- فوق دیپلم ۳۲ ۸٫۴ ۸٫۵ ۸۲٫۵ ۶- لیسا نس ۴۹ ۱۲٫۹ ۱۳ ۹۵٫۵ ۷ – لیسانس به بالاتر ۱۷ ۴٫۵ ۴٫۵ ۱۰۰ ۷- بی جواب ۳ ۸٫ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰ میانگین : ۴ همانطور که درجدول (۶-۴ ) ملاحظه می شود، حدود ۲٫۷ درصد از همسران پاسخگویان بی سواد ، ۱۳٫۸ درصدازآنها دارای تحصیلات ابتدایی، ۱۹٫۹ درصد دارای تحصیلات راهنمایی، ۳۷٫۷ درصد دارای تحصیلات متوسطه، ۸٫۵ درصد فوق دیپلم،۱۳ درصد لیسانس و ۴٫۵ درصد دارای تحصیلات در حد بالاتر از لیسانس بوده ا ند. توزیع میزان تحصیلات همسران پاسخگویان مورد مطالعه مبین این واقعیت است که درمجموع همسران این زنان بطورمتوسط ازتحصیلات متوسطه برخوردارند نمودار ( ۴-۴ ) در صفحه بعد توزیع فراوانی تحصیلات همسران پاسخگویان را نشان می دهد: نمودار ( ۴-۴ ): توزیع فراوانی همسران بر حسب تحصیلات ۵-۱-۴- وضعیت شغلی زنان توزیع وضعیت شغلی پاسخگویان درجدول( ۷-۴ ) نشان داده شده است: وضعیت شغلی زن فراوانی درصد درصد معتبر درصد فراوانی تجمعی ۱- غیرشاغل ۲۶۵ ۶۹٫۷ ۷۱٫۴ ۷۱٫۴ ۲- شاغل ۱۰۶ ۲۷٫۹ ۲۸٫۶ ۲۸٫۶ ۳- بی جواب ۹ ۲٫۴ ۱۰۰ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰ نما : ۱ جدول( ۷-۴ ): توزیع پا سخگویان برحسب وضعیت شغلی همانطورکه درجدول( ۷-۴ ) ملاحظه می گردد، ۷۱٫۴ درصد از پاسخگویان مورد مطالعه کار بیرون از خانه ندارند و ۲۸٫۶ درصد هم شاغل بوده ا ند. بنابراین جدول فوق نشان می دهد که بیشتر زنان بیکار هستند . نمودار ( ۵-۴ ) توزیع فراوانی پاسخگویان را بر حسب وضعیت شغلی نشان می دهد : نمودار ( ۵-۴ ): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب وضعیت شغلی ۶-۱-۴- وضعیت شغلی همسر : توزیع وضعیت شغلی همسران درجدول( ۸-۴ ) نشان داده شده است: وضعیت شغلی همسر فراوانی درصد درصد معتبر درصد فراوانی تجمعی ۱- بیکار ۱۹ ۵ ۵٫۱ ۵٫۱ ۲- شاغل ۳۵۲ ۹۲٫۶ ۹۴٫۹ ۹۴٫۹ ۳- بی جواب ۹ ۲٫۴ ۱۰۰ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰ نما : ۲ جدول( ۸-۴ ): توزیع وضعیت شغلی همسران همانطورکه درجدول( ۸-۴ ) ملاحظه می گردد، ۵٫۱ درصد از پاسخگویان مورد مطالعه بیکار و ۹۴٫۹ درصد هم شاغل بوده ا ند. بنابراین جدول فوق نشان می دهد که بیشتر همسران شاغل هستند . نمودار ( ۶-۴ ) توزیع فراوانی همسران را بر حسب وضعیت شغلی نشان می دهد : نمودار ( ۶-۴ ): توزیع فراوانی همسران برحسب وضعیت شغلی ۷-۱-۴- وضعیت اقتصادی خانواده پدری زنان : عکس مرتبط با اقتصاد توزیع وضعیت اقتصادی خانواده پدری زنان درجدول( ۹-۴ ) نشان داده شده است: جدول( ۹-۴ ): توزیع پاسخگویان برحسب وضعیت اقتصادی خانواده پدری تصویر درباره جامعه شناسی و علوم اجتماعی طبقه اجتماعی فراوانی درصد درصد معتبر درصد فراوانی تجمعی ۱-خیلی ضعیف ۱۰ ۲٫۶ ۲٫۷ ۲٫۷ ۲-ضعیف ۲۲ ۵٫۸ ۵٫۹ ۸٫۵ ۳-زیر متوسط ۳۶ ۹٫۵ ۹٫۶ ۱۸٫۱ ۴ – متوسط ۱۵۴ ۴۰٫۵ ۴۱ ۵۹ ۵ – متوسط به بالا ۸۸ ۲۳٫۲ ۲۳٫۴ ۸۲٫۴ ۶ – مرفه ۶۶ ۱۷٫۴ ۱۷٫۶ ۱۰۰ ۷ – بی جواب ۴ ۱٫۱ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰ میانگین : ۴ همانطورکه درجدول( ۹-۴ ) ملاحظه می گردد، ازپاسخگویان مورد بررسی دراین تحقیق به ترتیب ۲٫۷ درصد دارای وضعیت اقتصادی خیلی ضعیف، ۵٫۹ درصد دارای وضعیت اقتصادی ضعیف ، ۹٫۶ درصد دارای وضعیت اقتصادی زیر متوسط ، ۴۱ درصد دارای وضعیت اقتصادی متوسط ، ۲۳٫۴ درصد دارای وضعیت اقتصادی متوسط به بالا و ۱۷٫۶ درصد دارای وضعیت اقتصادی مرفه بوده اند. پاسخگویان به طور میانگین وضعیت اقتصادی خانواده پدری خود را متوسط ارزیابی کرده اند. نمودار ( ۷-۴ ) توزیع فراوانی پاسخگویان را بر حسب وضعیت اقتصادی خانواده پدری نشان می دهد : نمودار ( ۷-۴ ): توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اقتصادی خانواده پدری ۸-۱-۴- وضعیت اقتصادی خانواده پدری مردان : توزیع وضعیت اقتصادی خانواده پدری مردان درجدول( ۱۰-۴ ) نشان داده شده است: جدول( ۱۰-۴ ): توزیع وضعیت اقتصادی خانواده پدری مردان طبقه اجتماعی فراوانی درصد درصد معتبر درصد فراوانی تجمعی ۱-خیلی ضعیف ۸ ۲٫۱ ۲٫۱ ۲٫۱ ۲-ضعیف ۳۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۱۰٫۴ ۳-زیر متوسط ۵۶ ۱۴٫۷ ۱۵ ۲۵٫۴ ۴ – متوسط ۱۳۰ ۳۴٫۲ ۳۴٫۸ ۶۰٫۲ ۵ – متوسط به بالا ۹۷ ۲۵٫۵ ۲۵٫۹ ۸۶٫۱ ۶ – مرفه ۵۲ ۱۳٫۷ ۱۳٫۹ ۱۰۰ ۷ – بی جواب ۶ ۱٫۶ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰ میانگین : ۴ همانطورکه درجدول( ۱۰-۴ ) ملاحظه می شود ، ازپاسخگویان مورد بررسی دراین تحقیق به ترتیب ۲٫۱ درصد دارای وضعیت اقتصادی خیلی ضعیف، ۸٫۳ درصد دارای وضعیت اقتصادی ضعیف ، ۱۵درصد دارای وضعیت اقتصادی زیر متوسط ، ۳۴٫۸ درصد دارای وضعیت اقتصادی متوسط ، ۲۵٫۹ درصد دارای وضعیت اقتصادی متوسط به بالا و ۱۳٫۹ درصد دارای وضعیت اقتصادی مرفه بوده اند. پاسخگویان به طور میانگین وضعیت اقتصادی خانواده پدری همسر خود را متوسط ارزیابی کرده اند. نمودار ( ۸-۴ ) توزیع فراوانی همسران را بر حسب وضعیت اقتصادی خانواده پدری نشان می دهد : نمودار ( ۸-۴ ): توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب وضعیت اقتصادی خانواده پدری ۹-۱-۴- انحراف اخلاقی – اجتماعی همسر : توزیع وضعیت انحراف اخلاقی – اجتماعی همسر درجدول( ۱۱-۴ ) نشان داده شده است: وضعیت انحراف اخلاقی – اجتماعی همسر فراوانی درصد درصد معتبر درصد فراوانی تجمعی ۱- فاقد انحراف ۳۴۴ ۹۰٫۵ ۹۱٫۵ ۹۱٫۵ ۲- دارای انحراف ۳۲ ۸٫۴ ۸٫۵ ۱۰۰ ۳- بی جواب ۴ ۱٫۱ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ ۱۰۰ نما : ۱ جدول( ۱۱-۴ ): توزیع وضعیت انحراف اخلاقی – اجتماعی همسران همانطورکه درجدول( ۱۱-۴ ) ملاحظه می گردد، ۹۱٫۵ درصد از همسران فاقد انحراف اخلاقی – اجتماعی ( اعتیاد ، مصرف مشروبات الکلی ) و ۸٫۵ درصد هم دارای انحراف اخلاقی بوده ا ند. بنابراین جدول فوق نشان می دهد که بیشتر همسران فاقد انحراف اخلاقی – اجتماعی هستند . نمودار ( ۹-۴ ) توزیع فراوانی همسران را بر حسب انحراف اخلاقی – اجتماعی نشان می دهد : نمودار ( ۹-۴ ): توزیع همسران بر حسب وضعیت انحراف اخلاقی – اجتماعی ب ) توصیف متغیر وابسته تحقیق : ۱۰ – ۱ – ۴- خشونت خانوادگی : آماره های مربوط به خشونت خانوادگی در جدول( ۱۲-۴ ) نشان داده شده است: جدول (۱۲ – ۴) آماره های مربوط به خشونت خانوادگی متغیر میانگین خطای استاندارد میانگین میانه مد انحراف استاندارد واریانس چولگی خطای استاندارد چولگی کشیدگی خطای استاندارد کشیدگی حداقل حداکثر مجموع خشونت خانوادگی ۱۸٫۷۶ ۱٫۰۸ ۱۱ ۱ ۲۰٫۹۶ ۴۳۹٫۵۵ ۱٫۸۴ ۱۲۵٫ ۳٫۱۸ ۲۵٫ ۰۰٫ ۱۰۳ ۷۱۳۰ همان گونه که در جدول فوق مشاهده می شود میانگین خشونت خانوادگی در جامعه مورد بررسی ۱۸٫۷۶ می باشد . مد ( بیشترین فراوانی مشاهده شده ) ۱ است و این نشانگر آن است که بیشتر زنان خشونت کمتر از حد میانگین را تجربه کرده اند . حداقل خشونت تجربه شده ۰ و حداکثر آن ۱۰۳ می باشد . در زیر نمودار توزیع خشونت خانوادگی به همراه خط منحنی نرمال ترسیم شده است : با بهره گرفتن از آماره های جدول (۱۲ – ۴ ) مقدار آزمون چولگی خشونت خانوادگی برابر (۱۴٫۷۲) و مقدار آزمون کشیدگی خشونت خانوادگی برابر (۱۲٫۷۲) است که این آماره ها بیانگر آن است که اولا توزیع خشونت خانوادگی دارای چولگی مثبت است و این بدان معناست که تعداد افرادی که خشونت خانوادگی را کمتر از حد میانگین تجربه کرده اند بیشتر از افرادی است که خشونت را بیشتر از حد میانگین تجربه کرده اند و به همین خاطر توزیع چوله است . از طرف دیگر مقدار آزمون کشیدگی نشانگر آن است که توزیع بیشتر از حد میانگین کشیده است و در اصطلاح تیز قله است . در مرحله بعد خشونت خانوادگی دسته بندی شد که نتایج آن در جدول (۱۳ – ۴) نشان داده شده است : جدول( ۱۳-۴ ): توزیع میزان خشونت خانوادگی میزان خشونت خانوادگی فراوانی درصد درصد فراوانی تجمعی ۱- کم (۳۳ – ۰) ۳۱۳ ۸۲٫۴ ۸۲٫۴ ۲-متوسط (۷۷ – ۳۴) ۵۲ ۱۳٫۷ ۹۶٫۱ ۳-زیاد (۱۰۳ – ۷۸) ۱۵ ۳٫۹ ۱۰۰ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ همانطورکه درجدول( ۱۳-۴ ) ملاحظه می گردد، زنان متاهل واقع در نمونه ۸۲٫۴ درصد خشونت در حد کم ، ۱۳٫۷ درصد خشونت در حد متوسط و ۳٫۹ درصد خشونت در حد زیاد را تجربه کرده اند . نمودار( ۱۰-۴ ) در صفحه بعد توزیع فراوانی میزان خشونت خانوداگی را نشان می دهد: نمودار( ۱۰-۴ ): توزیع فراوانی میزان خشونت خانوادگی ابعاد خشونت خانوادگی : خشونت خانوادگی دارای چهار بعد خشونت روانی ، اقتصادی ، فیزیکی و جنسی است که در زیر آماره های هر یک را به صورت جداگانه می آوریم : ۱ – ۱۰ – ۱- ۴ – خشونت روانی : آماره های مربوط به خشونت روانی درجدول( ۱۴-۴ ) نشان داده شده است: جدول (۱۴ – ۴) آماره های مربوط به خشونت روانی متغیر میانگین خطای استاندارد میانگین میانه مد انحراف استاندارد واریانس چولگی خطای استاندارد چولگی کشیدگی خطای استاندارد کشیدگی حداقل حداکثر مجموع خشونت روانی ۸٫۵۳ ۳۹٫ ۶ ۱ ۷٫۵۷ ۵۷٫۳۴ ۱٫۰۳ ۱۲۵٫ ۴۰۴٫ ۲۵٫ ۰۰٫ ۳۵ ۳۲۴۱ همان گونه که در جدول فوق مشاهده می شود میانگین خشونت روانی در جامعه مورد بررسی ۸٫۵۳می باشد . مد ( بیشترین فراوانی مشاهده شده ) ۱ است و این نشانگر آن است که بیشتر زنان خشونت روانی کمتر از حد میانگین را تجربه کرده اند . حداقل خشونت روانی تجربه شده ۰ و حداکثر آن ۳۵ می باشد . در زیر نمودار توزیع خشونت روانی به همراه خط منحنی نرمال ترسیم شده است: با بهره گرفتن از آماره های جدول (۱۴ – ۴ ) مقدار آزمون چولگی خشونت روانی برابر (۸٫۲۴) و مقدار آزمون کشیدگی خشونت روانی برابر (۱٫۶۱) است که این آماره ها بیانگر آن است که اولا توزیع خشونت روانی دارای چولگی مثبت است و این بدان معناست که تعداد افرادی که خشونت روانی را کمتر از میانگین تجربه کرده اند بیشتر از افرادی است که خشونت را بیشتر از حد میانگین تجربه کرده اند و به همین خاطر توزیع چوله است. از طرف دیگر مقدار آزمون کشیدگی نشانگر آن است که توزیع کشیده نیست . در مرحله بعد خشونت روانی دسته بندی شد که نتایج آن در جدول (۱۵ – ۴) نشان داده شده است : جدول( ۱۵-۴ ): توزیع میزان خشونت روانی میزان خشونت روانی فراوانی درصد درصد فراوانی تجمعی ۱- کم (۱۲ – ۰) ۲۶۹ ۷۰٫۸ ۷۰٫۸ ۲-متوسط (۲۴ – ۱۳) ۹۱ ۲۳٫۹ ۹۴٫۷ ۳-زیاد (۳۵ – ۲۵) ۲۰ ۵٫۳ ۱۰۰ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ همانطورکه درجدول( ۱۵-۴ ) ملاحظه می گردد، ۷۰٫۸ درصد از زنان خشونت روانی کم ، ۲۳٫۹ درصد خشونت روانی در حد متوسط و ۵٫۳ درصد از آنان خشونت روانی زیادی را تجربه کرده اند. نمودار( ۱۱-۴ ) توزیع فراوانی میزان خشونت روانی را نشان می دهد: نمودار( ۱۱-۴ ): توزیع فراوانی میزان خشونت روانی ۲ – ۱۰ – ۱- ۴ – خشونت اقتصادی : آماره های مربوط به خشونت اقتصادی درجدول( ۱۶-۴ ) نشان داده شده است: جدول (۱۶ – ۴) آماره های مربوط به خشونت اقتصادی متغیر میانگین خطای استاندارد میانگین میانه مد انحراف استاندارد واریانس چولگی خطای استاندارد چولگی کشیدگی خطای استاندارد کشیدگی حداقل حداکثر مجموع خشونت اقتصادی ۵٫۰۳ ۳۷٫ ۲ ۰ ۷٫۱۵ ۵۱٫۱۳ ۱٫۸۴ ۱۲۵٫ ۲٫۸۳ ۲۵٫ ۰۰٫ ۳۰ ۱۹۱۲ همان گونه که در جدول فوق مشاهده می شود میانگین خشونت اقتصادی در جامعه مورد بررسی ۵٫۰۳ می باشد . مد ( بیشترین فراوانی مشاهده شده ) ۰ است و این نشانگر آن است که بیشتر زنان خشونت اقتصادی را تجربه نکرده اند . حداقل خشونت اقتصادی تجربه شده ۰ و حداکثر آن ۳۰ می باشد . در زیر نمودار توزیع خشونت اقتصادی به همراه خط منحنی نرمال ترسیم شده است: با بهره گرفتن از آماره های جدول (۱۶ – ۴ ) مقدار آزمون چولگی خشونت اقتصادی برابر (۱۴٫۷۲) و مقدار آزمون کشیدگی خشونت اقتصادی برابر (۱۱٫۳۲) است که این آماره ها بیانگر آن است که اولا توزیع خشونت اقتصادی دارای چولگی مثبت است و این بدان معناست که تعداد افرادی که خشونت اقتصادی را کمتر ازحد میانگین تجربه کرده اند بیشتر از افرادی است که خشونت اقتصادی را بیشتر از حد میانگین تجربه کرده اند و به همین خاطرتوزیع چوله است . از طرف دیگر مقدار آزمون کشیدگی نشانگر آن است که توزیع بیشتر از حد میانگین کشیده است و در اصطلاح تیز قله است . در مرحله بعد خشونت اقتصادی دسته بندی شد که نتایج آن در جدول (۱۷ – ۴) نشان داده شده است : جدول( ۱۷-۴ ): توزیع میزان خشونت اقتصادی میزان خشونت اقتصادی فراوانی درصد درصد فراوانی تجمعی ۱- کم (۱۰ – ۰) ۳۱۷ ۸۳٫۴ ۸۳٫۴ ۲-متوسط (۲۰ – ۱۱) ۴۳ ۱۱٫۳ ۹۴٫۷ ۳-زیاد (۳۰ – ۲۱) ۲۰ ۵٫۳ ۱۰۰ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ همانطورکه درجدول( ۱۷-۴ ) صفحه قبل ملاحظه می شود ، ۸۳٫۴ درصد از زنان خشونت اقتصادی کم ، ۱۱٫۳ درصد خشونت اقتصادی در حد متوسط و ۵٫۳ درصد از آنان خشونت اقتصادی زیادی را تجربه کرده اند . نمودار( ۱۲-۴ ) توزیع فراوانی میزان خشونت اقتصادی را نشان می دهد: نمودار( ۱۲-۴ ): توزیع فراوانی میزان خشونت اقتصادی میزان خشونت اقتصادی ۳ – ۱۰ – ۱- ۴ – خشونت فیزیکی : آماره های مربوط به خشونت فیزیکی درجدول( ۱۸-۴ ) نشان داده شده است: جدول (۱۸ – ۴) آماره های مربوط به خشونت فیزیکی متغیر میانگین خطای استاندارد میانگین میانه مد انحراف استاندارد واریانس چولگی خطای استاندارد چولگی کشیدگی خطای استاندارد کشیدگی حداقل حداکثر مجموع خشونت فیزیکی ۳٫۴۹ ۳۳٫ ۰۰٫ ۰۰٫ ۶٫۵۲ ۴۲٫۵۹ ۲٫۳۸ ۱۲۵٫ ۵٫۱۲ ۲۵٫ ۰۰٫ ۳۰ ۱۳۲۵ همان گونه که در جدول فوق مشاهده می شود میانگین خشونت فیزیکی در جامعه مورد بررسی ۳٫۴۹ می باشد . مد ( بیشترین فراوانی مشاهده شده ) ۰ است و این نشانگر آن است که بیشتر زنان خشونت فیزیکی را تجربه نکرده اند . حداقل خشونت فیزیکی تجربه شده ۰ و حداکثر آن ۳۰ می باشد. در صفحه بعد نمودار توزیع خشونت فیزیکی به همراه خط منحنی نرمال ترسیم شده است: با بهره گرفتن از آماره های جدول (۱۸ – ۴ ) مقدار آزمون چولگی خشونت فیزیکی برابر (۱۹٫۰۴) و مقدار آزمون کشیدگی خشونت فیزیکی برابر (۲۰٫۴۸) است که این آماره ها بیانگر آن است که اولا توزیع خشونت فیزیکی دارای چولگی مثبت است و این بدان معناست که تعداد افرادی که خشونت فیزیکی را کمتر ازحد میانگین تجربه کرده اند بیشتر از افرادی است که خشونت فیزیکی را بیشتر از حد میانگین تجربه کرده اند و به همین خاطرتوزیع چوله است . از طرف دیگر مقدار آزمون کشیدگی نشانگر آن است که توزیع بیشتر از حد میانگین کشیده است و در اصطلاح تیز قله است . در مرحله بعد خشونت فیزیکی دسته بندی شد که نتایج آن در جدول (۱۹ – ۴) نشان داده شده است : جدول( ۱۹-۴ ): توزیع میزان خشونت فیزیکی میزان خشونت فیزیکی فراوانی درصد درصد فراوانی تجمعی ۱- کم (۱۰ – ۰) ۳۳۵ ۸۸٫۲ ۸۸٫۲ ۲-متوسط (۲۰ – ۱۱) ۳۱ ۸٫۲ ۹۶٫۳ ۳-زیاد (۳۰ – ۲۱) ۱۴ ۳٫۷ ۱۰۰ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ همانطورکه درجدول( ۱۹-۴ ) ملاحظه می گردد، ۸۸٫۲ درصد از زنان خشونت فیزیکی کم ، ۸٫۲ درصد خشونت فیزیکی در حد متوسط و ۳٫۷ درصد از آنان خشونت فیزیکی زیادی را تجربه کرده اند . نمودار( ۱۳-۴ ) توزیع فراوانی میزان خشونت فیزیکی را نشان می دهد: نمودار( ۱۳-۴ ): توزیع فراوانی میزان خشونت فیزیکی ۴- ۱۰ – ۱ – ۴ – خشونت جنسی : آماره های مربوط به خشونت جنسی درجدول( ۲۰-۴ ) نشان داده شده است: جدول (۲۰ – ۴) آماره های مربوط به خشونت جنسی متغیر میانگین خطای استاندارد میانگین میانه مد انحراف استاندارد واریانس چولگی خطای استاندارد چولگی کشیدگی خطای استاندارد کشیدگی حداقل حداکثر مجموع خشونت جنسی ۱٫۷۱ ۱۷٫ ۰۰٫ ۰۰٫ ۳٫۲۸ ۱۰٫۷۳ ۳٫۳۳ ۱۲۵٫ ۱۳٫۵ ۲۵٫ ۰۰٫ ۲۳ ۶۵۲ همان گونه که در جدول فوق مشاهده می شود میانگین خشونت جنسی در جامعه مورد بررسی ۱٫۷۱ می باشد . مد ( بیشترین فراوانی مشاهده شده ) ۰ است و این نشانگر آن است که بیشتر زنان خشونت جنسی را تجربه نکرده اند . حداقل خشونت تجربه شده ۰ و حداکثر آن ۲۳ می باشد . توزیع در صفحه بعد نمودار توزیع خشونت جنسی به همراه خط منحنی نرمال ترسیم شده است: با بهره گرفتن از آماره های جدول (۲۰ – ۴ ) مقدار آزمون چولگی خشونت جنسی برابر (۲۶٫۶۴) و مقدار آزمون کشیدگی خشونت جنسی برابر (۵۴) است که این آماره ها بیانگر آن است که اولا توزیع خشونت جنسی دارای چولگی مثبت است و این بدان معناست که تعداد افرادی که خشونت جنسی را کمتر ازحد میانگین تجربه کرده اند بیشتر از افرادی است که خشونت جنسی را بیشتر از حد میانگین تجربه کرده اند و به همین خاطرتوزیع چوله است . از طرف دیگر مقدار آزمون کشیدگی نشانگر آن است که توزیع بیشتر از حد میانگین کشیده است و در اصطلاح تیز قله است . در مرحله بعد خشونت جنسی دسته بندی شد که نتایج آن در جدول (۲۱ – ۴) نشان داده شده است : جدول( ۲۱-۴ ): توزیع میزان خشونت جنسی میزان خشونت جنسی فراوانی درصد درصد فراوانی تجمعی ۱- کم (۷ – ۰) ۳۶۲ ۹۵٫۳ ۹۵٫۳ ۲-متوسط (۱۵ – ۸) ۱۵ ۳٫۹ ۹۹٫۲ ۳-زیاد(۲۳ – ۱۶) ۳ ۸٫ ۱۰۰ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ همانطورکه درجدول( ۲۱-۴ ) صفحه قبل ملاحظه می گردد، ۹۵٫۳ درصد از زنان خشونت جنسی کم ، ۳٫۹ درصد خشونت جنسی در حد متوسط و ۸٫ درصد از آنان خشونت جنسی زیادی را تجربه کرده اند . نمودار( ۱۴-۴ ) توزیع فراوانی میزان خشونت جنسی را نشان می دهد: نمودار( ۱۴-۴ ): توزیع فراوانی میزان خشونت جنسی مقایسه کلی انواع خشونت : جدول( ۲۲-۴ ): آماره های مربوط به انواع خشونت متغیر میانگین خطای استاندارد میانگین میانه مد انحراف استاندارد حداقل حداکثر مجموع خشونت روانی ۸٫۵۳ ۳۹٫ ۶ ۱ ۷٫۵۷ ۰۰٫ ۳۵ ۳۲۴۱ خشونت اقتصادی ۵٫۰۳ ۳۷٫ ۲ ۰ ۷٫۱۵ ۰۰٫ ۳۰ ۱۹۱۲ خشونت فیزیکی ۳٫۴۹ ۳۳٫ ۰۰٫ ۰۰٫ ۶٫۵۲ ۰۰٫ ۳۰ ۱۳۲۵ خشونت جنسی ۱٫۷۱ ۱۷٫ ۰۰٫ ۰۰٫ ۳٫۲۸ ۰۰٫ ۲۳ ۶۵۲ همان گونه که در جدول(۲۲ – ۴) صفحه قبل مشاهده می شود بیشترین مقدار میانگین (۸٫۵۳) متعلق به خشونت روانی است ، بعد از آن خشونت اقتصادی با میانگین (۵٫۰۳ ) در مرتبه دوم ، خشونت فیزیکی با میانگین (۳٫۴۹) در مرتبه سوم و خشونت جنسی با میانگین (۱٫۷۱) در مرتبه چهارم قرار می گیرد . بنابراین بیشترین خشونت مشاهده شده خشونت روانی و کمترین نوع خشونت مربوط به خشونت جنسی است . ج ) توصیف متغیرهای مستقل تحقیق : ۱۱ – ۱ – ۴ – تضاد سلایق زوجین : آماره های مربوط به تضاد سلایق زوجین درجدول( ۲۳-۴ ) نشان داده شده است: جدول (۲۳ – ۴) آماره های مربوط به تضاد سلایق زوجین متغیر میانگین خطای استاندارد میانگین میانه مد انحراف استاندارد واریانس چولگی خطای استاندارد چولگی کشیدگی خطای استاندارد کشیدگی حداقل حداکثر مجموع تضاد سلایق ۲۶٫۱۱ ۷۶٫ ۲۳ ۱۶ ۱۴٫۸ ۲۱۹٫۲۶ ۸۷٫ ۱۲۵٫ ۲۳۱٫ ۲۵٫ ۱ ۷۲ ۹۹۲۳ همان گونه که در جدول فوق مشاهده می شود میانگین تضاد سلایق زوجین در جامعه مورد بررسی۲۶٫۱۱ می باشد . مد ( بیشترین فراوانی مشاهده شده ) ۱۶ است و این نشانگر آن است که تضاد سلایق زوجین در بیشتر موارد کمتر از میانگین جامعه است . حداقل تضاد سلایق زوجین ۱ و حداکثر آن ۷۲ می باشد . در صفحه بعد نمودار توزیع تضاد سلایق زوجین به همراه خط منحنی نرمال ترسیم شده است: با بهره گرفتن از آماره های جدول (۲۳ – ۴ ) مقدار آزمون چولگی تضاد سلایق زوجین برابر (۶٫۹۶) و مقدار آزمون کشیدگی تضاد سلایق زوجین برابر (۹۲۴٫) است این آماره ها بیانگر آن است که اولا توزیع تضاد سلایق زوجین دارای چولگی مثبت است و این بدان معناست که زوجینی که تضاد سلیقه کمتر از حد میانگین با همدیگر دارند ، تعدادشان از زوجینی که تضاد سلیقه بیشتر از حد میانگین با همدیگر دارند بیشتر است و به همین خاطرتوزیع چوله است . از طرف دیگر مقدار آزمون کشیدگی نشانگر آن است که توزیع دارای کشیدگی نمی باشد . در مرحله بعد متغیر تضاد سلایق زوجین دسته بندی شد که نتایج آن در جدول (۲۴ – ۴) نشان داده شده است : جدول( ۲۴-۴ ): توزیع میزان تضاد سلایق زوجین میزان تضاد سلایق زوجین فراوانی درصد درصد فراوانی تجمعی ۱- کم (۲۳ – ۱) ۲۰۴ ۵۳٫۷ ۵۳٫۷ ۲-متوسط (۴۷ – ۲۴) ۱۳۲ ۳۴٫۷ ۸۸٫۴ ۳-زیاد (۷۲ – ۴۸) ۴۴ ۱۱٫۶ ۱۰۰ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ همانطورکه درجدول( ۲۴-۴ ) ملاحظه می شود ، ۵۳٫۷ درصد از زنان دارای تضاد سلیقه کم با شوهر خود می باشند و ۳۴٫۷ درصد دارای تضاد سلیقه در حد متوسط و ۱۱٫۶ درصد از آنان دارای تضاد سلیقه زیادی می باشند . نمودار( ۱۵-۴ ) توزیع فراوانی میزان تضاد سلیقه زوجین را نشان می دهد: نمودار( ۱۵-۴ ): توزیع فراوانی میزان تضاد سلایق زوجین ۱۲ – ۱ – ۴ – مردسالاری : آماره های مربوط به مردسالاری درجدول( ۲۵-۴ ) نشان داده شده است: جدول (۲۵ – ۴) آماره های مربوط به مردسالاری متغیر میانگین خطای استاندارد میانگین میانه مد انحراف استاندارد واریانس چولگی خطای استاندارد چولگی کشیدگی خطای استاندارد کشیدگی حداقل حداکثر مجموع مردسالاری ۵۱٫۷۹ ۵۱٫ ۵۱ ۴۷ ۹٫۹۲ ۹۸٫۴۱ ۳۰۷٫ ۱۲۵٫ ۱۱۸٫- ۲۵٫ ۲۷ ۸۴ ۱۹۶۸۳ همان گونه که در جدول (۲۵ – ۴) مشاهده می شود میانگین مردسالاری در جامعه مورد بررسی۵۱٫۷۹ می باشد . مد ( بیشترین فراوانی مشاهده شده ) ۴۷ است و این نشانگر آن است که مردسالاری در بیشتر موارد کمتر از میانگین جامعه است . حداقل مردسالاری ۲۷ و حداکثر آن ۸۴ می باشد. در زیر نمودار توزیع مردسالاری به همراه خط منحنی نرمال ترسیم شده است : با بهره گرفتن از آماره های جدول (۲۵ – ۴ ) مقدار آزمون چولگی مردسالاری برابر (۲٫۴۸) و مقدار آزمون کشیدگی مردسالاری برابر (۴۷٫-) است که این آماره ها بیانگر آن است که اولا توزیع مردسالاری دارای چولگی مثبت است واین بدان معناست که تعداد مردانی که اعتقاد کمتر از حد میانگین به مردسالاری دارند ، بیشتر از مردانی است که اعتقاد بیشتر از حد میانگین به مردسالاری دارند و به همین خاطر توزیع دارای چولگی است . از طرف دیگر مقدار آزمون کشیدگی نشانگر آن است که توزیع دارای کشیدگی نمی باشد . در مرحله بعد متغیر مردسالاری دسته بندی شد که نتایج آن در جدول (۲۶ – ۴) صفحه بعد نشان داده شده است : جدول(۲۶ – ۴ ): توزیع میزان مردسالاری میزان مردسالاری فراوانی درصد درصد فراوانی تجمعی ۱- کم (۴۵ – ۲۷) ۱۰۶ ۲۷٫۹ ۲۷٫۹ ۲-متوسط (۶۴ – ۴۶) ۲۲۸ ۶۰ ۸۷٫۹ ۳-زیاد (۸۴ – ۶۵) ۴۶ ۱۲٫۱ ۱۰۰ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ همانطورکه درجدول( ۲۶-۴ ) ملاحظه می گردد، ۲۷٫۹ درصد از شوهران دارای اعتقاد کم به مردسالاری هستند و ۶۰ درصد از آنان اعتقاد در حد متوسط و ۱۲٫۱ درصد از آنان اعتقاد زیادی به مردسالاری دارند . نمودار( ۱۶-۴ ) توزیع فراوانی میزان مردسالاری را نشان می دهد: نمودار( ۱۶-۴ ): توزیع فراوانی میزان مردسالاری ۱۳ – ۱ – ۴ –تبعیض جنسی : آماره های مربوط به تبعیض جنسی درجدول( ۲۷-۴ ) نشان داده شده است: جدول (۲۷ – ۴) آماره های مربوط به تبعیض جنسی متغیر میانگین خطای استاندارد میانگین میانه مد انحراف استاندارد واریانس چولگی خطای استاندارد چولگی کشیدگی خطای استاندارد کشیدگی حداقل حداکثر مجموع تبعیض جنسی ۱۱٫۰۸ ۱۷۵٫ ۱۱ ۸ ۳٫۴۱ ۱۱٫۶۴ ۳۷۲٫ ۱۲۵٫ ۹۰۹٫- ۲۵٫ ۶ ۱۸ ۴۲۰۹ همان گونه که در جدول فوق مشاهده می شود میانگین تبعیض جنسی در جامعه مورد بررسی ۱۱٫۰۸می باشد . مد ( بیشترین فراوانی مشاهده شده ) ۸ است و این نشانگر آن است که تبعیض جنسی در بیشتر موارد کمتر از میانگین جامعه است . حداقل تبعیض جنسی ۶ و حداکثر آن ۱۸ می باشد. در زیرنمودار توزیع تبعیض جنسی به همراه خط منحنی نرمال ترسیم شده است: با بهره گرفتن از آماره های جدول (۲۷ – ۴ ) مقدار آزمون چولگی تبعیض جنسی برابر (۲٫۹۸) و مقدار آزمون کشیدگی تبعیض جنسی برابر (۳٫۶۴-) است که این آماره ها بیانگر آن است که اولا توزیع تبعیض جنسی دارای چولگی مثبت است واین بدان معناست که تعداد مردانی که اعتقاد کمتر از حد میانگین به تبعیض جنسی دارند ، بیشتر از مردانی است که اعتقاد بیشتر از حد میانگین به تبعیض جنسی دارند و به همین خاطر توزیع دارای چولگی است . از طرف دیگر مقدار آزمون کشیدگی نشانگر آن است که توزیع کمتر از حد میانگین کشیده است و در اصطلاح دارای پخی است . در مرحله بعد متغیر تبعیض جنسی دسته بندی شد که نتایج آن در جدول (۲۸ – ۴) نشان داده شده است : جدول( ۲۸-۴ ): توزیع میزان تبعیض جنسی همسران پاسخگویان میزان تبعیض جنسی فراوانی درصد درصد فراوانی تجمعی ۱- کم (۹ – ۶) ۱۵۱ ۳۹٫۷ ۳۹٫۷ ۲-متوسط (۱۳ – ۱۰) ۱۳۳ ۳۵ ۷۴٫۷ ۳-زیاد (۱۸ – ۱۴) ۹۶ ۲۵٫۳ ۱۰۰ تعداد کل ۳۸۰ ۱۰۰ ۱۰۰ همانطورکه درجدول( ۲۸-۴ ) ملاحظه می گردد، ۳۹٫۷ درصد از مردان دارای اعتقاد کم به تبعیض جنسی ، ۳۵ درصد دارای اعتقاد در حد متوسط و ۲۵٫۳ درصد اعتقاد زیادی به تبعیض جنسی دارند . نمودار( ۱۷-۴ ) در صفحه بعد توزیع فراوانی میزان تبعیض جنسی را نشان می دهد: نمودار( ۱۷-۴ ): توزیع فراوانی میزان تبعیض جنسی همسران پاسخگویان ۲ -۴- تحلیل دومتغیره و آزمون فرضیه های تحقیق درگام اول درمرحله دوم، به منظور آزمون فرضیه های تحقیق، هریک از متغیرهای مستقل بطورجداگانه با متغیر وابسته بصورت دو به دو مورد مقایسه وتحلیل قرارگرفته اند . با توجه به اینکه متغیر وابسته و متغیرهای مستقل در سطح سنجش فاصله ای اندازه گیری شده اند از ضریب همبستگی پیرسون استفاده می کنیم ( ساعی ۱۳۷۷ و دواس ۱۳۸۱ ) در جدول زیر رابطه تمامی متغیر های مستقل تحقیق (مردسالاری، تبعیض جنسی، اختلاف سطح تحصیلات ، تداخل نقش زوجین، بیکاری مرد، اختلاف پایگاه اقتصادی – اجتماعی زوجین، انحراف اخلاقی شوهر،اختلاف سنی زوجین وتضاد سلایق زوجین ) با متغیر وابسته ( خشونت خانوادگی ) محاسبه و نشان داده شده است : جدول(۱ – ۲-۴ ): همبستگی متغیرهای مستقل با خشونت خانوادگی متغیرهای مستقل خشونت خانوادگی r پیرسون سطح معناداری ۱ – تضاد سلایق زوجین ۷۳۷٫ ۰۰۰٫ ۲ – مردسالاری ۶۶۰٫ ۰۰۰٫ ۳ – تبعیض جنسی ۶۱۸٫ ۰۰۰٫ ۴ – انحراف اخلاقی شوهر ۵۴۳٫ ۰۰۰٫ ۵ – بیکاری مرد ۲۶۰٫ ۰۰۰٫ ۶ – تداخل نقش زوجین ۱۴۷٫- ۰۰۰٫ ۷ – اختلاف سطح تحصیلات ۱۳۵٫- ۰۰۰٫ ۸ – اختلاف سنی زوجین ۰۶۶٫ ۱۹۶٫ ۹ – اختلاف پایگاه اقتصادی زوجین ۰۴۸٫- ۰۰۰٫ ۱ – تضاد سلایق زوجین و خشونت خانوادگی همان گونه که در جدول (۱ – ۲-۴) نشان داده شده است بین تضاد سلایق زوجین ( موقعیت های تنش آفرین ) و خشونت خانوادگی رابطه معناداری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد و میزان r پیرسون ۷۳۷٫ می باشد که نمایانگر رابطه مستقیم و در حد بسیار قوی می باشد . به عبارت دیگر ، هر چه میزان تضاد سلایق زوجین بیشتر شود، میزان خشونت خانوادگی افزایش می یابد. ۲- مرد سالاری و خشونت خانوادگی همان گونه که در جدول (۱ – ۲-۴) نشان داده شده است بین مردسالاری و خشونت خانوادگی رابطه معناداری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد و میزان r پیرسون ۶۶٫ می باشد که نمایانگر رابطه مستقیم و در حد بسیار قوی می باشد . به عبارت دیگر ، هر چه میزان اعتقاد به مردسالاری از سوی مردان قوی تر باشد میزان خشونت آنان علیه زنان نیز بیشتر می شود . ۳- تبعیض جنسی و خشونت خانوادگی همان گونه که در جدول (۱ – ۲-۴) نشان داده شده است بین تبعیض جنسیتی و خشونت خانوادگی رابطه معناداری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد و میزان r پیرسون ۶۱۸٫ می باشد که نمایانگر رابطه مستقیم و در حد بسیار قوی می باشد . به عبارت دیگر ، هر چه میزان اعتقاد به تبعیض جنسیتی از سوی مردان قوی تر باشد میزان خشونت آنان علیه زنان نیز بیشتر می شود . ۴- انحراف اخلاقی شوهر و خشونت خانوادگی همان گونه که در جدول (۱ – ۲-۴) نشان داده شده است بین انحراف اخلاقی شوهر و خشونت خانوادگی رابطه معناداری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد و میزان r پیرسون ۵۴٫ می باشد که نمایانگر رابطه مستقیم و در حد قوی می باشد . به عبارت دیگر زنانی که شوهرشان دچار انحراف اخلاقی است ، خشونت بیشتری را نسبت به دیگر زنان تجربه می کنند . ۵- وضعیت شغلی شوهر( بیکار بودن یا بیکار نبودن مرد) و خشونت خانوادگی همان گونه که در جدول (۱ – ۲-۴) نشان داده شده است بین بیکاری مرد و خشونت خانوادگی رابطه معناداری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد و میزان r پیرسون ۲۶٫ می باشد که نمایانگر رابطه مستقیم و در حد نسبتا ضعیف می باشد . به عبارت دیگر ، میزان خشونت در بین مردان بیکار بیشتر از میزان خشونت در بین مردان شاغل می باشد . ۶- تداخل نقشی زوجین ( شاغل بودن یا نبودن زن ) و خشونت خانوادگی همان گونه که در جدول (۱ – ۲-۴) نشان داده شده است بین تداخل نقشی زوجین ( اشتغال زن ) و خشونت خانوادگی رابطه معناداری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد و میزان r پیرسون ۱۴۷٫ – می باشد که نمایانگر رابطه معکوس و در حد ضعیف می باشد . به عبارت دیگر ، زنان شاغل نسبت به زنان خانه دار مقداری کمتر، خشونت را تجربه می کنند . ۷- اختلاف تحصیلات و خشونت خانوادگی همان گونه که در جدول (۱ – ۲-۴) نشان داده شده است بین اختلاف سطح تحصیلات زوجین و خشونت خانوادگی رابطه معناداری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد و میزان r پیرسون ۱۳۵٫ – می باشد که نمایانگر رابطه معکوس و در حد ضعیف می باشد . به عبارت دیگر هر چه میزان تحصیلات مردان بالاتر باشد خشونت کمتری را نسبت به زنان روا می دارند . ۸- اختلاف سنی زوجین و خشونت خانوادگی همان گونه که در جدول (۱ – ۲-۴) نشان داده شده است بین اختلاف سنی زوجین و خشونت خانوادگی رابطه معناداری وجود ندارد و این امر نشانگر آن است که اختلاف سنی زوجین تاثیری بر روی خشونت ندارد . ۹- اختلاف پایگاهی و خشونت خانوادگی همان گونه که در جدول (۱ – ۲-۴) نشان داده شده است بین اختلاف طبقاتی زوجین و خشونت خانوادگی رابطه معناداری در سطح اطمینان ۹۹ درصد وجود دارد و میزان r پیرسون ۰۴۸٫ – می باشد که نمایانگر رابطه معکوس و در حد بسیار ضعیف می باشد . ۳-۴- تحلیل چند متغیره و آزمون فرضیه های تحقیق در گام دوم درمرحله دوم؛ همچنانکه ملاحظه شد، رابطه هریک از متغیرهای مستقل با متغیر وابسته بطور جداگانه وبصورت دو به دو مورد مقایسه وتحلیل قرارگرفت و دراین میان برخی ازفرضیه های تحقیق ابطال شده و برخی دیگر مورد تأئید قرارگرفته اند. دراین بخش بمنظورمشخص شدن سهم تأثیر هریک ازمتغیرهای مستقل بر متغیر وابسته به تحلیل رگرسیونی[۲۳] و تحلیل مسیر[۲۴] داده ها پرداخته می شود. در تحلیل رگرسیونی چند متغیره، سهم تأثیر هر یک از متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته بدون لحاظ کردن تقدم وتأخردربین آنها مشخص می گردد. همچنین ازطریق تحلیل مسیر، سهم تأثیر هر یک ازمتغیرهای مستقل بر متغیر وابسته با لحاظ کردن تقدم وتأخردربین آنها تعیین می شود. ۱-۳-۴- تحلیل وپردازش مدل ازطریق رگرسیون چند متغیره معادله کلی رگرسیون چند متغیره بصورت ذیل نمایش داده می شود: بمنظورتشریح و تحلیل رگرسیون چند متغیری و دستیابی به مدل رگرسیونی خشونت خانوادگی، ابتدا باید متغیرهایی که قراراست وارد معادله رگرسیونی شوند، مشخص نمود. به همین جهت تمامی متغیرهای مستقل به روش stepwise انتخاب شده و در یک دستور رگرسیونی برای دستیابی به معادله نهایی، مورد استفاده قرارگرفته اند. جدول(۱ – ۳-۴) مدل رگرسیونی چند متغیره را برای تبیین خشونت خانوادگی نشان می دهد، همچنین جدول(۲ – ۳ -۴) شاخص ها و آماره ها ی تحلیل رگرسیونی را مشخص می کند: جدول( ۱ – ۳-۴ ): مدل رگرسیون چند متغیره برای تبیین خشونت خانوادگی متغیرهایی که وارد معادله شده ا ند متغیرها ضرایب غیر استاندارد ضرایب استاندارد مقدار t سطح معنی داری t B خطای استاندارد Beta ۱ – تضاد سلایق زوجین ۵۹۵٫ ۰۶۲٫ ۴۱۸٫ ۹٫۶۶۱ ۰۰۰٫ ۲ – مردسالاری ۶۳۷٫ .۰۸۷ ۲۹۸٫ ۷٫۲۸۱ ۰۰۰٫ ۳ – انحراف اخلاقی شوهر ۱۶٫۴۹۸ ۲٫۶۱۶ ۲۲۲٫ ۶٫۳۰۸ ۰۰۰٫ ۴ – بیکاری شوهر ۱۳٫۱۲۸ ۲٫۹۷۰ ۱۳۹٫ ۴٫۴۲۰ ۰۰۰٫ ۵ – تداخل نقشی زوجین ۳٫۰۴۴- ۱٫۴۸۳ ۰۶۴٫- ۲٫۰۵۳- ۰۴٫ عرض از مبدأ ( Constant) 30.966- 3.936 7.868- 000. متغیرهایی که از معادله خارج شده ا ند متغیرها مقدار t سطح معنی داری t ۱ – تبعیض جنسیتی ۴۹۰٫ ۶۲۴٫ ۲ – اختلاف سطح تحصیلات ۳۷۴٫ ۷۰۹٫ ۳ – اختلاف پایگاهی زوجین ۷۱۳٫- ۴۷۷٫ ۴ – اختلاف سنی زوجین ۱٫۲۱۱ ۲۲۷٫ جدول( ۲ – ۳ -۴ ): شاخص ها و آماره ها ی تحلیل رگرسیونی ضریب همبستگی چندگانه : ۸۲. ضریب تعیین : ۶۷۴. ضریب تعیین واقعی : ۶۷۰. خطای استاندارد : ۱۲٫۲۶ همانگونه که درجدول(۲ – ۳ -۴ ) ملاحظه می شود ، ضریب همبستگی چند گانه[۲۵] ۸۲٫ M.R=، ضریب تعیین[۲۶] مساوی ۶۷۴٫= ۲R می باشد و ضریب تعیین واقعی برابر ۶۷۰٫ می باشد و بیانگر این مطلب است که تقریباً ۶۷ درصد از واریانس وتغییرات خشونت خانوادگی توسط متغیرهای موجود در معادله تبیین می شود. با توجه به اینکه در تحلیل رگرسیونی فوق از روش (stepwise ) استفاده شده است ، ابتدا متغیری که بیشترین قدرت تبیین کنندگی را دارد وارد مدل رگرسیونی می شود و سپس بعد از این متغیر ، متغیرهای دیگری که دارای بیشترین تاثیر بر روی متغیر وابسته باشند وارد مدل می شوند . آماره های موجود درجدول(۱- ۳ -۴ ) گویای این واقعیت است که متغیر تضاد سلایق زوجین با بتای۴۲٫ بیشتر از همه متغیرهای مستقل دیگر بر خشونت خانوادگی تاً ثیر می گذارد، جهت تاًثیر این متغیر نیز مثبت و مستقیم است و بیانگر این مطلب است که با افزایش میزان تضاد سلایق زوجین در خانواده ، خشونت خانوداگی نیز افزایش پیدا می کند. بعد از متغیر تضاد سلایق زوجین ، متغیر مردسالاری با بتای ۳٫ قرار گرفته است که دارای تاثیر متوسطی بر روی خشونت خانوادگی است . سومین متغیر وارد شده به مدل انحراف اخلاقی شوهر است که دارای بتای ۲۲٫ است و رابطه این متغیر با خشونت خانوادگی مستقیم و در حد ضعیف می باشد . چهارمین متغیر وارد شده به مدل بیکاری شوهر است که دارای بتای ۱۴٫ می باشد و رابطه این متغیر با خشونت خانوادگی نیز در حد ضعیف و بصورت مستقیم می باشد . و در نهایت آخرین متغیر وارد شده به مدل تداخل نقشی زوجین است که دارای بتای ۰۶۴٫- می باشد و نشانگر رابطه معکوس و ضعیف با خشونت خانوادگی است . به عبارت دیگر خشونت علیه زنان خانه دار بیشتر از زنان شاغل از سوی مردان اعمال می شود . نمودار(۱۳-۴ ) صفحه بعد : دیاگرام مسیر مربوط به عوامل مؤثر بر خشونت خانوادگی را بر حسب میزان تأثیر( بتا ) نشان می دهد: نمودار(۱۸-۴ ): دیاگرام مربوط به عوامل مؤثر بر خشونت خانوادگی تداخل نقشی زوجین انحراف اخلاقی شوهر نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی چندگانه متغیرهای فوق را می توان بصورت استاندارد شده و به شکل ریاضی چنین نوشت: خشونت خانوادگی = ۰٫۴۲ ( تضاد سلایق زوجین) + ۰٫۳ ( مردسالاری) + ۰٫۲۲ ( انحراف اخلاقی شوهر)+ ۰٫۱۴ ( بیکاری شوهر ) + ( -۰٫۰۶۴ )( تداخل نقشی زوجین ) + ۵۶. ۲-۳-۴- تحلیل وپردازش مدل ازطریق تحلیل مسیر: در قسمت تحلیل رگرسیونی، تأثیر هریک ازمتغیرهای مستقل بر متغیر وابسته بدون درنظر گرفتن هیچ گونه تقدم و تأخری بین آنها نشان داده شد، همچنین براساس متغیرهای مستقلی که رابطه معنی داری را با متغیر وابسته نشان دادند توانسته ایم معادله رگرسیونی را ترسیم کنیم. در این قسمت به منظور مشخص شدن تأثیر متغیرهای مستقل برمتغیر وابسته با درنظرگرفتن تقدم و تأخر در میان آنها از تحلیل مسیر استفاده می کنیم و می خواهیم بدانیم که متغیرهای مستقل معنی دار تا چه حد بصورت مستقیم وتا چه میزان بصورت غیرمستقیم بر متغیر وابسته تأثیر می گذارند، به بیان دیگر این روش که برای آزمون مدلهای علّی مورد استفاده قرار می گیرد، ما را قادر می سازد تا ا همیت و تأثیر نسبی روابط مستقیم و غیر مستقیم و نیز بی اثر ها ( خطا ها ) را ارزیابی کرده و میزان تطابق مدل را با مجموعه ای از داده ها بررسی کنیم، این کار مستلزم تنظیم وطراحی مدلی بصورت دیاگرام علّی است، برقراری نظم علّی بین متغیرها در یک دیاگرام بر مبنای چارچوب نظری واستدلال نظری محقق صورت می گیرد. با توجه به اینکه روش رگرسیون چند متغیره، از متداول ترین روشهایی است که تحلیل مسیر از طریق آن انجام می شود، در تحقیق حاضر نیز از این روش استفاده می شود. همانگونه که جدول( ۱ – ۳-۴ ) و نیز نمودار( ۱۴-۴ ) نشان می دهد، متغیرهای مستقل تضاد سلایق زوجین ، مردسالاری ، انحراف اخلاقی شوهر ، بیکار بودن شوهر و تداخل نقشی زوجین رابطه معنی داری را با خشونت خانوادگی نشان می دهند. بنابراین در این مرحله، عمل رگرسیونی را با این متغیرها ادامه می دهیم وبا توجه به اینکه درجدول مذکور(۱ – ۳-۴ ) متغیر مستقل تضاد سلایق زوجین از بیشترین بتای لازم ( ۰٫۴۲ ) برای تأثیرگذاری برخشونت برخوردار بود،جایگزین متغیر وابسته ( خشونت خانوادگی ) می گردد وبه همراه متغیرهای مستقل مردسالاری ، انحراف اخلاقی شوهر ، بیکار بودن شوهر ، تداخل نقشی زوجین ، اختلاف پایگاهی زوجین ، اختلاف سطح تحصیلات زوجین و تبعیض جنسیتی عمل رگرسیون تکرار می گردد. جدول(۳ – ۳ -۴) مدل رگرسیونی چند متغیره مردسالاری ، انحراف اخلاقی شوهر ، بیکار بودن شوهر ، تداخل نقشی زوجین ، اختلاف پایگاهی زوجین ، اختلاف سطح تحصیلات زوجین و تبعیض جنسیتی را با متغیر وابسته دوم ( تضاد سلایق زوجین ) نشان می دهد . از آنجایی که تحلیل رگرسیونی فوق با روش گام به گام انجام شده است ، تنها متغیرهایی که از قدرت تبیین کنندگی لازم برخوردار بوده اند وارد مدل رگرسیونی شده اند و متغیرهای کم اثر از مدل خارج شده اند . بنابراین در این جدول به ترتیب متغیرهایی که از بیشترین قدرت تبیین کنندگی برخوردار بوده اند وارد مدل شده اند .همچنین جدول(۴- ۳ -۴) شاخص ها و آماره ها ی تحلیل رگرسیونی را مشخص می کند : جدول(۳ – ۳ -۴): مدل رگرسیونی مردسالاری ، انحراف اخلاقی شوهر ، بیکار بودن شوهر ، تداخل نقشی زوجین ، اختلاف پایگاهی زوجین ، اختلاف سطح تحصیلات زوجین و تبعیض جنسیتی با متغیر تضاد سلایق زوجین متغیرها ضرایب غیر استاندارد ضرایب استاندارد مقدار t سطح معنی داری t B خطای استاندارد Beta عرض از مبدأ) Constant ( ۱۴٫۹۲۴- ۳٫۰۶۱ ۴٫۸۷۶- ۰۰۰٫ ۱ – مردسالاری ۴۵۹٫ ۰۸۵٫ ۳۰۶٫ ۵٫۳۶۹ ۰۰۰٫ ۲ – انحراف اخلاقی شوهر ۱۱٫۳۸۷ ۲٫۰۹۵ ۲۱۸٫ ۵٫۴۳۵ ۰۰۰٫ ۳ – تبعیض جنسیتی ۱٫۵۱۶ ۲۵۴٫ ۳۴۱٫ ۵٫۹۶۴ ۰۰۰٫ ۴ – اختلاف سطح تحصیلات زوجین ۴۴۳٫- ۱۶۳٫ ۱۰۲٫ ۲٫۷۱۳- ۰۰۷٫ جدول(۴ – ۳-۴ ): شاخص ها و آماره ها ی تحلیل رگرسیونی ضریب همبستگی چندگانه : ۷۳۶. ضریب تعیین: ۵۴. ضریب تعیین تعدیل شده : ۵۳۶. انحراف معیار : ۱۰٫۲۱۴ همانگونه که درجدول (۴ – ۳-۴ ) ملاحظه می شود، ضریب همبستگی چند گانه ۷۳۶٫ M.R=، ضریب تعیین مساوی ۵۴٫= ۲R می باشد ، ضریب تعیین تعدیل شده نیز برابر با ۵۳۶٫ است . ضریب تبیین تعدیل شده مشاهده شده در جدول بیانگر این مطلب است که تقریباً ۵۳۶٫ درصد از واریا نس متغیر تضاد سلایق زوجین توسط متغیرهای موجود در معادله تبیین می شود. بدین ترتیب ۵۴ درصد از تغییرات متغیر تضاد سلایق زوجین توسط چهار متغیر ( مردسالاری ، انحراف اخلاقی شوهر ، تبعیض جنسیتی و اختلاف سطح تحصیلات زوجین ) تبیین می شود و ۴۶ درصد از تغیرات متغیر تضاد سلایق زوجین همان واریا نس باقیمانده است که به علت تأثیر عوامل ومتغیرهای بیرونی و ناشناخته پدید آمده است. آماره های موجود درجدول(۳ – ۳ -۴ ) گویای این واقعیت است که متغیر مردسالاری با بتای۰٫۳۱ بیشتر از متغیرهای مستقل دیگر بر تضاد سلایق زوجین تاً ثیر می گذارد، جهت تاًثیر این متغیر نیز مثبت و مستقیم است و بیانگر این مطلب است که با افزایش میزان اعتقاد به مردسالاری ، تضاد سلایق زوجین نیز افزایش پیدا می کند. علاوه بر این، متغیر انحراف اخلاقی – اجتماعی شوهر با بتای ۰٫۲۲ گویای این مطلب است که میزان تضاد سلایق زنان با شوهرانی که گرفتار انحراف اخلاقی – اجتماعی هستند بیشتر از تضاد سلایق زنان با شوهرانی است که به هیچ یک از انحرافات اخلاقی یا اجتماعی گرفتار نیستند . همچنین متغیر تبعیض جنسیتی با بتای ۰٫۳۴ بیانگر این مطلب است هرچه اعتقاد به تبعیض جنسی از سوی مردان بیشتر شود میزان تضاد سلایق آنان با همسرانشان بیشتر می شود . آخرین متغیر حاضر در مدل اختلاف سطح تحصیلات زوجین است که با بتای ۱۰۲٫- بیانگر این است که هر چه سطح تحصیلات مردان نسبت به زنان کمتر شود و یا سطح تحصیلات مردان بالاتر از زنان شود میزان تضاد سلایق کاهش می یابد . به بیان دیگر رابطه این دو متغیر معکوس می باشد . درمرحله بعدی متغیر مردسالاری که دارای بیشترین بتا بود به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته می شود و دیگر متغیر ها به عنوان متغیر مستقل وارد مدل رگرسیونی می شوند که نتایج این تحلیل در جدول (۵ – ۳ -۴) نشان داده شده است همچنین جدول(۶ – ۳ -۴) شاخص ها و آماره های تحلیل رگرسیونی را مشخص می کند: جدول(۵ – ۳ -۴ ): مدل رگرسیونی تضاد سلایق ، انحراف اخلاقی – اجتماعی شوهر ، بیکاری شوهر ، تبعیض جنسیتی ، اختلاف سطح تحصیلات زوجین با مردسالاری

۳۲۱۵۳
۲۱۹

صنایع نساجی، پوشاک و چرم
تولید منسوجات
ریسندگی،بافندگی و تکمیل منسوجات
تولید محصولات نساجی ساخته شده غیر از پوشاک
کش باف و جوراب باف
تولید قالی و قالیچه
تولید طناب و ریسمان
تولید منسوجات طبقهبندی شده در جای دیگر۳۲۲
۳۲۳
۳۲۳۱
۳۲۳۲
۳۲۳۳
۳۲۴تولید پوشاک غیر از کفش
تولید چرم و محصولات چرمی و خز
دباغی و تولید چرم
عمل آوردن و رنگ کردن پوست و خز
تولید محصولات چرم و چرم مصنوعی غیر از کفش و پوشاک
تولید کفش غیر از کفشهای لاستیکی و پلاستیکی

منبع:آمار کارگاههای بزرگ صنعتی، مرکز آمار ایران

اهمیت و جایگاه صنعت نساجی:

در بسیاری از کشورهای توسعهیافته، صنعت نساجی نقش تعیینکنندهای در رشد و شکوفایی صنعتی داشتهاند.بطوریکه این کشورها بخشی از موفقیتهای خود را ناشی از گسترش این صنعت در مراحل اولیه صنعتی شدن میدانند.
همانگونه که میدانیم، انقلاب صنعتی با ماشینی شدن تولیدات منسوجات آغاز شد و صنعت نساجی به دلیل ماهیت و ویژگیهای خاص خود زمینه رشد سایر صنایع را نیز فراهم آورد. کاربر بودن، مرتبط بودن آن با تأمین یکی از نیازهای اساسی انسان و از همه مهمتر دانش فنی و تکنولوژی ساده برای ماشینی کردن تولیدات و منسوجات از مهمترین خصوصیات این صنعت میباشد که سبب رشد اقتصادی و توسعه صنایع با تکنولوژی پیچیدهتر را فراهم آورده است. بررسی تاریخی روند صنعتی شدن کشورهای صنعتی، نشان میدهد که صنعت نساجی در مرحله اوجگیری صنعتی، نقش پیشرو داشته است. هر چند بعد از ورود به مرحله فراصنعتی سهم این صنعت از مجموع صنایع کاهش یافته است.در این مرحله زمینه برای پیشتازی سایر رشته های صنعتی نظیر الکترونیک، شیمیایی، ماشینآلات و نظایر آن بهوجود میآید. صنعت نساجی با توجه به ویژگیهایش میتواند موتور توسعه صنعتی کشورهای در حال توسعه نیز بهشمار آید. هرچه نقش و جایگاه این صنعت در مراحل اولیه صنعتی شدن اقتصاد بیشتر باشد، پیش زمینه ها و مقدمات لازم برای ورود به مرحله صنعتی و رسیدن به بلوغ صنعتی بیشتر مهیاست. پس از این مرحله این نوع صنایع جایگاه و موقعیت خود را به عنوان موتور توسعه از دست میدهند و صنایع پیشرفتهتر این نقش را ایفا خواهد کرد. بدین ترتیب کشورهای دارای پایه های صنعتی قوی، زمینه فعالیت خود را به صنایع با ارزش افزوده بالاتر گسترش دادهاند و تمایل چندانی به سرمایه ­گذاری در صنعت نساجی ندارند.(عزیزی،۱۳۸۰ ، ص۸۳)
در کشور ما نیز این صنعت به عنوان قدیمیترین صنعت کشور از جایگاه ویژهای برخوردار است، چرا که این صنعت نسبت به دیگر صنایع از توان اشتغالزایی بالایی برخوردار است. این ویژگی ناشی از گستره مشاغلی است که این صنعت دارا میباشد. به عبارتی این صنعت پیوندهای پسین و پیشین زیادی با صنایع دیگر دارد.
متأسفانه در حال حاضر صنایع نساجی ایران به دلایل مختلفی اعم از مسایل داخلی ناشی از عملکرد مسئولان صنعتی و اقتصادی کشور یا مسایل خارجی ناشی از الزامات جهانی شدن در عرصه اقتصاد دنیا، با چالشهای گوناگونی روبرو شده است که اگر به آنها توجه نشده و در راستای رفع تنگناهای موجود چارهای اندیشیده نشود، باید انتظار داشت که در آیندهای نه چندان دور فرایند تولید در این صنعت بکلی مسدود شود.
در ادامه،ابتدا نقش دولت در سیاستگذاری صنعتی و توسعه صنعتی کشور را مطرح و سپس سیاستها و الزامات پیشبینی شده در استراتژی توسعه صنعتی کشور برای صنعت نساجی و اینکه کشور ما در بخش صنعت نساجی خود به چه مرحلهای باید برسد رابیان کرده و پس از آن شاخصهای مورد نیاز برای دستیابی به این سیاستها که در اسناد ملی توسعه گفته شده را به دقت مورد بررسی قرار داده و در آخر عملکرد و درصد دستیابی به اهداف پیشبینی شده و به طور کلی وضعیت صنعت نساجی از نظر بهره وری را مورد بازنگری قرار میدهیم.

نقش دولت در سیاستگذاری صنعتی و توسعه صنعتی:

تجارب کشورهای توسعهیافته و صنعتی جهان به ویژه کشورهای جنوب شرقی آسیا به خوبی نشان داده است دولت نقش مؤثر و تعیینکنندهای را در جهت دهی و شتاب دهی توسعه اقتصادی و صنعتی کشور ایفا نموده است و ضمن فراهم سازی زمینه های رشد و توسعه عمومی برای همه فعالیتها نظیر سرمایه ­گذاری در آموزش، بهداشت، امنیت تأمین خدمات زیربنایی آب و برق و راه و مخابرات، رویکردهای زیر را مدنظر قرار داده است.( وزارت صنایع و معادن، ص ۲، ۱۳۸۵)
– تغییر نقش دولت از بنگاهداری و مدیریت مستقیم در صنایع به سیاستگذاری هدایت و نظارت.
– ارائه سیاستهای تشویقی و حمایتی از توسعه صنایع راهبردی در کشور به عنوان صنایع پیشبرنده و دارای اثر القایی بر سایر صنایع و بخشهای اقتصادی کشور.
– برنامه ریزی کامل در جهت توسعه صنایع پایه نظیر فولادسازی، پتروشیمی، ماشینسازی و تجهیزات، همانند دیگر پیشنیازهای توسعه اقتصادی.
– فراهمآوری امکانات، رفع موانع و تسهیل راه سرمایه ­گذاری بخش غیردولتی و در صورت لزوم تقبل نقشهای قابلگی و پرورشگری در زمینه های خاص.
– توجه به برقراری عدالت اجتماعی توازن و تعادل اقتصادی در مناطق مختلف کشور بهخصوص در مناطق توسعه نیافته از طریق حمایتهای ویژه مالی وارائه انواع دیگر مشوقها.
– ارتباط مستمر با بخش خصوصی از طریق نهادها و تشکلهای صنفی، غیردولتی و مردمی.

استراتژی توسعه صنعتی کشور در بخش صنایع نساجی و پوشاک:

نظر به اهمیت تدوین راهبرد و مجموعه سیاستهای توسعه صنعتی کشور، برای کلیه صنعتگران و کارآفرینان صنعتی، مدیران و مسئولان سیاسی و اقتصادی کشور و در اجرای ماده ۱ قانون تمرکز امور صنعت و معدن مصوب سال ۱۳۷۹ مجلس شورای اسلامی، مبنی بر تکلیف تدوین سند راهبرد و سیاستهای توسعه صنعتی به وزارت صنایع و معادن، وزارت صنایع و معادن کلیات سند راهبرد توسعه صنعتی کشور را تهیه و جهت اجرا به حوزه های ستادی ابلاغ نمود که در این سند اهداف صنعت نساجی را اینگونه مطرح کرده بودند:
ـ با بهرهگیری از مزیت نسبی کشور در زمینه توان تولید الیاف مصنوعی، استفاده از تکنولوژی های نوین و بسترسازی دولت به منظور تأمین سایر مواد اولیه مورد نیاز نسبت به تکمیل زنجیره ارزشافزوده و ایجاد خوشه صنعتی اقدام گردد.
ـ با توجه به فرهنگ غنی و قابلیت خلاقیت هنری در کشور، میبایست زمینه و زیرساختهای لازم به منظور صادرات مجدد در صنایع پوشاک فراهم گردد.
ـ صنایع پوشاک به عنوان حلقه پایانی زنجیره ارزش این مجموعه صنایع، بایستی به صورتی فزاینده رشد و توسعه یابد.
ـ با بهرهگیری از پتانسیل موجود در زمینه مواد اولیه، نیروی کار، هزینه نیروی انسانی و انرژی مناسب، نسبت به تولید قابل رقابت و صادرات نساجی و پوشاک به بازارهای جهانی اقدامات لازم به عمل آید.
ـ با امکان سنجی، واحدهای موجود از لحاظ فرایند تولید، فناوری، تجهیزات و نیروی انسانی به روز گردد.)استراتژی توسعه صنعتی کشور، ۱۳۸۵،ص ۳۰)
اهداف بهره وری در سند راهبرد توسعه صنعتی کشور:
همچنین در سند راهبرد توسعه صنعتی کشور اهداف بهره وری اینگونه مطرح شده است:
از آنجا که رشد بهره وری منجر به افزایش رقابتپذیری و بازدهی بیشتر سرمایهگذاریها و سودآوری بنگاه ها که نقش عمدهای در رشد اقتصادی و تولید ناخالص کشور دارد، میشود لذا پرداختن به مؤلفه های اساسی این حرکت که عبارتند از رشد بهره وری نیروی کار، سرمایه، سایر عوامل که به شرح زیر توصیف میگردد از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.

الف ـ ارتقای بهره وری نیروی کار:

ـ ارتقای سطح مدیریت منابع انسانی موجود و ساماندهی نیروی کار متناسب با شرح وظایف.
ـ ارتقای کیفی نیروی کار و افزایش مهارتهای شغلی و تخصصی از طریق آموزش.
ـ جذب نیروی کیفی مورد نیاز.

۲- روش مسابقه ی تیمی یا رقابت و مسابقه ی تیمی[۱۰]
در این شیوه روش تدریس معلم و کار گروهی کاملا شبیه روش قبلی است. ولی تفاوت آنها در این است که دانش آموزان به جای شرکت در آزمون در مسابقات هفتگی شرکت می کنند، نمره هایی که هر برنده برای تیم خود کسب می کند بدون توجه به سطحی که در آن به رقابت پرداخته است محاسبه می شود این بدان معناست که برای دانش آموزان ضعیفی که با همطرازان خود به رقابت می پردازند و دانش آموزان ممتازی که با تیمهایی که نمره های بالا را کسب کرده اند شانس یکسانی برای کسب موفقیت داده می شود.
۳-یادگیری انفرادی با یاری گرفتن از تیم
در این روش نیز تیم های چهار نفره دانش آموزان که در سطوح کارایی متفاوت هستند تشکیل می شود و به تیمهایی که عملکرد مطلوب داشته باشند گواهینامه اعطا می شود. با این حال تفاوتهایی میان این روش با روش های قبل به چشم می خورد. برای نمونه در دو روش پیشین آموزش دانش آموزان به صورت جمعی و یکسان ارائه می شود، ولی در این روش یادگیری مشارکتی با آموزش فردی در می آمیزد به علاوه دو روش قبلی برای تدریس بسیاری از موضوعات در اغلب پایه ها مناسب می باشد در صورتی که روش فوق مختص آموزش ریاضیات در پایه دوم تا بالاتر طراحی شده است در روش حاضر دانش آموزان بر اساس یک آزمون جایایی رتبه بندی می شوند و سپس مطابق با سرعت یادگیری خود به فراگیری مشغول می شوند در مجموع می توان گفت که اعضای یک تیم هر یک به مطالعه و یادگیری مباحث گوناگون مشغول می شود هم تیم ها با بهره گرفتن از برگه پاسخنامه به کنترل کار و کمک به حل مشکلات یکدیگر می پردازند. آزمونهای نهایی هر مبحث بدون کمک هم تیم ها پاسخ داده می شود و آنها را سرگروه ها تصحیح می کنند معلمان هر هفته تعدادی از بخشهای مطالعه شده ی دانش آموزان هر تیم را محاسبه می کنند و بر اساس تعداد آزمونهای برگزار شده امتیازات کسب شده و امتیازات اضافی مربوط به تکالیف شب به تیم هایی که بالاترین سطح قرار می گیرند گواهینامه یا جوائز گروهی دیگر اعطا می کنند.
۴– قرائت و نگارش تلفیقی مشارکتی[۱۱]
این روش که در حقیقت برنامه ای جامع برای آموزش قرائت و نگارش در سالهای آخر دوره ابتدایی است جدیدترین شیوه یادگیری مشارکتی به شمار می رود در این روش معلمان به شیوه ی برنامه های سنتی از تشکیل گروه های قرائت استفاده می کنند و دانش آموزان را به تیم های مختلف که از دو جفت دانش آموز تشکیل شده است تقسیم می کنند. هنگامی که معلم به آموزش یکی از تیم ها اشتغال دارد تیم های دیگر به یک سلسله فعالیتهای شناختی نظیر قرائت در حضور همدیگر، بحث در مورد چگونگی نگارش یک داستان، خلاصه کردن داستان، املاء کلمه ها و لغت معنی مشغول می شوند در صورتی که تقسیم کلاس به گروه های قرائت همگن ممکن نباشد همه دانش آموزان کلاس به منزله یک تیم واحد در جریان یادگیری با یکدیگر مشارکت می کنند. در طول ساعت های تدریس زبان دانش آموزان به فعالیت هایی از قبیل نگارش اصلاح و ویراستاری آثار یکدیگر و تهیه مقدمات انتشار کتاب از سوی تیم مشغول می شوند. در اکثر فعالیتهای روش مذکور دانش آموزان درس را که معلم ارائه کرده است به صورت تیمی مطالعه کرده و تمرین ها و آزمون های مربوط به آن نیز به صورت تیمی انجام می دهند این بدان معناست که تا زمان اعلام آمادگی همه ی اعضای یک تیم دانش آموزان مورد آزمایش قرار نحواهد گرفت. گواهینامه نیز بر اساس میانگین عملکرد همه ی اعضای تیم در دروس قرائت و نگارش اعطاء می شود.
۵-جیگ ساو (تقسیم موضوع به بخش های مختلف)
روش جیگ ساو یک متد ویژه مشارکتی است که نزدیک به سه دهه پیشینه موفقیّت و سودمندی را در ابعاد مختلف تربیت به همراه دارد، توانسته است در کاهش تضادها و نابرابری های نژادی، ایجاد جو مثبت و پویای یادگیری، نقش ارزنده ای را ایفا نماید(رابرت[۱۲] ، ۲۰۰۷).
روش جیگ ساو یکی از ویژگی های برجسته را نسبت به سایر روش های ویژه یادگیری مشارکتی دارد که درآن افراد، تیم های ویژه و تخصصی پیرامون آن قسمت از بحث یا موضوعی که انتخاب کرده اند، تشکیل می دهند و این امر فرصت ویژه ای برای تمرین مهارت مسئولیت پذیری و سایر مهارت های اجتماعی است(آرونسون[۱۳]، ۲۰۰۰).
این روش یکی از الگوهای روش تدریس مشارکتی است که برای محیط های آموزشی مناسب می باشد، و در سال ۱۹۷۸ توسط آرونسون به کار برده شد. در این روش فراگیران به گروه های ۴ تا ۵ نفره تقسیم می شوند. آرونسون گروه های ۶ نفره تشکیل داد، ولی امروزه با توجه به نتایج تحقیقات بسته به شرایط، تعداد اعضای گروه فرق می کند.
روش جیگ ساو به وسیله اسلاوین در سال ۱۹۸۶ اصلاح شد در این روش دانش آموزان به گروه های ۴ یا ۵ نفره تقسیم می شوند. در این روش، کلیه دانش آموزان، یک مطلب مشترک نظیر یک فصل کتاب، یک داستان کوتاه یا یک زندگینامه را مطالعه می کنند در عین حال از هر دانش آموز خواسته می شود تا در مورد یکی از عناوین مطلب مورد نظر(یک بخش خاص)، مطالعه عمیق تری به عمل آورد. آن دسته از دانش آموزانی که در مورد یک عنوان مشترک مطالعه می کنند گروه های تخصصی تشکیل می دهند و یادگیری خود را در مورد آن موضوع عمیق تر نموده و بعد به منظور تدریس آموخته های خود به سایر اعضای گروه به تیم های خود باز می گردند. سرانجام، همه دانش آموزان در آزمون های انفرادی شرکت می نمایند و نمره هر گروه بر اساس میانگین نمرات اعضای آن گروه مشخص می شود و گروه هایی که به حد نصاب معین رسیده باشند موفّق به اخذ گواهینامه یا پاداش می شوند. این روش در خصوص مطالبی که اساس یادگیری آن ها مطالعه درسی است کاربرد دارد. الگوی جیگ ساو همان طورکه ذکر شد توسط الیوت آرونسون ابداع و به عنوان الگوی یادگیری مشارکتی با کاربردی جدید معرفی شده است. با این الگو دانش آموزان در بخشی از موضوعات درسی که موظف به یادگیری آن هستند، مهارت کامل به دست می آورند و سپس آموخته های خود را به سایر اعضای گروه خود می آموزند. مزیت الگوی جیگ ساو این است که اگر چه نتایج حاصل از تلاش هر دانش آموز با دانش آموز دیگر متفاوت است، ولی به همه دانش آموزان با توانایی های متفاوت به طور یکسان مسئولیت لازم را اعطا می کند. در الگوی جیگ ساو به طور معمول، دانش آموزان برای مطالعه یک فصل ازکتاب درسی گروه بندی می شوند. پس از آن هر کدام از اعضای گروه ها یک قسمت از این فصل را مطالعه می کند و مسئول آموزش آن قسمت به سایر اعضای گروه خود می شود.
روش جیگ ساو یکی از ویژگی های برجسته را نسبت به سایر روش های ویژه یادگیری مشارکتی دارد که در آن افراد، تیم های ویژه و تخصصی پیرامون آن قسمت از بحث یا موضوعی که انتخاب کرده اند، تشکیل می دهند و این امر فرصت ویژه ای برای تمرین مهارت مسئولیت پذیری و سایر مهارتهای اجتماعی است(آرونسون، ۲۰۰۰).
در کلاس های مبتنی بر الگوی جیگ ساو از الگوی یادگیری مشارکتی استفاده می شود. این الگو دقیقاً مانند پازل(جورچین) است. در جیگ ساو نیز، شرکت هر یک از دانش آموزان مانند هر تکه از یک پازل برای تکمیل کردن و فهمیدن کامل ماحصل و نتیجه نهایی ضروری است. اگر نقش هر دانش آموز بنیادی باشد پس وجود هر دانش آموز نیز ضروری است و این به طور دقیق همان چیزی است که سبب مؤثر واقع شدن این استراتژی شده است(بهرنگی و آقایاری، ۱۳۸۳).
فرایند روش جیگ ساو را می توان به صورت زیر تقسیم نمود.
تقسیم به گروه های ۴ تا ۶ نفره
فرایند روش جیگ ساو(بهرنگی و آقایاری، ۱۳۸۳).
بنابراین روش جیگ ساو به طور خلاصه به این صورت است که: کلاس درس به گروه های ۴ نفره تقسیم می شود. و در هر گروه هر یک از افراد بخشی از کار یا موضوع را برای مطالعه برعهده می گیرد، گروه های اولیه ۴ نفره برای تشکیل تیم های تخصصی تقسیم می شوند و سپس گروه متشکل از افراد تخصصی  به بحث در فهم و یادگیری مطلب تلاش می نمایند و ماحصل یادگیری را به گروه اولیه ارائه می کنند و از دیگر اعضای گروه اولیه نیز که همین فرایند را دنبال نموده اند مطالبی را یاد می گیرند(بنت واستوان[۱۴]، ۱۹۹۱). بعد از اجرای این فرایند معلم بایستی به ارزیابی میزان یادگیری دانش آموزان در موضوعات مد نظر بپردازد. بایستی برآورد نماید که آیا همه دانش آموزان در فرایند یادگیری فعالیت داشته اند یا خیر؟ علاوه بر این بایستی از دانش آموزان نیز خواسته شود که به ارزیابی آموخته های خود و دیگر اعضای گروه اقدام نمایند و سپس بایستی اهداف و مباحث یادگیری برای جلسه بعد را مشخص نمود و جلسه درس را خاتمه داد.  براین اساس روش جیگ ساو یک متد ویژه مشارکتی است که نزدیک به سه دهه پیشینه موفقیت و سودمندی را در ابعاد مختلف تربیت به همراه دارد، توانسته است در کاهش تضادها و نابرابری های نژادی، ایجاد جو مثبت و پویای یادگیری، نقش ارزنده ای را ایفا نماید(رابرت، ۲۰۰۷).
۶- روش آموختن با هم[۱۵]
این شیوه را جانسون و جانسون در سال ۱۹۸۷ ابداع نموده اند در این روش دانش آموزان در گروه های ناهمگن ۴ تا ۵ نفره مشغول انجام تکالیف خود می شوند. نتایج کار گروهی روی یک ورقه منعکس می شود و مبنای دریافت نمره یا روش های گروهی همین کار مشترک است محور اصلی موفقیت در این روش یادگیری مشارکتی فعالیتهای درون گروهی مشترک و تشکیل جلسه های مباحثه منظم درباره ی چگونگی بهتر انجام دادن یک کار گروهی است.
۷- روش پژوهش گروهی
این روش به وسیله ی شلوموشاران و بیل شاران در دانشگاه تلاویو طراحی شد این روش در اصل یک طرح عمومی اداره ی کلاس درس است که بر طبق آن دانش آموزان در گروه های کوچک با بهره گرفتن از روش های مشارکتی بحثهای گروهی و برنامه ریزی مشارکت فعالیت می کنند در این روش دانش آموزان به گروه های ۲ تا ۶ نفره تقسیم می شوند. پس از انتخاب عنوان مورد مطالعه هر گروه آن را به بخشهای کوچکتر تقسیم می کند و هر بخش را یکی از اعضاء مطالعه می کنند در آخرین مرحله هر یک از گروه ها مجموع آموخته ها و یافته های خود را به صورت یک کار گروهی به بقیه کلاس ارائه می دهند.
مقایسه فعالیت های گروه های مشارکتی با فعالیت های گروه های کوچک

مقایسه فعالیت های گروه های مشارکتی با فعالیت های گروه های کوچک: الیس و والن(ترجمه رستگار و ملکان، ۱۳۷۹).
گروه های مشارکتی با مشخصه ها و ویژگیهایی که برای این نوع یادگیری برشمرده شد از سایر گروه های بدون رویکرد مشارکتی متمایز می گردند. الیس و والن(ترجمه رستگار و ملکان) تفاوت فعالیت در گروه های کوچک را با گروه های همیار به شرح جدول زیر توصیف می نمایند؛ جاکوبز[۱۶] و همکاران(۲۰۰۲) برخی تفاوت های میان آن کلاسهایی که تشویق کننده ی مشارکت و همیاری می باشند و آن کلاسهایی که منع کننده ی مشارکت می باشند را به شرح جدول زیر ذکر می نمایند؛ (به نقل از قلتاش، ۱۳۸۳).